Osman Doğan BULUT, Cengiz SAYIN, Yakup Erdal ERTÜRK

Kamu Sosyal Yardım Uygulama Sisteminin İncelenmesi: Iğdır İli Kırsal Alan Örneği

Ülkeler kendi dinamiklerine ve kültürel yapısına uygun olarak yoksullukla mücadelede kamu sosyal yardım uygulamalarını kullanmaktadır. Ülkemizde, yerel yönetim düzeyinde belediyeler, merkezi yönetim düzeyinde ise il ve ilçelerde bulunan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma (SYD) vakıfları kanalıyla ihtiyaç sahibi kitlelere kamu sosyal yardımları ulaştırılır. Sosyal yardım uygulamalarının işleyişine dönük olarak pek çok problemin (yardım programlarının belirlenmesi, yararlanma kriterleri, duyuru ve arşivleme yöntemleri vd.) varlığı literatürde yer almaktadır. Bu çalışmada, kırsal alan kamu sosyal yardım uygulaması incelenerek aksayan yönlerinin ortaya konulması ve çözüm önerilerinin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Iğdır il merkezi ve ilçelerinde bulunan belediye ve SYD vakıfları ile toplam 8 adet yönetici anketi; il kırsal alanında ikamet eden ve sosyal yardım alan hanehalkları ile 210 adet yararlanıcı anketi yüz yüze görüşme yöntemiyle yapılmıştır. Çalışma verilerine göre yardım yapan kamu kurumları arasında koordinasyonun yetersizliği ve yerel yönetimlerde mevzuat eksikliği olduğu saptanmıştır. Yararlanıcıların %95.2’si sosyal yardımlardan memnun olmasına karşılık sadece %17.1’i sosyal yardımları yeterli bulmaktadır. İşleyişle ilgili olarak ilk etapta sosyal yardım veren vakıf ve belediyelerin kullanabileceği ortak bir bilgi sisteminin gerekliliği görülmüştür. Daha sonraki aşamalarda ise tüm kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşlarının da bu sisteme dâhil edilmesi yararlı olacaktır. Bunların yanında, yardımların yeterlilik durumlarının incelenerek program türlerine göre ödemelerde iyileştirilmelerin yapılması gereklidir.

Examination of Public Social Assistance Implementation System: Iğdır Province Rural Area Example

Public social assistance, which is one of the social policy tools, is used intensively in Turkey. The existence of many problems regarding the functioning of social assistance applications, which are determination of aid programs, criteria for benefiting, announcement and, are widely mentioned in the literature. In this study, it is aimed to develop solution proposals for these problems by examining the functioning of the social assistance application system, revealing its deficiencies and failing aspects. 8 manager surveys with municipalities, social assistance and solidarity foundation and also 210 beneficiary surveys with households, who are receiving social assistance and residing in rural area, were conducted by face-to-face interviews in Iğdır province. There is a lack of coordination among public institutions that provide aid and a lack of legislation in local governments. Although 95.2% of the beneficiaries are satisfied with the social assistance, only 17.1% of them find the social assistance sufficient. Common information system is needed, which can be used by the social assistance foundation and municipalities. It will be beneficial to include all public institutions and non-governmental organizations in this system. The adequacy status of social aids should be examined and improvements should be made according to the types of programs.

PDF

___

Abdoul-Azize, H. T. (2020). Sosyal Yardım Politikası Uygulama Sisteminin, Hanehalkı Yararlanma Düzeylerinin ve Etkileyen Faktörlerin Araştırılması: Antalya İli Kırsal Alanı Örneği. (Doktora Tezi). Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
Abdoul Azize, H. T. & Sayın, C. (2020). Examining the Functioning of Public Social Assistance System: The Case of Antalya. Mediterranean Agricultural Sciences, 33 (1), 73-78. https://doi.org/10.29136/mediterranean.631797
Ceren, A. (2017). Sosyal Yardımların Yönetilmesi: Kahramanmaraş Örneği. (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Çetin, H. (2014). Türkiye'de Sosyal Hizmetler ve Sosyal Yardımların Yeniden Yapılanması Üzerine Bir Değerlendirme. (Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Çetinkaya, Ş. (2012). Türkiye'de Sosyal Yardımlaşma Müessesesi: Durum Analizi, Sorunlar ve Çözüm Önerileri. (Doktora Tezi). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
Dilik, S. (1980). Sosyal Yardımlar: İki Anlamlı Bir Terim. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 35 (01). https://doi.org/10.1501/SBFder_0000001408
European Community Statistical Office. Expenditure on social protection. Erişim adresi: https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/tps00098/default/table?lang=en
Güneş, M. (2012). Yoksullukla Mücadelede Sosyal Yardımların Bir Kamu Yönetimi Politikası Olarak Sürdürülebilirliği. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12 (24), 149-184. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/susead/issue/28411/302309
İkizoğlu, M. (2002). Yoksulluk ve Sosyal Yardım İlişkisi: Ankara: Mamak İlçesinde Ampirik Bir Araştırma. Toplum ve Sosyal Hizmet, 13 (1), 86-115. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/tsh/issue/48430/613591
Kan, M., Oğuz, C., Kan, A., Ergun, H., & Demiröz, E., 2018. Multidimensions of Poverty for Agricultural Community In Turkey: Konya Province Case. Pak. J. Agr. Sci., 55 (1):227-238. https://dx.doi.org/10.21162/PAKJAS/18.5600
Kızıltaş Uzunali, E. & Altun, E. (2019). Türkiye’de sosyal yardım harcamalarının üretkenliği artırıcı olarak yapılandırılmasının önemi. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 6(46), 3961-3974. http://dx.doi.org/10.26450/jshsr.1618
Leite, P. (2014). Effective Targeting for the Poor and Vulnerable. Social Protection Discussion Papers and Notes 93059, The World Bank. Erişim Adresi: https://documents1.worldbank.org/curated/en/747591468125685125/pdf/930590REVISED00S PL0Technical0Note06.pdf
Örnek, İ. (2010). Türkiye’de Yoksulluğun Azaltılmasında Kırsal Kalkınma Stratejilerinin Etkinliği. SYDGM Yayınları, 2(1), 273-285.
Öztürk, Ş. (2008). Kırsal yoksulluk ve Neo-Liberal Ekonomi Politikaları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(5), 605-634.
Seyyar, A. (2003). Sosyal Siyaset Açısından Yoksulluğa Karşı Mücadele. Yoksulluk Sempozyumu, C.I, İstanbul, Deniz Feneri Derneği Yay., s. 38-69
Şeker, S. (2008). Türkiye’de Sosyal Transferlerin Yoksulluk Üzerindeki Etkileri. (Devlet Planlama Teşkilatı Uzmanlık Tezi). Ankara.
Taşcı, F. (2019). Yoksulluk ve Sosyal Hizmet Ders Notu. Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi, İstanbul Üniversitesi. Erişim adresi: http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/sosyalhizmetler_ao/yoksullukvesoshiz.pdf
Türkiye İstatistik Kurumu. (2022a). Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması Bölgesel Sonuçları: 2020. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Gelir-ve-Yasam-Kosullari-Arastirmasi- Bolgesel-Sonuclari-2020-37405
Türkiye İstatistik Kurumu. (2022b). Sosyal Koruma İstatistikleri. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Sosyal-Koruma-Istatistikleri-2020-37193
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2021b). 2020 Yılı Bütçesi. Erişim adresi: https://www.sbb.gov.tr/wp- content/uploads/2020/01/2020_vatandasinbutcerehberi.pdf
United Nations. (2015). Ending Poverty. Erişim adresi: https://web.archive.org/web/20200909130506/https://www.un.org/en/sections/issues- depth/poverty/
Word Bank. (1990). World Development Report 1990: Poverty. New York: Oxford University Press. Erişim adresi: https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/5973
Vogt, W. P., Gardner, D. C., & Haeffele, L. M. (2012). When to Use What Research Design. Guilford Press.
Yenihan, B. (2018). Bir Sosyal Politika Aracı Olarak Sosyal Güvenlik: Dünya’da ve Türkiye’de Gelişimi Üzerine Bir İnceleme. Yönetim Bilimleri Dergisi, 15 (30), 177-196. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/comuybd/issue/36994/534475
Yüksel Arabacı, R. (2019). Dünya Bankasının Yeni Uluslararası Yoksulluk Sınırları ve Küresel Yoksulluğun Yeniden Değerlendirilmesi. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 9 (1), 123-140. https://doi.org/10.32331/sgd.582630