Kadınların İş Performansı Sorunlarına Çözüm Açısından İş-Yaşam Dengeli Esnek Çalışma Düzenlemesi

Bu makalenin amacı kadın çalışanların iş performansını ve kadınların iş-yaşam dengesine ilişkinsorunlarını ve esnek çalışma açısından ele alıp incelemektir. Buna göre, yöntem olarak öncelikle konuylailgili bilimsel kaynakların taraması yapılmış; yerli ve yabancı yazarların eserlerine bakılmıştır. Dahasonra da dünyada, Avrupa Birliğine üye ülkelerde ve Türkiye’deki kadın çalışanlara ilişkin hukuki durumanaliz edilmiştir. Bu analiz, çeşitli istatistiki tablolarla ortaya konmaya çalışılmıştır. Makalede öne çıkankonu, kadın çalışanların iş-yaşam dengesine ilişkin sorumluluklarını dikkate alarak, iş performanslarınıesnek çalışmayla sağlayabilmeleri olmuştur. Bunun için öncelikle, kadınların çalışma hayatındakarşılaştıkları iş-yaşam dengesi sorunları üzerinde durulmuştur. Bu sorunlar kadınların kişisel, sosyal vekurumsal sorunları şeklinde gruplandırılarak incelenmiştir. Makalede son olarak AB üyesi ülkelerdekiesnek çalışma uygulama örnekleri ile esnek çalışma saati düzenlemesi hakkında bilgi verilmiş ve tüm bubilgiler ışığında, Türkiye’de esnek çalışmanın kadınların iş performansına etkisi ve önemi vurgulanmıştır.

Work-Life Balanced Flexible Working Arrangement In Terms of Solving Problems Related to Women’s Job Performance

The aim of this article is to examine the job performance of female employees in terms of women’s worklife balance problems and flexible working. First of all, works of various national and foreign authors were studied. Then, the legal situation regarding female employees in the world, in the member states of the EU and Turkey were examined and shown in various statistical tables. The prominent issue in this article is that, taking into account their responsibilities regarding work-life balance problems, female employees can achieve their job performance with flexible working. These problems were grouped and examined as personal, social and intitutional problems. Finally, examples of flexible working practices in EU member countries and their flexible hour arrangements are given. In the light of these information, the effect and importance of flexible work on women's work performance in Turkey was emphasized.

PDF

___

Adler, M. (2003). “A Socio-Legal Approach to Administrative Justice”. Law & Policy, 25 (4), 323-352.
Aksoy, N. (2018). “Cam Tavanın Ötesi: Akademisyen Azınlıklar-Ankara ve İstanbul Örneği”. Başkent Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2 (2), 74-95.
Aksu, A., Çek, F. ve Şenol, B. (2013). “Kadınların Müdür Olmalarının Önündeki Cam Tavan ve Cam Tavanı Aşma Stratejileri’ne İlişkin İlköğretim Okulu Müdürlerinin Görüşleri”. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25, 133-160.
Aldemir, C. ve Budak, C. (2018). “Cam Tavanı Kırmak: Parlamentoda Cinsiyet Kotası”. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 16 (61), 37-64.
Arslan, M. (2012). “İş-Aile ve Aile-İş Çatışmalarının Kadın Çalışanların İş Doyumları Üzerindeki Etkisi”, Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (3), 99-113.
Aydoğdu, C. (2012). Avrupa Birliği’ne Katılım Sürecinde Türkiye’de Esnek Çalışma ve Kadın İstihdamına Yönelik Olarak Yapılan Çalışmalar, Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Uzmanlık Tezi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğü, Ankara.
Ayyıldız Ü, Nazlı, A., Baybars, M. ve Kesken, J. (2014). “Türkiye’de Kadınların Üniversiteler Bağlamında Yetki ve Karar Verme Mekanizamalarına Katılımı”. Dumlupnar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 42, 121-134.
Ball, J. A. (2008). “Feminization of the Labor Force, Development, and Economic Reform: Effects on Job Segregation by Sex”. The Journal of Developing Areas, 42 (1), 53-67.
Bayramoğlu, G. (2018). “İş/Aile Sınırı Teorisi Bağlamında Kadın Akademisyenlerin İş/Yaşam Dengesinin Sağlanmasına Yönelik Bir Araştırma”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17 (68), 1722-1744.
Bell, L.A. (2016). “Theoretical Foundations for Social Justice Education”, Teaching for Diversity and Social Justice, Ed.Maurianne Adams, Lee Anne Bell, Diane J. Goodman, Khyati Y. Joshi, Routledge, New York and London, 3-27.
Bielby, W.T., and Baron, J.N. (1986). “Men and Women at Work: Sex Segregation and Statistical Discrimination”, American Journal of Sociology, 91(4), 759-799.
Bihagen, E. and Ohls, M. (2006). “The Glass Ceiling – Where is it? Women's and Men's Career Prospects in the Private the Public Sector in Sweden 1979–2000”. The Sociological Review, 54(1), 20-47.
Bilgin, K.U. (2020). “Sosyal Bir Sorumluluk Olarak Kamu Personel Yönetimi”. Kamuda Performans Yönetimi, Ed.Veysel Eren, Nobel yayını Ankara, 195-236.
Bilgin, K.U. (2000). “Özürlülerin İstihdamı”, Kamu-İş Hukuku ve İktisat Dergisi, C.5, S.4,21-38.
Bingöl, D., Aydoğan, E., Şenel, G. ve Erden, P. (2011). “Cam Tavan Sendromu ve Kadınların Hiyerarşik Yükselmelerindeki Engeller: T.C Enerji Ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Ankara Merkez Teşkilatı Örneği”. Dokuz Eylül Üni. İşletme Fakültesi Dergisi, 12 (1), 115-132.
Bolat, T., Seymen, O. A., Bolat, O. İ. (2006). “Örgütlerde Esnek Çalışma Uygulamaları ve Buna İlişkin Olarak 4857 Sayılı İş Kanununda Getirilen Düzenlemelerin İncelenmesi”, Gazi Üni.İİBF Dergisi, 8 (1), 1-30.
Bombuwela, P. M., and De Alwis, A. Chamaru (2013). “Effects of Glass Ceiling on Women Career Development in Private Sector Organizations – Case of Sri Lanka”. Journal of Competitiveness, 5 (2), 3-19.
Can, E., Kaptanoğlu, S. ve Lazgeen, M.H.(2018). “Akademisyenlerde Cam Tavan Sendromunun Güç Mesafesi ile İlişkisi”, Öneri Dergisi, 13 (50), 52-64.
Carli, L.L. and Eagly, A.H. (2002), “Gender, Hierarchy, and Leadership: An Introduction”, Journal of Social Issues, 57 (4), 629-636.
Cattan, P. (1991), “Child Care Problems: An Obstacle To Work”, Monthly Labor Review, October 1991, 1-8.
Centel, T. (1999). “Esneklik Uygulamaları ve Türkiye”, MESS Mercek Dergisi, Esneklik Özel Sayısı, 23-35.
Cevher, E. ve Öztürk, U.C. (2015), “İş Yaşamında Kadınların Kadınlara Yaptığı Mobbing Üzerine Bir Araştırma”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4 (4), 860-876.
Channar, Z. A., Abbassi, Z. and Ujan, I. A. (2011), “Gender Discrimination in Workforce and Its Impact on the Employees”, Pakistan Journal of Commerce and Social Sciences, 5 (1), 177- 191.
Chin, S. H. (1995), “The Determinants and Patterns of Married Women's Labor Force Participation in Korea”, Korea Journal of Population and Development, 24 (1), 95-129,
Civan, O.E. (2017). “İş Sağlığı ve Güvenliğinde Özel Politika Gerektiren Gruplar”. Ankara Barosu Dergisi, 2017(4), 203-290.
Clark, S.C. (2000). “Work/Family Border Theory: A New Theory of Work/Family Balance”, Human Relations, 53 (6), 747-770.
Cooper, V. W. (1997). “Homophily or the Queen Bee Syndrome- Female Evaluation of Female Leadership”, Small Group Research, 28 (4), 483-499.
Cotter, D.A., Hermsen, J.M., Ovadia, S. and Vanneman, R. (2001). “The Glass Ceiling Effect”, Social Forces, 80 (2), 655-682.
Çakır, Ö. (2009). “Avrupa Birliği’nde Güvenceli Esneklik ve Eğilimler”, Sosyo-Ekonomi Dergisi, S.2, 77-94.
Çetin, M. ve Atan, E. (2012). “İlköğretim Okullarında Görev Yapan Kadın Okul Yöneticilerinin “Cam Tavan”a İlişkin Algılarının İncelemesi”, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, S.35, 123-136.
Çoban, B. (2014). Kadın İstihdam Paketi: Kadın Emeğinin Esnekleşmesi, s.84-93, http://disk.org.tr/wpcontent/uploads/2014/02/DiSKAR_10.pd (Erişim:03/06/2021).
Demir, F. ve Gerşil, G. (2008). “Çalışma Hayatında Esneklik Ve Türk Hukukunda Esnek Çalışma”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (2), 68-89.
Demircioğlu, M. ve Engin, M. (2002). Dünyada ve Türkiye’de Esnek Çalışma, İstanbul Ticaret Odası, Yayın No:2002-52, Mega Ajans, İstanbul.
Doğramacı, E.(1989). Türkiye’de Kadının Dünü ve Bugünü, İş Bankası yayını, Ankara.
Doğru, Ç. (2015). “İnsan Kaynakları Açısından Esnek Çalışmanın İstihdama Etkilerinin İncelenmesi: Türkiye Örneği”, Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl 4, (2), 109-130.
Durmaz, Ş. (2016). “İşgücü Piyasasında Kadınlar ve Karşılaştıkları Engeller”, Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (3), 37-60.
Ekin, N. (1999). “Esneklik Çağı”, MESS Mercek Dergisi, Esneklik Özel Sayısı, 6-16.
Erdut, Z. (2000). “Avrupa Birliği’nde İstihdam Politikası ve Türkiye”, Yeni Türkiye Medya Hizmetleri, AB Özel Sayısı, 2-36.
Ereş, F. (2006). “Türkiye’de Kadının Statüsü ve Yansımaları”, Gazi Üni.End. Sanatlar Eğitim Fak. Dergisi, 19, 42-55.
Esen, M. ve Kaloğlu, N. (2018). “Genel Yetkinlik İnancı Bağlamında Cam Tavan Sendromunun İncelenmesi: Politik ve Siyasi Kariyer Sahibi Kadınlar Üzerine Bir Araştırma”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 17.UİK Özel Sayısı, 485-500.
European Comission (2012). The Role of Men in Gender Equality - European Strategies & Insights Study on the Role of Men in Gender Equality, Vienna/Berlin/Graz, https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/f6f90d59-ac4f-442f-be9b32c3bd36eaf1 (Erişim:03/06/2021).
Eurostat, (2012). Europe in Figures Eurostat Yearbook 2012, (Erişim:03/06/2021). https://ec.europa.eu/eurostat/documents/3217494/5760825/KS-CD-12-001- EN.PDF.pdf/032ab046-5604-42cf-b0a5-7e63e1cda8bb?t=1414777320000
Fischer, C. C. (1987). “Toward a More Complete Understanding of Occupational Sex Discrimination”, Journal of Economic Issues, 21 (1), 113-138,
Gedikkaya, M.T. (2019). “Kamuda Psikolojik Taciz (Mobbing) ile Mücadele Politikasının Değerlendirilmesi: Psikolojik Taciz Genelgesi Örneği”, Gaziantep Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1 (2), 53-70.
Greenhaus, J. and Beutell, N. J. (1985). “Sources of Conflict between Work and Family Roles”, The Academy of Management Review, 10 (1), 76-88.
HDR, (2020). http://hdr.undp.org/en/2020-report (Erişim: 09/01/2021).
Hewlett, S.A. and Luce, C.B. (2005). “Off-Ramps and On-Ramps: Keeping Talented Women on the Road to Success”, Harvard Business Review, March 2005,
Hueck, G. (1994). “Almanya’da Çalışma Sürelerinin Esnekleştirilmesine Yönelik Çalışmalar”, Çalışma Hayatında Esneklik, Yaşar Eğitim ve Kültür Vakfı Yayını, İzmir.
İnciroğlu, L. (2011). Çalışma Hayatında Esnek Çalışma Uygulamaları, İstanbul: Legal Yayıncılık, No.25.
International Labour Organization (ILO) (2016). Women at Work Trends 2016, Geneva, http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/--- publ/documents/publication/wcms_457317.pdf?utm_content=buffer92781&utm_medium =social&utm_source=twitter.com&utm_campaign=buffer (Erişim:03/06/2021).
IPU Parline (2021). Global Data on Natinoal Parliaments, https://data.ipu.org/womenranking?month=1&year=2021 (Erişim:01/02/2021).
Kahn, R.L., Wolfe, D.M., Quinn, R.P., Snoek, J.D. and Rosenthall, R. A. (1964). Organizational Stress, Wiley, New York.
Karadeniz, O. (2004). “Evde Çalışanların Sosyal Güvenliği”, Sosyal Güvenlik Dünyası Dergisi, S.23, 25-42.
Kördeve, M.K. (2017). “Ensuring of Women's Participation to Working Life with Flexible Working Practice”. International Journal of Health Management and Strategies Research, 3 (1), 135-151.
Kuyaksil, A. (2009). “Türk Anayasalarında Kadın Hakları ve Gelişimi”. Mustafa Kemal University Journal of Social Sciences Inst., 6 (11), 328-351.
Kuzgun, I.K. (2012). “Concept of Flexicurity and Determining Indicators of Flexicurity in Turkey”. Journal of Social, 2 (2), 35-48
Leymann, H.(1990). “Mobbing and Psychological Terror at Workplaces”, Violence and Victims, S.5, 119-126.
Miller, D. (1999), Principles of Social Justice, Harvard University Press, Cambridge.
Nuñez , M.A. and Gonzalez, S. (2009). “Mobbing in Christian Organizations: When Abuse is Spiritualized”, Journal of Applied Christian Leadership, 3 (2), 33-47, :
Nussbaum, M. C. (1999). Sex and Social Justice, Oxford University Press, Oxford - New York.
Nussbaum, M. C. (2003). “Womans Capabilities and Social Justice”, Ed.Maxine Molyneux, Shahra Razavi, Gender Justice, Development and Rights, Oxford University Press, Oxford, 45-78,
Oakley, J. G. (2000). “Gender-based Barriers to Senior Management Positions: Understanding the Scarcity of Female CEOs”, Journal of Business Ethics, 27 (4), 321–334.
Öcal, A. ve Negiz, N. (2021). "Yönetimde Kadın", Disiplinler Arası Kadın, Ed. N.Negiz-A.Öcal, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara, 1-27.
Özer, M. ve Biçerli, K. (2003). “Türkiye’de Kadın İşgücünün Panel Veri Analizi”, Anadolu Üniversitesi SosyÇal Bilimler Dergisi, 3 (1), 55-86.
Öztürkoğlu, Y. (2013). “Tüm Yönleriyle Esnek Çalışma Modelleri”, Beykoz Akademi Dergisi, 1 (1) 109-129.
Parlak, Z. ve Özdemir, S. (2011). “Esneklik Kavramı ve Emek Piyasalarında Esneklik,” İ.Ü. Sosyal Siyaset Konferansları, S.60, 1-60.
Raghuram, S., London, M. ve Larsen, H.H. (2001). “Flexible Employment Practices in Europe: Country Versus Culture”. The International Journal of Human Resource Management, 12(5), 738–753.
ReichBert, E. (2002). “Workplace Mobbing: A new Frontier for the Social Work Profession, Professional Development”, The International Journal of Continuing Social Work Education, 5 (3), 4-12.
Sunal, O. (2011). “Sosyal Politika: Sosyal Adalet Açısından Kuramsal Bir Değerlendirme”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 66 (3), 283-305.
Şahin, S. ve Türk, M. (2010). “Çalışanlarda Psikolojik Şiddet Algılaması ve Kadın Çalışanlar Üzerine Bir Araştırma”, Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 14 (2), 1-9.
Şalvarcı, T. N. ve Dolmacı, N. (2013). “İş Yaşamında Kadın Çalışana Yönelik Ayrımcı Bakış Açısı ve Mobbing Üzerine Ampirik Bir Çalışma”, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 83-104.
Şentürk, B., Ayyıldız, Ü., Nazlı, A. ve Kesken, J. (2017). “İş Yaşamında Sosyal Cinsiyetin Etkisi: Türkiye Üniversiteler Örneği”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 16.UİK Özel Sayısı, 879-892.
Tahtalıoğlu, H. (2016). “Türkiye’de Yükseköğretim Kurumlarında Cam Tavan Sendromunun Kadınlar Üzerindeki Etkileri”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (2), 89-105.
Taner, D., Negiz, N.A. (2018). “Kamu İdarelerinde Esnek Çalışmaya Dair Kavramsal Bir Çerçeve”, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3 (32), 557-585.
T.C. Başbakanlık (2011). 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu, T.C. Resmi Gazete, 4.2.2011 tarihli, 27836 sayılı.
T.C. Başbakanlık (2011). 2011/2 Sayılı Genelge, T.C. Resmi Gazete, 11.03.2011 tarih ve 27879 sayılı.
T.C. Cumhurbaşkanlığı-Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2021). Kamu Sektörü İstihdam Sayıları 2021, https://www.sbb.gov.tr/kamu-istihdami/ (Erişim: 18/06/2021).
Tilev, F. (2018). “Esnek Çalışma ve Kadın İstihdamı”, Fırat Üni, İİBF, Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2, (2), 121-150.
TİSK (1999). Çalışma Hayatında Esneklik, TİSK Yayını, No.190.
TİSK (2001). Avrupa’da Esneklik Uygulamaları: Çalışan Bir Avrupa Yaratılması, TİSK Yayını, No.204.
Tokol, A. (1992). Avrupa Topluluğunda Part-time Çalışma, Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı, Yayın No.69.
Trentham, S. and Larwood, L. (1998). “Gender Discrimination and the Workplace: An Examination of Rational Bias Theory”, Sex Roles, 38, 1–28,
Tunç, A. (2017). “Proportion of Executive Women in Turkish Public Personnel Administration”, Yasama Dergisi, 32, 64-80.
Ulaş, H., Afşaroğlu, H. and Binbay, İ.T. (2018). “Workplace Mobbing as a Psychosocial Stress and Its Relationship to General Psychopathology and Psychotic Experiences Among Working Women in a Uni. Hospital”, Turkish Journal of Psychiatry, 29 (2), 102-108.
United Nations Development Programme (UNDP) (2020). Human Development Report 2020- the Next Frontier Human Development and the Anthropocene, New York, http://hdr.undp.org/en/2020-report (Erişim:03/06/2021).
United Nations Entity for Gender Equality and the Empowerment of Women (UNWomen) (2019). Progress Of The World’s Women 2019–2020- Families in a Changing World, https://data.unwomen.org/progress-of-the-worlds-women (Erişim:03/06/2021).
Ünal, A. (2005). “Avrupa’da Kısmi Çalışma ve Uygulamanın Genel Özellikleri”, Kamu-İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 8 (1), 112-134.
Williams, C. L. (1992), The Glass Escalator: Hidden Advantages for Men in the “Female” Professions, Social Problems, 39 (3), 253–267.
Wingfield, A. H. (2009). “Racializing the Glass Escalator: Reconsidering Men's Experiences with Women's Work”. Gender & Society, 23(1), 5–26.
World Bank Group (2019). Women, Busıness and the Law 2019: a Decade of Reform, World Bank, Washington DC, https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/31327 (Erişim: 03/06/2021)
Yavuz, A. (1995). Esnek Çalışma ve Endüstri İlişkilerine Etkisi, Kamu-İş yayını, Ankara.
Yavuz, A. (2000). “Çalışma Hayatında Esneklik ve Türkiye İçin Öneriler”, Prof. Dr. N.Ekin’e Armağan, TÜHİS Yayınları, No.38, 617-624
Yiğit, B. (2018). “Türkiye’de Mobbing Üzerine Yazılmış Doktora Tezlerinin İçerik Analizi Yöntemi ile Değerlendirilmesi”. Balkan and Near Eastern Journal of Social Sciences, 4 (2), 26-31.
Yumuşak, İ.G. (2009). Kadın Eğitiminin İktisadi Analizi, Nobel, Ankara.
Zafarullah, H. (2000). “Through the Brick Wall, and the Glass Ceiling: Women in the Civil Service in Bangladesh”, Gender, Work and Organization, 7 (3), 197–209.
Zengingönül, O. (2003). “Sosyal Politika-Esnek Çalışma Biçimleri”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (4), 157-171.