Medya Okuryazarlığı Becerisinin Medya Okuryazarlık Öğretim Öz-Yeterliklerini Yordama Düzeyi

Bu araştırmanın amacı, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının medya okuryazarlığı düzeyleri ile medya okuryazarlığı öğretim öz-yeterlikleri arasındaki ilişkileri belirlemektir. Çok boyutlu yordayıcı korelasyonel desenin kullanıldığı araştırmanın çalışma grubunu, 2019-2020 öğretim yılında Türkiye’nin kuzeyinde yer alan bir devlet üniversitesinde öğrenimine devam eden 197 sosyal bilgiler öğretmen adayı oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak “Medya Okuryazarlığı Becerileri Ölçeği” ve “Medya Okuryazarlığı Öğretmen Yeterlikleri Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler, fark testleri, korelasyon ve çoklu regresyon analizinden faydalanılmıştır. Araştırma sonuçları; sosyal bilgiler öğretmen adaylarının medya okuryazarlığı becerileri ve medya okuryazarlığı öğretim öz-yeterliklerinin yüksek düzeyde olduğunu ortaya koymuştur. Değişkenler arasındaki yordayıcı ilişkileri ortaya koymak amacıyla yapılan çoklu regresyon analizi sonuçlarına göre sosyal bilgiler öğretmen adaylarının medya okuryazarlığı düzeyleri; mesleki öz-yeterlik alt boyutundaki değişimin %59’unu ve kişisel öz-yeterlik alt boyutundaki değişimin %41’ini manidar bir şekilde açıklamıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda öğretmen adaylarının medya okuryazarlığı düzeyi arttıkça medya okuryazarlığı öğretiminde kendilerini daha yeterli görecekleri söylenebilir.

The Media Literacy Skill Predicting Level of Media Literacy Teaching Self-Efficacy

This research aims to investigate the relationships between prospective social studies teachers’ media literacy levels and media literacy teaching self-efficacy levels. The research design is the multi-factorial predictive correlational model and the study group consists of 197 prospective social studies teachers who continue their education at a state university in northern Turkey in the first half of the 2019-2020 academic year. As the data collection tool, “Media Literacy Skills Scale” and “Media Literacy Teacher Competencies Scale” were used. Descriptive statistics, difference tests, correlation and multiple regression analysis were used in the analysis of the data. The results of the research reveal that prospective social studies teacher have a high level of media literacy skills and media literacy teaching self-efficacy. According to the results of multiple regression analysis conducted to explain the predictive relationships between the variables, the media literacy levels of the prospective social studies teachers significantly explained 59% of the change in the sub-dimension of professional self-efficacy and 41% of the change in the sub-dimension of personal self-efficacy. Based on these results, it can be suggested that the higher the level of media literacy, the more qualified teachers are in teaching media literacy.

PDF

___

Akçalı, S. İ. (2015). Çocuk ve Medya. (Derleme), (4. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Altun, A. (2014). Medya okuryazarlığı eğitimine yönelik Türkçe yayınlar: Bir bibliyografya denemesi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 9, 5-15.
Aslan, N. ve Basel, A. (2017). Eğitim fakültesi öğrencilerinin medya okur-yazarlık düzeyleri (İzmir örneklemi). Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(3), 1218-1237
Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavior change. Psychological Review, 84, 191-215. doi: https://doi.org/10.1037//0033- 295X.84.2.191
Bulger, M., & Davison, P. (2018). The promises, challenges, and futures of media literacy. Data & Society.
Can, A. (2014). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. (3. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
Çepni, O., Palaz, T. ve Ablak, S. (2015). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının medya ve televizyon okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Turkish Studies, 10(11), 431-446. doi: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8464.
Deveci, H. ve Çengelci, T. (2008). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarından medya okuryazarlığına bir bakış. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 25-43.
Erdem, C. (2018). Trends in media literacy research: A content analysis of postgraduate dissertations. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi [Journal of Theoretical Educational Science], 11(4), 693-717.
Erişti, B. ve Erdem, C. (2017). Development of a media literacy skills scale. Contemporary Educational Technology, 8(3), 249-267.
Field, A. (2013). Discovering statistics using IBM SPSS statistics. (4th Edition). Sage.
Finegold, D. & Notabartolo, A. S. (2008). 21st century competencies and their impact: an interdisciplinary literature review. https://www.hewlett.org/library/21st-century-competenciesimpact-interdisciplinary-literature-review/ (Erişim tarihi: 23.01.2020)
Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. (8th edt). New York: McGraw-Hill Humanities/Social Sciences/Languages.
French, D. ve Richard, M. (2003). Media Education Across Europe. Taylor & Francis e- Library, 2003.
Gravetter, F., & Wallnau, L. (2014). Essentials of statistics for the behavioral sciences (8. bs.). Belmont, CA: Wadsworth.
Güven, İ. (2014). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ve medya okuryazarlığı düzeylerinin incelenmesi. Turkish Studies, 9(2), 787-800.
Hobbs, R., & Jensen, A. (2009). The past, present, and future of media literacy education. Journal of Media Literacy Education, 1(1), 1–11.
İnan, T. (2010). Öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeyleri ve medya okuryazarlığına ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
Kahyaoğlu M. ve Kenanoğlu, R. (2014). Ortaöğretim öğrencilerinin medya okuryazarlığı ile çevre konularıyla ilgili kitap okumaya yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Turkish Studies, 9(2) 833-843. doi: 10.7827/TurkishStudies.6072.
Kaplan, K. (2017). Medya okuryazarlığı dersinin türkçe öğretimiyle birleştirilmesi sürecinde medya okuryazarlığı dersi öğretmenlerinde bulunması gereken yeterlilikler. Yayınlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Karaman, M. K. ve Karataş, A. (2009). Öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeyleri. İlköğretim Online, 8(3), 798-808.
Karataş, A. (2008). Öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeyleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
Kıncal, R. Y. & Korkmaz, Z. S. (2015). Türkiye’de medya okuryazarlığı üzerine bir değerlendirme. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 5(10), 75-90.
Kubey, R. (2004). Media literacy and the teaching of civics and social studies at the dawn of the 21st century. American Behavioral Scientist, 48(1), 69-77. doi: 10.1177/0002764204267252
Licht, M. H. (1995). Multiple regression and correlation. I. L. G. Grimm & P. R. Yarnold (Eds.), Reading and understanding multivariate statistics. Washington, DC: American Psychological Association.
Maden, S., Maden, A. & Banaz, E. (2017). A content analysis regarding postgraduate theses prepared on media literacy. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5(1), 588-605.
Malhotra, N. K., Kim, S. S., & Patil, A. (2006). Common method variance in IS research: A comparison of alternative approaches and a reanalysis of past research. Management science, 52(12), 1865-1883.
Mason, L. & Metzger, S. A. (2012). Reconceptualizing media literacy in the social studies: a pragmatist critique of the ncss position statement on media literacy. Theory & Research in Social Education, 40:4, 436-455, doi :10.1080/00933104.2012.724630
MEB. (2018a). İlkokul ve ortaokul sosyal bilgiler dersi (4, 5, 6, 7.sınıflar) öğretim programı. Ankara: T.C Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
MEB. (2018b). Medya okuryazarlığı dersi (ortaokul ve imam hatip ortaokulu 7. veya 8.sınıflar) öğretim programı. Ankara: T.C Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
Özel, A. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının medya okuryazarlığı algılarının incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
Pekkan, N.Ü., Biçer, M.,Gökçen Kapusuz, A. (2020). Başa Çıkma Stratejilerinin Mesleki Tatmin Üzerindeki Etkisinde Öz-Yeterliliğin Aracılık Rolü, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 55(1), 636-650
Podsakoff, P.M., Mackenzie, S.B., Podsakoff, N.P., & Lee, J.-Y. (2003) Common method biases in behavioral research: a critical review of the literature and recommended remedies. Journal of Applied Psychology, 88, 879-903. doi: 10.1037/0021-9010.88.5.879.
Sarsar, F., ve Engin, G. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının medya okur-yazarlık düzeylerinin incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 16(1), 165-176.
Som, S., ve Kurt, A. A. (2012). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi bölümü öğrencilerinin medya okuryazarlık düzeyleri. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 2(1), 104- 119.
Stein, L. & Prewett, A. (2009). Media literacy education in the social studies: teacher perceptions and curricular challenges. Teacher Education Quarterly, 35, 1, 131– 148.
Şimşek İşliyen, F. ve İşliyen, M. (2015). Çocukların Medya Algısının Resimler Üzerinden Analizi. Global Media Journal TR Edition, 5(10), 271-287.
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Pearson Education, Inc.
Uslu, S., Yazıcı, K. ve Çetin, M. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeyleri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (2), 755-777.
Üredi, I., Üredi, L. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının cinsiyetlerine, bulundukları sınıflara ve başarı düzeylerine göre fen öğretimine ilişkin öz-yeterlik inançlarının karşılaştırılması. Yeditepe Üniversitesi Dergisi, EDU7, 1 (2).
Valtonen, T., Tedre, M. Mäkitalo, K. & Vartiainen, H. (2019). Media Literacy Education in the Age of Machine Learning, Journal of Media Literacy Education, 11(2), 20 -36. doi: https://doi.org/10.23860/JMLE-2019-11-2-2.
Yenilmez, K., Kakmacı, Ö. (2008). İlköğretim matematik öğretmenliği bölümü öğrencilerinin öz yeterlilik inanç düzeyleri, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (2), 1-21.
Youngbauer, V. M. (2013). Application of media literacy and cultural studies in K-12 social studies curricula. The Social Studies, 104(5), 183-189.
YÖK (2018). Sosyal bilgiler öğretmenliği lisans programı. https://www.yok.gov.tr/ adresinden 23 Ocak 2020 tarihinde alınmıştır.