Osmanlı Devleti’nde Tanzimat Dönemi Yenilikleri: Tanzimat Fermanı Sonrası Yeni Kurumlar
Osmanlı Devleti için modernleşme adımlarının temelini oluşturan Tanzimat dönemi önemli değişim vedönüşümlere sahne olmuştur. Bu dönem içerisinde ortaya koyulan, devletin çöküşünün engellenebilmesiadına gerçekleştirilen reformlarla birlikte Avrupa’nın düşünce yapısından yararlanma fikrinin bir sonucuolarak yeni kurumlara da ihtiyaç duyulmuştur. Yeniden yapılanma adı altında gerçekleşen budüzenlemelerle birlikte toplumsal düzenin de değişimine yön verilmiş olup bu dönem hukuki, idari, sosyalve iktisadi bağlamda birçok değişikliğin izlerini taşıyan bir süreç haline gelmiştir. Tanzimat’la birlikte heralanda yaşanan değişimin etkileri eğitim kurumları ve yargı düzenindeki değişikliklere de yansımış, paraleldoğrultuda kanunlaştırma faaliyetleri de düzenlenen yeni kurumların faaliyete geçmesini sağlamıştır. Buçalışmada Tanzimat dönemi gelişmeleri bağlamında düzenlemeler incelenerek dönem içerisinde faaliyetgösteren bazı yeni kurumlar ele alınmıştır.
Reforms of Tanzimat Era in Ottoman Empire: New Institutions After Tanzimat Edict
The Tanzimat period, which formed the basis of the modernization stages for the Ottoman Empire, witnessed important changes and transformations. New institutions were also needed as a result of the idea of benefiting from Europe's mentality with the reforms that were put forward in this period and implemented in order to prevent the collapse of the state. With these regulations under the name of restructuring, the change of the social order has also been directed, and this period has become a process bearing the traces of many changes in legal, administrative, social and economic terms. With the Tanzimat, the effects of the changes experienced in every field have also been reflected in the changes in educational institutions and the judicial order, in parallel with this, legalization studies have enabled new organized institutions to be put into practice. In this study, the regulations in the context of the developments of the Tanzimat period were examined and the some new institutions that have gone into action in this period are discussed.
___
- Akça, G., Hülür, H. (2007) Tanzimattan Cumhuriyete Siyasal ve Hukuksal Yapının Modernleşmesi, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı: 21.
- Akman, A. (2019). Tanzimat Sonrası Osmanlı Usul Hukukundaki Gelişmeler. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 441-460.
- Akpınar, M. (2014). Osmanlı İmparatorluğu’nda Hariciye Nezareti’nin Kuruluşu ve Dış Politikanın Kurumsallaşması. Tarih İncelemeleri Dergisi, 1, 59-85.
- Aydın, M. A. (2003). “Mahkeme”. İslam Ansiklopedisi. Cilt 27. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. 341-344.
- Berkes, N. (2016). 1876 Anayasasının Öyküsü, içinde Atatürk ve Devrimler (4.baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Berkes, N. (2020). Türkiye’de Çağdaşlaşma (30.baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Demirel, D. (2011). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma (1839- 1923). Türk İdare Dergisi, 473, 97-111.
- Demirkol, M. (2016). Başarısız Bir Anayasa Yapım Süreci: TBMM Meclis Anayasa Komisyonu’na Yönelik Bir Değerlendirme. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 2016 Özel Sayısı, 1-12
- Ekinci, E. B. (2000). Tanzimat Devri Osmanlı Mahkemeleri. Yeni Türkiye, 6(31), 764-773.
- Engelhardt, E. P. (2017). Tanzimat ve Türkiye (2.baskı). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
- Ergin, O. (1977). Türk Maarif Tarihi. C. 1-2. İstanbul.
- Ersoy, A.F.ve Dikici, E. (2018). Osmanlı Döneminde Sosyal Hizmet Faaliyetleri Yapan Bazı Kuruluşlar. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 53(2), 576-594.
- Eryılmaz, B. (2006). Tanzimat ve Modernleşme, İşaret Yayınları, İstanbul.
- Gayretli, M. (2008). Tanzimat Sonrasından Cumhuriyet’e Kadar Olan Dönemde Kanunlaştırma Çalışmaları. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Gümüş, M. (2013). Osmanlı Devleti’nde Kanunlaştırma Hareketleri, İdeolojisi ve Kurumları. Tarih Okulu, 14, 163-200.
- Hülagü, M. M. (2011) Sultan II. Abdülhamid Dönemi Demiryolu Politikası (1876 – 1909), Devri Hamid Sultan Abdülhamid, Erciyes Üniversitesi Yayınları, Cilt 3.
- Karabulut, M. (2010). Tanzimat Dönemi’nde Osmanlının Yenileşme Sürecine Bir Bakış. Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, 187, 125-138.
- Karal, E. Z. (2007). Osmanlı Tarihi, VI. Cilt, Islahat Fermanı Devri 1856 – 1861, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 7. Baskı, Ankara.
- Keyder, Ç. (2014). 18. ve 19. Yüzyillarda Osmanli Borçlar Tarihine Bir Bakış, History Studies International Journal of History, Cilt 4 / 1.
- Koçer, H. A. (1974). Türkiye'de Modern Eğitimin Doğuşu ve Gelişimi (1773-1923), İstanbul.
- Ortaylı, İ. (2019). İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı (49.baskı). İstanbul: Kronik.
- Özdemir, Y., Çiydem, E. ve Aktaş, E. (2014). Tanzimat Fermanı’nın Arka Planı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 321-338.
- Öztürk, O. (1999). Osmanlılarda Tanzimat Sonrası Yapılan Hukuki Çalışmalar ve Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye, Osmanlı: Teşkilat, Editör Güler Eren, C. 6, Ankara.
- Öztürk, S. (2014). XIX. Yüzyıl Osmanlı Ceza Sisteminde Dönüşüm: Zindandan Hapishaneye Geçiş (Yüksek Lisans Tezi).
- Quataert, D. (2004). 19. Yüzyıla Genel Bakış- Islahatlar Devri. (Çev. Süphan Andıç). Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, c: 2 Der. H. İnalcık ve D. Quataert. İstanbul: Eren Yayıncılık.
- Sakaoğlu, N. (2003). Osmanlı’dan Günümüze Eğitim Tarihi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları 33.
- Sarıay, E. (2019). Tanzimat Sonrası Kanunlaştırma Çalışmalarının Kaynakları ve Metodolojisi. Uluslararası Akademik Araştırmalar Dergisi, 2(1), 9-35.
- Soydan, T. ve Tüncel, M. (2013). Osmanlıda İlk Yenileşme Döneminde Eğitimin Kurumsal ve Yönetsel Yapısının Oluşumu ve Gelişimi. Milli Eğitim, 198, 110-125.
- Şentop, M. (2005). Tanzimat Dönemi Kanunlaştırma Faaliyetleri Literatürü. Türk Araştırmaları Literatür Dergisi, 3(5), 647-672.
- Tanör, B. (2020). Osmanlı Türk Anayasal Gelişmeleri (33.baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Taştekin, O. (2019). 18. Yüzyıl ve Sonrası Osmanlı Eğitim Kurumları. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 23(3), 1143-1166.
- Turan, H. (2019). III. Selim’den Tanzimat’a Osmanlı Devleti’nde Yeniden Yapılanma Hareketleri. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(2), 37-46.
- Üçok, C. ve Mumcu, A. (1985). Türk Hukuk Tarihi. Ankara: Savaş Yayınları.
- Ünal, U. (2014). Osmanlı Eğitiminde Modernleşme. İstanbul: Bion.
- Ürekli, F. (yılyok). Tanzimat Dönemi Osmanlı Eğitim Sistemi ve Kurumları. Sosyal Bilimler Dergisi, 382-406.
- Yücesoy, A. A. (2017). Şuray-ı Devlet (1868- 1876). İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 8(2), 187-216.
- Zurcher, E. J. (2016). Modernleşen Türkiye’nin Tarihi (33. baskı). İstanbul: İletişim Yayıncılık.