TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ KAVRAMI ÇERÇEVESİNDE İŞ-AİLE YAŞAMI UYUM POLİTİKALARI VE TÜRKİYE

İş ve aile sorumluluklarında dengenin sağlanamamasından kaynaklanan ve genellikle işe ilişkin sorumlulukların, hane içi rollere gereken zamanın ve ilginin aktarılmasını engellemesiyle ortaya çıkan iş-aile yaşamı çatışması, belirli bir zamana ve mekâna ait toplumsal cinsiyet rolleriyle yakından ilişkilidir. Hane içi sorumlulukları ve bakım hizmetlerini çoğunlukla kadına atfeden geleneksel toplumsal cinsiyet rolleri, kadının çalışma yaşamına katılıp katılmama kararında etkili bir faktördür. Özellikle düşük gelir seviyesi ve/veya eğitim seviyesi gibi dezavantajlı durumlarla birleştiğinde, eşitsiz toplumsal cinsiyet algısının kadınların çalışma yaşamından çekilmesine yol açtığı görülebilmektedir. Çalışma yaşamına katılan kadınlar ise bu durum nedeniyle, iş-aile çatışmasını erkeklere nazaran daha yoğun düzeyde yaşamaktadırlar. Bu çalışma, özellikle 1990'lardan sonra pek çok Avrupa ülkesinin sosyal politika gündeminde önemli bir yer tutan işaile yaşamı uyum politikalarının eşitsiz toplumsal cinsiyet rollerinin dönüştürülmesine etkisi üzerine odaklanmaktadır. Bu çerçevede Türkiye'de de uygulanmakta olan mevcut iş-aile yaşamı uyum politikalarının bu etkiye ne ölçüde hizmet ettiği çalışmamızda değerlendirilmeye çalışılacaktır

WORK-FAMILY LIFE HARMONIZATION POLICIES WITHIN THE FRAMEWORK OF THE CONCEPT OF GENDER EQUALITY AND TURKEY

The work-family life conflicts caused by inability to balance work and family responsibilities and usually emerged with blocking transfer required time and interest for household roles because of work responsibilities, are closely associated with gender roles belonging to a particular time and place. The traditional gender roles, often attributed to women household responsibilities and care services, are an effective factor on women's decision whether to participate in working life. It can be seen that perception of unequal gender leads to withdraw women from work life, especially when it merges with disadvantageous situations such as low income and/or low education. Because of this, women participate in work life have work-family conflicts more intensely than men. This article focus on that the effect of work-family life harmonization policies that included significantly in the social policy agenda of many European countries especially after the 1990s to transform unequal gender roles. In this context also the contribution of the current work-family life harmonization policies in Turkey to this effect will be tried to appreciate in the article

PDF

___

ANDERSEN, Gosta Esping. (2011). Tamamlanmamış Devrim, çev. S.Çağatay, İletişim Yayınları, İstanbul.
BAKIRCI, Kadriye. (2010). Türk Hukukunda İş ve Aile Sorumluluklarının Uzlaştırılması: Uluslararası Hukuk ve AB Hukuku Çerçevesinde Bir Değerlendirme, Emek Piyasasında Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Doğru İş ve Aile Yaşamını Uzlaştırma Politikaları, der. İ. İlkkaracan, İTÜ BMTKAUM, İstanbul, s.59-86.
BARIŞIK, Salih. (2014). Emek Arzında Cinsiyet Eşitsizliği Kısıtı, İktisat ve Toplum Dergisi, Yıl 4, Sayı 8, s.39-46.
BENERIA, Lourdes ve MARTINEZ-IGLESIAS, Maria. (2010). Yeni Toplumsal Cinsiyet Düzeni ve İş ve Aile Yaşamını Uzlaştırma Politikaları: İspanya Örneği, Emek Piyasasında Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Doğru İş ve Aile Yaşamını Uzlaştırma Politikaları, der. İ. İlkkaracan, İTÜ BMTKAUM, İstanbul, s.201-225.
BUĞRA, Ayşe. (2012). Türkiye'nin Değişen Refah Rejimi: Neoliberalizm, Kültürel Muhafazakârlık ve Yeniden Tanımlanan Toplumsal Dayanışma, Türkiye'de Refah Devleti ve Kadın, der. S. Dedeoğlu ve A.Y. Elveren, İletişim Yayınları, İstanbul, s.47-69.
BUĞRA, Ayşe. (2014). Türkiye'nin Ekonomik Kalkınma Sürecinde Modernleşme, Dini Muhafazakârlık ve Kadın İstihdamı, Akdeniz'de Kadın İstihdamının Seyri, der. A. Buğra ve Y. Özkan, İletişim Yayınları, İstanbul, s. 125- 153.
ÇOLAK, Ömer Faruk(ed.). (2011). Modern Babalar Norveç'in Babalık İzni Üzerine Gelişmekte Olan Politikası, Dünyada Cinsiyet Eşitliği İş Dünyası Dergisinde (1999-2006) Yayınlanan Makaleler, Efil Yayınevi, Ankara, s.141-145.
DEDEOĞLU, Saniye. (2009). Eşitlik mi Ayrımcılık mı? Türkiye'de Sosyal Devlet, Cinsiyet Eşitliği Politikaları ve Kadın İstihdamı, Çalışma ve Toplum Dergisi, Sayı 21, s.41-54.
DEDEOĞLU, Saniye. (2012). Türkiye'de Refah Devleti, Toplumsal Cinsiyet ve Kadın İstihdamı, Türkiye'de Refah Devleti ve Kadın, der. S. Dedeoğlu ve A.Y. Elveren, İletişim Yayınları, İstanbul, s.211-229.
DEDEOĞLU, Saniye ve ELVEREN, Adem Yavuz. (2012). Giriş: Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet, Toplum ve Refah Devleti, Türkiye'de Refah Devleti ve Kadın, der. S. Dedeoğlu ve A.Y. Elveren, İletişim Yayınları, İstanbul, s. 29-45.
Dünya Bankası. (2012). Dünya Kalkınma Raporu Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Kalkınma, Washington DC.
ECEVİT, Yıldız. (2010). İş ve Aile Yaşamının Uzlaştırılması Bağlamında Türkiye'de Erken Çocukluk Bakımı ve Eğitimi, Emek Piyasasında Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Doğru İş ve Aile Yaşamını Uzlaştırma Politikaları, der. İ. İlkkaracan, İTÜ BMTKAUM, İstanbul, s.87-114.
IŞIĞIÇOK, Özlem. (2005). İstihdamda Eşitlik Politikaları Kapsamında Avrupa Birliği'nde ve Türkiye'de Ebeveyn İzni, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt 55, Sayı 1, s.777-789.
İLKKARACAN, İpek. (2010). Giriş Bölümü, Emek Piyasasında Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Doğru İş ve Aile Yaşamını Uzlaştırma Politikaları, der. İ. İlkkaracan, İTÜ BMTKAUM, İstanbul, s.7-20.
İLKKARACAN, İpek. (2010). Uzlaştırma Politikalarının Yokluğunda Türkiye Emek Piyasasında Toplumsal Cinsiyet Eşitsizlikleri, Emek Piyasasında Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Doğru İş ve Aile Yaşamını Uzlaştırma Politikaları, der. İ. İlkkaracan, İTÜ BMTKAUM, İstanbul, s.21-57.
JENSEN, Jane. (1997). Who cares? Gender and Welfare Regimes, Social Politics, Cilt 4, Sayı 2, s.182-187.
KAĞNICIOĞLU, Deniz. (2013). Refah Devleti Modellerine Göre Avrupa Birliği'nde İş-Yaşam Çatışması ve İş-Yaşam Dengesi Politikaları, Çimento Endüstrisi İşverenleri Sendikası Dergisi, Cilt 27, Sayı 1, s.22-39.
KARACA ÇAKINBERK, Arzu. (2011). İş'te Kadın Olmak, Nobel Akademik Yayıncılık, İstanbul.
KURNAZ, Işıl ve ATALAY, Duygu. (2013). İş-Aile Yaşamının Uyumlaştırılması: Türkiye'de Güncel Tartışmalar Rapor No: 2013/2, Anka Kadın Araştırma Merkezi, Ankara.
LEWIS, Jane. (2003). Economic Citizenship: A Comment, Social Politics, Cilt 10, Sayı 2, s.176-185.
MARSHALL, Gordon. (1999). Sosyoloji Sözlüğü, çev. O.Akınhay ve D.Kömürcü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
NYBERG, Anita. (2010). Çocuk Bakımına Kamu Desteği ve Ebeveyn İzni İsveç'te Ne Dereceye Kadar Etkili Oldu?, Emek Piyasasında Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Doğru İş ve Aile Yaşamını Uzlaştırma Politikaları, der. İ. İlkkaracan, İTÜ BMTKAUM, İstanbul, s.115-144.
ORLOFF, Ann Shola. (1997). Comment on Jane Lewis's "Gender and Welfare Regimes: Further Thoughts", http://sp.oxfordjournals.org/
PLANTENGA, Janneke. (2010). Hollanda'da İş ve Aile Yaşamının Uzlaştırılması: Kısmi Zamanlı Çalışma Stratejisinin Faydaları ve Maliyetleri, Emek Piyasasında Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Doğru İş ve Aile Yaşamını Uzlaştırma Politikaları, der. İ. İlkkaracan, İTÜ BMTKAUM, İstanbul, s.177-199.
SALIDO, Olga ve MORENO, Lois. (2014). İspanya'da Kadın İstihdamı ve İspanyol Refah Rejiminin Gelişimi, Akdeniz'de Kadın İstihdamının Seyri, der. A. Buğra ve Y. Özkan, İletişim Yayınları, İstanbul, s. 29-55.
SILVERA, Rachel. (2010). Fransa'da İş ve Aile Yaşamının Uzlaştırılması: Toplumsal Cinsiyet Eşitliği İçin Yeni Bir Yaklaşım Olarak "Parentalizm", Emek Piyasasında Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Doğru İş ve Aile Yaşamını Uzlaştırma Politikaları, der. İ. İlkkaracan, İTÜ BMTKAUM, İstanbul, s.145-176.
T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü. (2008-2013). Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ulusal Eylem Planı. Ankara.
TOKSÖZ, Gülay. (2012). Neoliberal Piyasa, Özel ve Kamusal Patriarka Çıkmazında Kadın Emeği, Türkiye'de Refah Devleti ve Kadın, der. S. Dedeoğlu ve A.Y. Elveren, İletişim Yayınları, İstanbul, s.103-126.
TÜSİAD-KAGİDER. (2008). Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği: Sorunlar, Öncelikler ve Çözüm Önerileri.
WALBY, Sylvia. (2005). Gender Mainstreaming: Productive Tensions in Theory and Practise, http://sp.oxfordjournals.org/content/12/3/321.extract
ZASTROW, Charles. (2013). Sosyal Hizmete Giriş, ed. D.B.Çiftçi, Nika Yayınevi, Ankara.