TMS 16: Maddi Duran Varlıklar Standardı Kapsamında Taşıyıcı Bitkilerin Muhasebeleştirilmesi ve Bir Badem Bahçesinde Uygulama
Tarımın küresel ekonomi için önemi genel olarak kabul edilmiş gibi görünse de, tarım sektöründeki finansalraporlama ve muhasebe işlemleri üzerinde tartışmalar devam etmektedir. Türkiye’de ilk defa 2006 yılındatarımsal faaliyetler ile ilgili muhasebe işlemlerinin düzenlenmesini konu edinen TMS 41: TarımsalFaaliyetler standardı yürürlüğe girmiştir. 2014 yılına kadar taşıyıcı bitkiler, bu standart kapsamındamuhasebeleştirilmiştir. Ancak Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK)’nun12.11.2014 tarihinde yayınladığı 30 ve 31 sıra nolu tebliğler ile taşıyıcı bitkiler, TMS 41 kapsamındançıkarılarak TMS 16: Maddi Duran Varlıklar Standardı kapsamına alınmıştır. Bu çalışmanın amacı, taşıyıcıbitkilerin TMS 16 kapsamında muhasebeleştirilmesine ilişkin esasların belirlenmesi ve raporlamadönemlerindeki değerlemesiyle ilgili standarttaki düzenlemelerin açıklanmasıdır.Çalışmada, Mersin’de bulunan bir badem bahçesi işletmesinden elde edilen veriler kullanılarak örnek vakayöntemi kullanılmıştır. TMS 16 kapsamında, analize tabi işletmenin ilk muhasebeleştirme, raporlamadönemlerindeki değerleme ve amortisman kayıtları detaylı şekilde gösterilmiştir. Ayrıca çalışmada,değerleme modellerindeki farklılıkların finansal tablolara nasıl etki ettiği gösterilmiştir. Amortismanhesaplamaları ise Türkiye’de uygulanması zorunlu olan vergi mevzuatından ziyade standart hükümlerinegöre yapılmıştır. Taşıyıcı bitkilerin duran varlık sınıfına dâhil edilmesiyle TMS 16 kapsamındadeğerlendirilmesi, muhasebeleştirme ve değerleme esasları gibi birçok uygulamaya konu edilmesine,finansal tabloların daha doğru, gerçeğe uygun ve şeffaf şekilde düzenlenmesine yol açacağı kanaatineulaşılmıştır.
Accounting of Bearer Plants In The Scope of IAS 16: Tangible Fixed Assets Standard and An Application In An Almond Orchard
Although the importance of agriculture for the global economy seems generally acknowledged, the debate about financial reporting and accounting processes for the sector still continues. In our country, IAS 41: Agricultural Activities standard, which is the first standard for the regulation of accounting transactions related to agricultural activities, entered into force in 2006. Bearer plants until 2014 have been accounted for under this standard. However, with the communiques numbered 30 and 31 published by the Public Oversight Accounting and Auditing Standards Authority (KGK) on 12.11.2014, bearer plants were excluded from the scope of IAS 41 standard and included in the scope of IAS 16: Tangible Fixed Assets Standard. The purpose of this study is to determine the principles for the accounting of bearer plants within the scope of IAS 16 standard and to explain the regulations in the standard regarding the valuation during the reporting periods. In the study, the case study method was used by using the data from an almond orchard in Mersin. Within the scope of IAS 16, the initial accounting, valuation and depreciation records of the business subject to analysis in the reporting periods are shown in detail. In addition, the study shows how the differences in valuation models affect the financial statements. The depreciation calculation is made according to the standard rather than the mandatory provisions of the tax legislation to be implemented in Turkey. With the inclusion of the bearer plants into the fixed asset group, it has been concluded that they will be subject to many applications such as their evaluation within the scope of IAS 16, accounting and valuation principles, and that financial statements will be prepared more accurately, fairly and transparently.
___
- Beller Dikmen, B. & Köksal, A.G. (2018). “Taşıyıcı Bitkilerin TMS 16 Maddi Duran Varlıklar Standardı Çerçevesinde Değerlemesi ve Muhasebeleştirilmesi: Ceviz Üretim İşletmesinde Bir Uygulama”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(3), 82-96.
- Bohusova, H. & Svoboda, P. (2017). “Will the Amendments to the IAS 16 and IAS 41 Influence the Value of Biological Assets?”, Agricultural Economics – Czech, 63 (2), 53-64.
- Bozzolan, S., Laghi, E. & Mattei, M. (2016). “Amendments to the IAS 41 and IAS 16 – Implications for Accounting of Bearer Plants”, Agricultural Economics – Czech, 62(4), 160-166.
- Daly, A. & Skaife, H.A. (2016). “Accounting For Biological Asseets and the Cost of Debt”, Journal of International Accounting Research, 15(2), 31-47.
- Damian, M.I., Manoiu, S.M., Bonaci, C.G. & Strouhal, J. (2014). “Bearer Plants: Stakeholders’ View on the Appropriate Measurement Model”, Accounting and Management Information Systems, 13(4), 719-738.
- Deloitte (2016). “Bearer Plants: A New Life”, https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/in/Documents/CIP/in-ind-as-bearerplants-noexp.pdf (Erişim Tarihi: 02.02.2021).
- Demirci, Ş.D. & İsker, Ö. (2019). “Türkiye Muhasebe Standartlarına Göre Zeytin Yetiştiriciliği İşletmelerinde Muhasebe Uygulamaları”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 21(2), 282- 304.
- Gökgöz, A. & Temelli, F. (2016). “Taşıyıcı Bitkilerin Türkiye Muhasebe Standartları Çerçevesinde Muhasebeleştirilmesi”, Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, 2(4), 142-154.
- Kaya, U. & Atasel, O.Y. (2016). “Taşıyıcı Bitki Olarak Fındık Ağaçlarına İlişkin Tarımsal Faaliyetlerin Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartlarına Göre Muhasebeleştirilmesi”, Prof Dr Fehmi Yıldız Anısına Muhasebe Ve Finansta Güncel Konular 2016, 112-135, Edirne: Trakya Üniversitesi Matbaası.
- Kaya, U. & Dinç, E. (2007). “Türkiye Muhasebe Standartlarına Göre Maddi Duran Varlıkların Değerlenmesi ve Muhasebeleştirilmesi”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 343 - 364.
- Keleş, D. & Özulucan, A. (2020). “Taşıyıcı Bitkilerin TMS 16: Maddi Duran Varlıklar Standardı Kapsamında Muhasebeleştirilmesi: Fındık Yetiştiriciliği Yapan Bir Tarım İşletmesinde Uygulama”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 343-363.
- Kıymetli Şen, İ. & Karagül, A.A. (2014). “Yeni Bir Maddi Duran Varlık Sınıfı Olarak Taşıyıcı Bitkiler: Muhasebeleştirme ve Ölçme”, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 2014 (3), 27,48.
- KPMG (2014). “Cost Accounting For Bearer Plants – A Simpler Approach”, https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/pdf/2014/07/ITH-2014-12.pdf (Erişim Tarihi: 02.02.2021).
- Örten, R. & Bayırlı, R. (2007). “TMS 16’ya Göre Maddi Duran Varlıkların Dönem Sonunda Değerlemesi ve Muhasebe Uygulamaları”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 2007(36), 34- 50.
- Özulucan, A. & Deran, A. (2008). “41 Nolu Türkiye Muhasebe Standardı (TMS 41), Vergi Usul Kanunu ve Tekdüzen Hesap Planı Açısından Küçük ve Büyükbaş Canlı Varlıkların Muhasebeleştirilmesi ve Değerleme İşleminde Karşılaşılan Güçlükler ve Çözüm Önerileri”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (25), 1-22.
- Parlakkaya, R. & Tunçez, H.A. (2011). “TMS 41 Tarımsal Faaliyetler Kapsamında Hayvancılık İşletmelerinde Muhasebe Uygulaması”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 13(4), 143-174.
- Svoboda, P. & Bohusova, H. (2017). “Amendments to IAS 16 and IAS 41: Are There Any Differences Between Plant and Animal From a Financial Reporting Point of View?”, Acta Universitatis Agriculturae et. Silviculturae Mendelianae Brun., 2017 (65), 327-337.
- Tarım ve Orman Bakanlığı (2020). Badem Bahçe Tesisi Projesi Fizibilite Raporu ve Yatırımcı Rehberi, https://eskisehir.tarimorman.gov.tr/Belgeler/Yat%C4%B1r%C4%B1mc%C4%B1%20Re hberi/BADEM%20BAHC%CC%A7E%20TESI%CC%87SI%CC%87%20PROJESI%CC %87%20FI%CC%87ZI%CC%87BI%CC%87LI%CC%87TE%20RAPORU%20VE%20 YATIRIMCI%20REHBERI%CC%87.pdf (Erişim Tarihi: 02.02.2021)
- TMS 16: Maddi Duran Varlıklar Standardı., https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/DynamicContentFiles/T%C3%BCrkiye%2 0Muhasebe%20Standartlar%C4%B1/TMSTFRS2014Seti/TMS16.pdf (Erişim Tarihi: 02.02.2021).
- TMS 20: Devlet Teşviklerinin Muhasebeleştirilmesi ve Devlet Yardımlarının Açıklanması Standardı., https://kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/DynamicContentFiles/T%C3%BCrkiye%20Muh asebe%20Standartlar%C4%B1/TMSTFRS2011Seti/TMS20.pdf (Erişim Tarihi: 02.02.2021)
- TMS 36: Varlıklarda Değer Düşüklüğü Standardı, https://kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/DynamicContentFiles/T%C3%BCrkiye%20Muh asebe%20Standartlar%C4%B1/TMSTFRS2018Seti/TMS/TMS_36_2018.pdf (Erişim Tarihi: 02.02.2021)
- TMS 41: Tarımsal Faaliyetler Standardı, https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/DynamicContentFiles/T%C3%BCrkiye%2 0Muhasebe%20Standartlar%C4%B1/TMSTFRS2016Seti/TMS41.pdf (Erişim Tarihi: 02.02.2021)
- Tunçez, H.A. (2011). “Tarımsal Faaliyetlerin Muhasebeleştirilmesinin Türkiye Muhasebe Standardı – 41 Çerçevesinde İncelenmesi: Bir Tarım İşletmesinde Örnek Uygulama”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 14(1-2), 311-328.
- Yazan, Ö. & Kaya, U. (2011). “Canlı Varlıkların Türkiye Muhasebe Standardı 41’e Göre Muhasebeleştirilmesi”, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1, 27-42.
- Yazarkan, H. (2016). “Üretim İşletmelerine Ait Fındık Bahçelerine İlişkin Mali İşlemlerin Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) Çerçevesinde Muhasebeleştirilmesi: Durak Fındık A.Ş. Örneği”, Manisa Celal Bayar Üniversitesi İİBF Dergisi (Yönetim ve Ekonomi), 23(2), 409-434.
- Yıldıztekin, İ. (2010). “Türkiye Muhasebe Standartlarına Göre Duran Varlıkların Muhasebeleştirilmesiyle İlgili Örnekler”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(4), 259-288.