Esat SAYGIN, Metehan TOLON, Burhan DOĞAN, Kumru ATALAY

Covid – 19 Pandemi Döneminde E-Sağlık Okuryazarlığının İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma

Sağlık sektörünün dinamik yapısından kaynaklı olarak bu alanda yaşanan hızlı gelişim ile birlikte sağlıkhizmeti kullanıcılarının bilgiye daha kolay ulaşabilmesi ve ulaştığı bilgiler neticesinde kendi sağlıkhizmetlerini yönetebilme gücü artmaktadır. Bu noktada da doğru yönetimin gerçekleşmesi ve insansağlığında olumsuzlukların yaşanmaması adına sağlık okuryazarlığı konusu giderek önem kazanmaktadır.Dijitalleşme ve artan internet kullanımı ile birlikte e-sağlık okuryazarlığı kavramının ortaya çıktığıgörülmektedir. Giderek dijitalleşen bir çağda özellikle de pandemi döneminde toplumsal yaşam içerisindesağlığın daha fazla ön plana çıktığı göz önünde bulundurulursa; bu noktada bireylerin e-sağlıkokuryazarlığı düzeyi sonucundaki uygulamalarının bireysellikten ziyade toplumsal yansımasının etkileridaha güçlü olacaktır. Bu çalışmanın amacı da e-sağlık okuryazarlığının internet kullanımı ve demografiközelliklere göre incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda öncelikle bireylerin sağlık bilgisi edinimindeinterneti önemli ve etkili bulma düzeyleri ayrıca e-sağlık okuryazarlığı düzeyi ölçülmüş ve bunların hembirbirleri ile hem de demografik özellikler ile farklılıkları incelenmiştir. Araştırmada kullanılan ölçekkolayda örneklem yöntemi ile Ekim 2020’de 18 yaşını doldurmuş katılımcılara online olarak ulaştırılmıştır.Araştırmanın sonuçlarına göre 3,421 ile e-sağlık okuryazarlık düzeyinin ortalamanın biraz üzerindeolduğu görülmektedir. Ayrıca bulgular ve sonuçlar neticesinde kamuya, uzmanlara ve sağlık işletmelerinetavsiyelerde bulunulmaktadır.

A Research On Investigation of E-Health Literacy In The Covid – 19 Pandemic Period

Due to the dynamic structure of the healthcare sector, with the rapid developments and changes in this field, health care buyers can access information more easily and the power to manage their own health services increases as a result of the information they reach. At this point, health literacy is becoming increasingly important in order to ensure correct management and prevent negative effects on human health. It is seen that the concept of e-health literacy emerged with digitalization and increasing internet use. Considering that health is more prominent in social life in an age that is increasingly digitalized, especially during the pandemic period; At this point, the reflection of the practices of individuals as a result of e-health literacy to the society as well as themselves will be more effective. The aim of this study is to examine e-health literacy according to internet usage and demographic characteristics. In line with this purpose, individuals' levels of finding the internet important and effective in acquiring health information, as well as the level of e-health literacy were measured and their differences with each other and their demographic characteristics were examined. Research data were collected by online survey method from individuals over the age of 18 in Ankara in September 2020. According to the results of the study, it is seen that the e-health literacy level is slightly above the average with 3,420804. In addition, by revealing the differences in the study, recommendations are made to the public, experts and health institutions.

PDF

___

Bakanlığı, T. S. (2011). Sağlığın teşviki ve geliştirilmsi sözlüğü. Bakanlık Yayın, (814), 1.
Balçık, P. Y., Taşkaya, S., & Şahin, B. (2014). Sağlık okur-yazarlığı. TAF Preventive Medicine Bulletin, 13(4), 321-326.
Coşkun, S., & Bebiş, H. (2015). Adolesanlarda e-sağlık okuryazarlığı ölçeği: Türkçe Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gülhane Tıp Derg, 57, 378-384.
De Vaus, D.A. (1990). Surveys in Social Research. (2.basım). London: Unwin Hyman
DEĞERLİ, H., & TÜFEKÇİ, N. TOPLUMUN SAĞLIK OKURYAZARLIK DÜZEYİNİN BELİRLENMESİ. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6(15), 467-488.
DENİZ, S . (2020). Bireylerin E-Sağlık Okuryazarlığı ve Siberkondri Düzeylerinin İncelenmesi. İnsan ve İnsan , 7 (24) , 84-96 . DOI: 10.29224/insanveinsan.674726
Dilek, U. S. L. U., & ŞEREMET, G. BİREYLERİN E-SAĞLIK OKURYAZARLIK DÜZEYİNİN BELİRLENMESİ. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 6(2), 386-394.
Ertaş, H., Kıraç, R., & Demir, R. N.(2019, Ekim). Dijital Okuryazarlık Ve E-Sağlık Okuryazarlığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. 3. Uluslararası 13. Ulusal Sağlık Ve Hastane İdaresi Kongresi'nde sunulan bildiri, Sakarya Üniversitesi, Sakarya
Eryiğit Günler O. “Bilgi Toplumunda İnternetin Önemi ve Sağlık Üzerindeki Etkileri”. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 17(29), 33-40, 2015.
Kahraman, Ç. A. T. I., KARAGÖZ, Y., YALMAN, F., & Yusuf, Ö. C. E. L. (2018). Sağlık okuryazarlığının hasta memnuniyeti üzerine etkisi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14(1), 67-88.
Kılıç, T. (2017). e-Sağlık, İyi Uygulama Örneği; Hollanda. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(3), 203-217.
Kutner, M., Greenburg, E., Jin, Y., & Paulsen, C. (2006). The Health Literacy of America's Adults: Results from the 2003 National Assessment of Adult Literacy. NCES 2006-483. National Center for Education Statistics.
Ölmez, E. H., & Barkan, O. B. (2015). SAĞLIK OKURYAZARLIK DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ VE HASTA HEKİM İLİŞKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 4(8), 121-127.
Özkan, S., Tüzün, H., Dikmen, A. U., & İlhan, M. N. (2020). Salgınlarda Toplum Davranışı ve Sağlık Okuryazarlığı. Journal of Biotechnology and Strategic Health Research, 4, 105-110.
Parker R. Health literacy: a challenge for American patients and their health care providers. Health PromotInt 2000;15(4):277-83
TC Sağlık Bakanlığı Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Düzeyi ve İlişkili Faktörleri Araştırması Yayın No 1103 Ankara 2018.
Seyret, D. (2019) Adölesanların, E-Sağlık Okuryazarlığı, Sağlığı Geliştirme Bilgisi Ve Yaşam Biçimi Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. Yakın Doğu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik, Yüksek Lisans Tezi, Lefkoşa.2019
Sezgin, D. (2013). Sağlık okuryazarlığını anlamak. İLETİŞİM, 73-92.
Sorensen, K., Pelikan, J. M., Röthlin, F., Ganahl, K., Slonska, Z., Doyle, G., ... & Brand, H. (2015). Health literacy in Europe: comparative results of the European health literacy survey (HLS-EU). European journal of public health, 25(6), 1053-1058.
Tözün M, Sözmen MK. “Halk Sağlığı Bakışı ile Sağlık Okuryazarlığı”. Smyrna Tıp Dergisi, (2), 48-54, 2015
TUİK, Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması (Basın bülteni). Erişim adresi https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-KullanimArastirmasi-2020-33679, erişim: 08.08.2020
TÜİK, www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1028, erişim: 28.04.2020
We Are Social, https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=internet%20kullan%C4%B1m&dil=, erişim :04.03.2021
We Are Social, https://datareportal.com/reports/digital-2021-turkey, erişim :04.03.2021
Yılmazel, G., & Çetinkaya, F. (2016). Sağlık okuryazarlığının toplum sağlığı açısından önemi.
Yüksel, O., & Deniz, S. (2019, October). Bireylerin E-Sağlık Okuryazarlık Düzeyinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. In 2nd International Conference on Data Science and Applications (ICONDATA’19).