Normatif Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi: İş Tatmininin Düzenleyicilik Etkisi

Bu çalışmanın amacı normatif bağlılık ile işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkide iş tatmininin düzenleyicilik etkisini incelemektir. Araştırma verileri anket yöntemiyle Adana’da tarım sektöründe faaliyet gösteren bir özel işletmenin çalışanlarından elde edilmiştir. 438 çalışanın katılımıyla veri toplam süreci tamamlanmıştır. Toplanan veriler SPSS 26 paket programı aracılığıyla korelasyon ve regresyon analizlerine tabi tutulmuştur. Analiz sonuçları normatif bağlılık ile işten ayrılma niyeti arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişki olduğunu ve iş tatmininin bu ilişkide düzenleyici bir değişken olarak rol oynadığını ortaya koymuştur. Diğer taraftan normatif bağlılığın iş tatmini ile arasında pozitif yönlü ve iş tatmini ise işten ayrılma niyeti arasında ise negatif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu elde edilen diğer sonuçlardır.

The Relationship Between Normative Commitment and Turnover Intention: The Moderator Effect of Job Satisfaction

The aim of this study is to examine the moderator effect of job satisfaction in the relationship between normative commitment and turnover intention. The research data was obtained from the employees of a public enterprise operating in the agricultural industry in Adana. 438 employees participated in the research. Correlation and regression analysis were applied by SPSS 26 program. The results of the analysis revealed that there is a negative relationship between normative commitment and intention to quit, and job satisfaction has a moderator effect in this relationship. On the other hand, there is a positive relationship between normative commitment and job satisfaction and a negative relationship between job satisfaction and turnover intention.

PDF

___

Agho, A. O., Price, J. L. ve Mueller, C. W. (1992). “Discriminant validity of measures of job satisfaction, positive affectivity and negative affectivity.” Journal of occupational and organizational psychology, 65(3), 185-195.
Aiken, L. S. ve West, S. G., (1991). “Multiple regression: Testing and interpreting interactions.” Sage Publications.
Allen, N. J. ve Meyer, J. P. (1990). “The Measurement and Antecedents of Affective, Continuance and Normative Commitment to the Organization”. Journal of Occupational Psychology, 63(1), 1-18.
Aypar, S., Sökmen, A., ve Ekmekçioğlu, E. B. (2018). “İş Tatmini Ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi: Örgütsel Özdeşleşmenin Aracılık Rolü”. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(13), 116-124.
Baron, R. M., ve Kenny, D. A. (1986). “The moderator–mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations”. Journal of personality and social psychology, 51(6), 1173.
Bitmiş, M. G., Rodopman, B., Üner, M. M. ve Sökmen, A. (2015). “Katılımcı Liderliğin İş Tatmini Üzerindeki Etkisi: Örgütsel Feda Etmenin Aracılık Rolü”. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1), 1-13.
Bluedorn, A. C. (1982). “A unified model of turnover from organizations”. Human Relations, 35(2), 135-153.
Cohen, J. (2013).” Statistical power analysis for the behavioral sciences”. Academic Press.
Çarıkçı, İ. H. ve Çelikkol, Ö. (2009). “İş–Aile Çatışmasının Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(9), 153-170.
Çekmecelioğlu, H. G. (2005). Örgüt İkliminin İş Tatmini Ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi: Bir Araştırma. Cü İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 6(2), 28.
Gül, H., Oktay, E. ve Gökçe, H. (2008). “İş Tatmini, Stres, Örgütsel Bağlılık, İşten Ayrılma Niyeti ve Performans Arasındaki İlişkiler: Sağlık Sektöründe Bir Uygulama”. Akademik Bakış, 15, 1-11.
Hayes, A. F. (2017). “Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis: A regression-based approach”. Guilford publications.
Hoş, C. ve Oksay, A. (2015). “Hemşirelerde Örgütsel Bağlılık İle İş Tatmini İlişkisi”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(4), 1-24.
İşcan, Ö. F. ve Sayın, U. (2010). “Örgütsel Adalet, İş Tatmini ve Örgütsel Güven Arasindaki İlişki”. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(4), 195-216.
Koçel, T. (2013). “İşletme Yöneticiliği”, (14. Baskı). İstanbul: Beta Yayınları.
Meyer, J. P. ve Allen, N. J. (1991). “A Three-Component Conceptualization of Organizational Commitment”. Human Resource Management Review, 1(1), 61-89.
Meyer, J. P., Allen, N. J., ve Smith, C. A. (1993). “Commitment to organizations and occupations: Extension and test of a three-component conceptualization”, Journal of applied psychology, 78(4), 538.
Meyer, J. P., ve Allen, N. J. (1984). “Testing the" side-bet theory" of organizational commitment: Some methodological considerations”. Journal of applied psychology, 69(3), 372.
Meyer, J. P., ve Allen, N. J. (1987). “A longitudinal analysis of the early development and consequences of organizational commitment”, Canadian Journal of Behavioural Science/Revue canadienne des sciences du comportement, 19(2), 199
Meyer, J. P., ve Herscovitch, L. (2001). “Commitment in the workplace: Toward a general model.” Human resource management review, 11(3), 299-326.
Özutku, H. (2008). “Örgüte duygusal, devamlılık ve normatif bağlılık ile iş performansı arasındaki ilişkinin incelenmesi”. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 37(2), 79-97.
Porter, L. W., Steers, R. M., Mowday, R. T., ve Boulian, P. V. (1974). “Organizational commitment, job satisfaction, and turnover among psychiatric technicians.” Journal of Applied Psychology, 59(5), 603–609.
Preacher, K. J., Rucker, D. D., ve Hayes, A. F. (2007). “Addressing moderated mediation hypotheses: Theory, methods, and prescriptions”. Multivariate behavioral research, 42(1), 185-227.
Robbins, S. ve Judge, T. (2012), “Essentials of Organizational Behavior”, 11th edn, Pearson Prentice Hall, New Jersey
Roodt, G., Rieger, H. ve Sempane, M. E. (2002). “Job Satisfaction in Relation to Organisational Culture”. SA Journal of industrial Psychology, 28(2), 23-30.
Rusbult, C. E., Farrell, D., Rogers, G., ve Mainous, A. G. (1988). “Impact of Exchange Variables on Exit, Voice, Loyalty, and Neglect: An Integrative Model of Responses to Declining Job Satisfaction”. Academy of Management Journal, 31(3), 599-627
Schwepker Jr, C. H. (2001). “Ethical climate's relationship to job satisfaction, organizational commitment, and turnover intention in the salesforce.” Journal of business research, 54(1), 39-52.
Sökmen, A. (2013). “Örgütsel Davranış”. (Birinci Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık
Sökmen, A., Kenek, G., ve Ekmekçioğlu, E. B. (2017). “Etkileşimsel Adalet Ve Duygusal Bağlılık İlişkisi: Algılanan Örgütsel Desteğin Düzenleyici Rolü”. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(4), 196-214.
Sökmen, A., Kenek, G., ve Uğraş, E. (2019). Etik Liderlik Ve Üretkenlik Karşıtı İş Davranışı İlişkisi: Örgütsel Bağlılığın Aracı Rolü. Third Sector Social Economic Review, 54(4), 1568-1582.
Sökmen, A., ve Sezgin, A. C. (2017). İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyetinin Değerlendirilmesi: Otel İşletmeleri Sınır Birim. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(2), 237-250.
Takase, M., Maude, P., ve Manias, E. (2005). Nurses’ job dissatisfaction and turnover intention: Methodological myths and an alternative approach. Nursing ve health sciences, 7(3), 209- 217.
Tanrıverdi, H., Koçaslan, G. ve Taştan, N. O. (2018). “Psikolojik Şiddet Algısı, Tükenmişlik Sendromu ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki: Banka Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma”. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 113-131.
Taslak, S. (2008). “İşten Ayrılma Niyeti.”, M. Özdevecioğlu ve H. Karadal. (Editörler). Örgütsel Davranışta Seçme Konular. Birinci Baskı. Ankara. İlke Yayınevi, s.125-133
Tepper, B. J., Carr, J. C., Breaux, D. M., Geider, S., Hu, C., ve Hua, W. (2009). “Abusive Supervision, Intentions to Quit, and Employees’ Workplace Deviance: A Power/Dependence Analysis”. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 109(2), 156-167
Tett, R. P., ve Meyer, J. P. (1993). “Job satisfaction, organizational commitment, turnover intention, and turnover: path analyses based on meta‐analytic findings”. Personnel psychology, 46(2), 259-293.
Wasti, S. A. (2003). “Organizational commitment, turnover intentions and the influence of cultural values.” Journal of Occupational and organizational Psychology, 76(3), 303-321.
Wiener, Y. (1982). “Commitment in organizations: A normative view”. Academy of management review, 7(3), 418-428.
Yao, X., ve Wang, L. (2006). “The predictability of normative organizational commitment for turnover in Chinese companies: a cultural perspective.” The International Journal of Human Resource Management, 17(6), 1058-1075.
Yücel, İ. (2012). “Examining the relationships among job satisfaction, organizational commitment, and turnover intention: An empirical study.” International Journal of Business and Management; Vol. 7, No. 20