BAKİYE KILIÇ TOPUZ, Mehmet BOZOĞLU, UĞUR BAŞER

GÜNCEL GELİŞMELER KAPSAMINDA TÜRKİYE’DEKİ ÇİFTÇİ ÖRGÜTLERİNE YÖNELİK MEVZUATIN DEĞERLENDİRİLMESİ

Çiftçilerin etkili olarak örgütlenmesi, tarım sektörünün kalkındırılmasında çok önemli bir araçtır. Türkiye’de çiftçi örgütleri sayısal olarak önemli bir gelişme göstermesine rağmen, üyelerine hizmet sunma açısından yeterince etkili olamamaktadırlar. Çiftçi örgütlerinin üyelerine etkin olarak hizmet sağlayamamalarında mevzuattan kaynaklanan sorunların etkisi bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’deki çiftçi örgütlerinin tabi oldukları mevzuatın güncel gelişmeler kapsamında bir değerlendirmesini yaparak genel olarak mevzuatta yapılması gereken değişikliklerin ortaya konulmasıdır. Çalışmanın ana materyalini, çiftçi örgütlerine yönelik yasal mevzuat oluşturmaktadır. Çalışmada Türkiye’deki çiftçilerin örgütlenmesine yönelik mevzuatın çok sayıda olduğu, farklı yapılarının öngörülmesine rağmen sivil ve demokratik bir örgütlenme yaklaşımının esas alınmadığı, farklı örgütlere aynı amaçların yüklendiği, denetimleri açısından farklı kamu kurumlarına yetki verildiği ile çiftçilerin ihtiyaçlarını yeterince karşılayamadıkları ortaya konulmuştur. Tarım işletmeleri, çok farklılık gösteren ihtiyaçlarını çok sayıda örgüte üye olarak karşılamak zorunda kalmaktadır. Daha etkin bir yapıda çiftçi örgütlenmesi gerçekleştirilebilmesi için; mevzuat ve örgüt yapısında sadeleştirmeye ihtiyaç duyulmaktadır. Bunun için de çiftçilerin her türlü ihtiyaçlarını mümkün olduğunca tek bir örgütten karşılayabileceği bir yapının tartışılması ve oluşturulması gerekli görülmektedir. Bununla birlikle, kamunun her türlü hizmetlerinin de çiftçi örgütlerine tek bir kamu kurumu tarafından sağlanması gerekli görülmektedir.

EVALUATION OF FARMER ORGANIZATIONS LEGISLATION IN TURKEY UNDER RECENT DEVELOPMENTS

Organizing farmers effectively is one of very important tools to develop the agricultural sector. Although the farmers’ organizations in Turkey had shown significant improvement in quantity, they could not provide sufficient services to their members. This fact was partly related with the problems arising from the legislation inadequacy. The main aim of this research was to expose an assessment of the legislation on the farmer organizations in Turkey under recent developments and to recommend necessary changes in the legislations. The main material of this research was the legislation on the farmer organizations. The research results showed that there were many legislations on the farmer organizations in Turkey and these legislations established different kind farmer organizations. A civil and democratic approach was not taken as a basis on establishing them. The same aims were given to the different farmer organizations, different public institutions were authorized on auditing the farmer organizations. Their structure did not adequately reflect their member needs and current developments. The farmers had to be a member to the numerous farmer organizations to meet their different needs. In order to organize the farmers effectively, the current legislation on the farmer organizations should be simplified with a general framework. For this, it is necessary to discuss and create a single organizational structure which can meet all needs of the farmers. The government should also provide all public services to this farmer organization though only one public institution.

PDF

___

tuik.gov.tr, 2017. Türkiye İstatistik Kurumu, İstihdam Verileri, (http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist, 22.09.2017).
Terin M., Yavuz F., Yıldırım İ., Güler O.İ., (2010), “Hayvansal Üretimin Gelişmesinde Kooperatiflerin Rolü: Kırklareli Merkez Erikler Köyü Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Örneği”, Türkiye IX. Tarım Ekonomisi Kongresi 542-549, Şanlıurfa, Türkiye.
tarim.gov.tr/TRGM, 2016. Tarım Reformu Genel Müdürlüğü, Tarımsal Örgütlenme Tablosu. (http://www.tarim.gov.tr/TRGM/ Belgeler/Tar.%20%C3%96rg%C3%BCtlenmeTablosu%2004.04.2016. pdf, 02.10.2017).
Tan, Sibel; Karaönder, İlker (2013), “Türkiye’de Tarımsal Örgütlenme Politikalarının ve Mevzuatının İrdelenmesi: Tarımsal Amaçlı Kooperatifler Örneği”, ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, C: 1, S: 1, s: 87-94
RG (2013), 06.07.2013 tarih 28699 Sayılı Kanun, 10. Kalkınma Planı.
RG (2012), 28374 Sayılı 04.08.2012 tarihli Resmi Gazete. Sebze ve Meyve Üretici Örgütleri Hakkında Yönetmelik
RG (2011), 6172 Sayılı Sulama Birlikleri Kanunu, 22.03.2011 tarih 27882 Sayılı Resmi Gazete.
RG (2010), 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu, 13.06.2010 tarih 27610 Sayılı Resmi Gazete.
RG (2006), 5488 Sayılı Tarım Kanunu, 18.04.2006 tarihli Resmi Gazete.
RG (2004), 5200 sayılı Tarımsal Üretici Birlikleri Kanunu, 06.07.2004 tarih 25514 Sayılı Resmi Gazete.
RG (2001), 4631 Sayılı Islah Amaçlı Yetiştirici Birliklerinin Kurulması ve Hizmetleri Hakkında Yönetmelik, 10/3/2001 tarih 24338 sayılı Resmî Gazete.
RG (2000), 4572 sayılı Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanun, 01.06.2000 tarih 24081 Sayılı Resmi Gazete.
RG (1972), 1581 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu, 18.04.1972 tarih 14172 Sayılı Resmi Gazete.
RG (1969), 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu, 24.04.1969 tarih 13195 Sayılı Resmi Gazete.
RG (1957). 6964 sayılı Ziraat Odaları ve Ziraat Odaları Birliği Kanunu, 15.05.1957 tarih 9614 Sayılı Resmi Gazete.
Rehber, Erkan (2006), “Tarımda Örgütlenme ve Sorunları”, Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü.
Özüdoğru Haşim (2004), “Köy-Koop Kırklareli Birliği’nin Ekonomik Analizi ve Yöneticilerin Kooperatif İşletmelerinin Başarısına Etkilerinin Değerlendirilmesi”. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Özdemir G., Keskin G., Özüdoğru H., (2010), “Türkiye’de Ekonomik Krizlere Alternatif Bir Çözüm Önerisi: Tarımda Güçlü ve Etkin Üretici Örgütlenme Modeli”, IX. Tarım Ekonomisi Kongresi, 22- 24 Eylül, Şanlıurfa, Türkiye.
Österberg, Peter; Nilsson, Jerker (2009), “Members’ Perception of Their Participation in the Governance of Cooperatives: The Key to Trust and Commitment in Agricultural Cooperatives”, Agribusiness, C: 25, S: 2, s: 181-197
Mülayim, Ziya Gökalp (2010), Kooperatifçilik, Yetkin Yayınları, Yayın Kodu: ISBN 978-975-464-035-9, Ankara.
Kurtaslan, Temur; Doğaner, Mustafa (2004), “Çiğ Süt Pazarlamasında Çiftçilerin Tarımsal Kooperatiflere Yaklaşımlarının Değerlendirilmesi (Aydın İli Örneği)”, Türkiye VI. Tarım Ekonomisi Kongresi, 444-451, Tokat, Türkiye.
Kızılaslan, Halil; Menek, Mehmet (2011), “Türkiye’de Kooperatiflerin Hukuki Statüsü ve Vergiler Karşısındaki Durumu”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, C: 7, S: 13, s: 37–52
Kılıç Topuz Bakiye (2017). “Samsun İli Tarımsal Üretici Birliklerinde Güven ve Performansa Etkili Faktörler” Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
Kılıç Bakiye (2011). “Samsun İlindeki Tarımsal Kalkınma Kooperatiflerinde Ortak-Kooperatif İlişkilerinin Analizi” Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
Karantinis, Kostas; Zago, Angelo M (2001), “Endogenous Membership in Mixed Duopsonies”, American Journal of Agricultural Economic, C: 83, S: 5, s: 1266–1272
İnan, İsmail Hakkı (2004), Türkiye’de Tarımsal Kooperatifçilik Hareketi ve Avrupa Modeli, İstanbul Ticaret Odası Yayın No: 2004-40, İstanbul.
IRFO (2008), Çiftçi Örgütlerinin Kurumsal Güçlendirilmesi Projesi, Uygulama ve Tamamlama Raporu, Türkiye Ormancılık Kooperatifleri Merkez Birliği (OR-KOOP)
Hansen M.H., Morrow J.L., Batista J.C., (2002), “The Impact of Trust on Cooperative Membership Retention, Performance and Satisfaction: An Exploratory Study”, The International Food and Agribusiness Management Review, Cilt: 5, Sayı: 1, s: 41-59
Gülçubuk, Bülent (2005), “Kırsal Kalkınma”, Türkiye’de Tarım Kitabı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, s: 68-93.
GTHB (2013), Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 2013-2017 Stratejik Planı, (http://www.tarim.gov.tr, 21.09.2017).
GTB (2012), Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü, Türkiye Kooperatifçilik stratejisi ve Eylem Planı 2012-2016.
Demirci R., Tanrıvermiş H., Özüdoğru H., (2004), “Türkiye’de Tarımsal Kooperatifler ve Üretici Birlikleri Tartışmaları Ve Uygun Örgütlenme Modelleri”, VI. Tarım Ekonomisi Kongresi, 16-18 Eylül, Tokat, Türkiye.
Ceylan, İsmail Coşkun (2001), “Çiftçi Örgütlerinde Yayım Eğitimi”, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Dergisi, S: 137, s: 28-31.
Albayram Doğan, Zübeyde; Yercan, Murat (2016), “Türkiye ve AB Ülkelerindeki Kooperatifçilik Mevzuatının Karşılaştırmalı Analizi”, Tarım Ekonomisi Dergisi, C: 22, S: 2, s: 49-58