KIRSAL KALKINMADA YEREL YÖNETİMLER İLE ÜRETİCİ ÖRGÜTLERİNİN İŞBİRLİĞİ OLANAKLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME: İZMİR İLİ ÖRNEĞİ
Son yıllarda “yerelde kalkınma” kavramı ile ifade edilen ademi merkeziyetçi anlayış, Türkiye’de bir taraftan bölgesel kalkınma ajansları ile diğer taraftan ise 2014 yılında yürürlüğe giren ve kamuoyunda “Bütünşehir Kanunu” olarak bilinen düzenlemeyle daha fazla hayatımıza nüfuz etmeye başlamıştır. Bütünşehir Yasası sonrasında daha önce köy tüzel kişiliğinde bulunan yerleşim birimleri mahalle statüsüne dönüştürülmüştür. Bu düzenlemeyle birlikte artık mahalle haline gelen, ancak kırsal yerleşim özelliği taşıyan bölgeler yerel yönetimlerin hizmet götürmekle yükümlü oldukları alanlar haline gelmiştir. Kırsal alanları niteleyen en önemli özelliklerden birisi ekonomilerinin tarım sektörü ağırlıklı olmasıdır. Dolayısıyla birçok belediyecilik hizmetinin yanı sıra 2014 yılı sonrasında yerel yönetimlerin mahalle statüsündeki kırsal alanlara bir takım tarımsal hizmetleri ulaştırması konusu da gündeme gelmiştir. İzmir Büyükşehir Belediyesi tarıma ve kırsal kalkınmaya yönelik faaliyetlerini Tarımsal Hizmetler Dairesi Başkanlığı altında yürütmektedir. İzmir’de yerel yönetimler tarafından tarım ve kırsal kalkınmaya yönelik faaliyetlerde kooperatifler önemli bir rol oynamaktadır. Bu yönüyle İzmir’in yerel yönetim-kooperatif işbirliği açısından incelenmeye değer bir örnek olacağı düşünülmüştür. Bu çerçevede çalışmada yerel yönetimler ile üretici örgütleri arasında yapılan işbirlikleri ayrıntılı olarak incelenmeye çalışılmıştır. İşbirliği sürecinde karşılaşılan sorunlar ortaya konularak sürecin hangi zemin üzerinde daha sürdürülebilir bir yapıya kavuşturulabileceği incelenmiştir
A REVİEW ON COOPERATİON POSSİBİLİTİES OF LOCAL GOVERNMENTS AND PRODUCER ORGANİZATİONS FOR RURAL DEVELOPMENT: THE CASE OF İZMİR PROVİNCE
Son yıllarda “yerelde kalkınma” kavramı ile ifade edilen ademi merkeziyetçi anlayış, Türkiye’de bir taraftan bölgesel kalkınma ajansları ile diğer taraftan ise 2014 yılında yürürlüğe giren ve kamuoyunda “Bütünşehir Kanunu” olarak bilinen düzenlemeyle daha fazla hayatımıza nüfuz etmeye başlamıştır. Bütünşehir Yasası sonrasında daha önce köy tüzel kişiliğinde bulunan yerleşim birimleri mahalle statüsüne dönüştürülmüştür. Bu düzenlemeyle birlikte artık mahalle haline gelen, ancak kırsal yerleşim özelliği taşıyan bölgeler yerel yönetimlerin hizmet götürmekle yükümlü oldukları alanlar haline gelmiştir. Kırsal alanları niteleyen en önemli özelliklerden birisi ekonomilerinin tarım sektörü ağırlıklı olmasıdır. Dolayısıyla birçok belediyecilik hizmetinin yanı sıra 2014 yılı sonrasında yerel yönetimlerin mahalle statüsündeki kırsal alanlara bir takım tarımsal hizmetleri ulaştırması konusu da gündeme gelmiştir. İzmir Büyükşehir Belediyesi tarıma ve kırsal kalkınmaya yönelik faaliyetlerini Tarımsal Hizmetler Dairesi Başkanlığı altında yürütmektedir. İzmir’de yerel yönetimler tarafından tarım ve kırsal kalkınmaya yönelik faaliyetlerde kooperatifler önemli bir rol oynamaktadır. Bu yönüyle İzmir’in yerel yönetim-kooperatif işbirliği açısından incelenmeye değer bir örnek olacağı düşünülmüştür. Bu çerçevede çalışmada yerel yönetimler ile üretici örgütleri arasında yapılan işbirlikleri ayrıntılı olarak incelenmeye çalışılmıştır. İşbirliği sürecinde karşılaşılan sorunlar ortaya konularak sürecin hangi zemin üzerinde daha sürdürülebilir bir yapıya kavuşturulabileceği incelenmiştir.
___
- Zengin, E., Başkurt, M., Es, M., (2014), “Yerel Yönetimler ve
Yerel Kalkınma”, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, C:3, S:2, s. 95-
124. http://journals.manas.edu.kg/mjsr/archives/Y2014_V03_I10/
ef270d3f02ccb3ec3b53e54dc005654e.pdf. (10.09.2017).
- Tekeli, İlhan (2017), “İzmir İli/Kenti İçin Bir Tarımsal Gelişme ve
Yerleşme Stratejisi”, İzmir Büyükşehir Belediyesi Akdeniz Akademisi,
s.216, İzmir.
- Soykan, F., Karadağ, A., (2004), Kırsal Kalkınma Açısından
Kınık’ta Coğrafi Çevre Değerlendirmeleri, Ege Üniversitesi Bilimsel
Araştırma Proje Kesin Raporu, s.106, İzmir.
- Saner, G., Uçar, K., Ağır, H., B., (2012), “Kırsal Kalkınmada
Kooperatifçiliğin Rolü “İzmir-Seferihisar Gödence Tarımsal Kalkınma
Kooperatifi Örneği”, 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, Bildiriler
Kitabı, s.1054-1059, Konya.
- Sakınç, Süreyya (2013), “Yerel Kalkınma Politikalarında Yerellik
ve Katılımcılık”, Yerel ve Bölgesel Kalkınma: Küresel ve Yerel Bakış
Açıları, Ed. Buğra Özer ve Güven Şeker, Celal Bayar Üniversitesi
Matbaası, Manisa, s. 25-36.
- Olgun Susta, Gülce; Gülçubuk, Bülent (2016), “Kırsalın
Dönüşümünde Fırsat ve Tehditleriyle Yeni Büyükşehir Yasası’nın
Analizi”, XII. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, Biridiler Kitabı, C.2,
s. 1059-1068, Isparta.
- Kuş, Dilek (2015), “Tire Süt Kooperatifi-Vaka Analizi”, Kalkınma
Atölyesi, Ankara. http://www.kalkinmaatolyesi.org/v2/wpcontent/
uploads/2015/12/sutle_gelen_emegin_dayanismasi.pdf. (24.09.2017).
- Kaya, Erol (2007), Kent Yönetiminde Yeni Yaklaşım Yerel
Kalkınma Yönetimi, Okutan Yayıncılık, İstanbul.
- Karagül, M., Masca, M., (2005), “Sosyal Sermaye Üzerine
Bir İnceleme”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Bahar
Sayısı, s.37-52. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/esad/article/view/1068000033/1068000168. (01.10.2017).
- İzmir Büyükşehir Belediyesi (2013-2014-2015), Faaliyet
Raporları, https://www.izmir.bel.tr/Dokumanlar/686/tr, 20.09.2017)
- İzmir Büyükşehir Belediyesi (İBB) (2012), 1/25000 Ölçekli
İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu, İzmir
Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı Nazım Plan
Şube Müdürlüğü, http://izmimod.org.tr/docs/RAPOR_IBSBCDP.pdf.
(27.09.2017).
- Hussain, Muhammad Shehu (2014), “The Role of Cooperative
Organizations in Rural Community Development in Nigeria: Prospects
and Challenges”, Academic Research International, Vol. (5)3, s. 189-197.
- Gülçubuk, B., Yıldırak, N., Kızılaslan, N., Özer, D., Kan,
M., Kepoğlu, A., (2010), “Kırsal Kalkınma Yaklaşımlar ve Politika
Değişimleri”, Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, Bildiriler Kitabı
1-2, s. 1-9, Ankara.
- Eskiyörük, Mahmut (2014), Üretici Açısından Dünyada ve AB’de
Süt Politikasındaki Son Gelişmeler ve Türkiye Süt Sektörüne Etkileri
Paneli, Ege Bölgesi Sanayi Odası, http://www.ebso.org.tr/ebsomedia/
documents/mahmut-eskiyoruk_15050653.pdf. (26.09.2017).
- Çiftçi, Ferdan; Tomar, Ahmet (2013), “Büyükşehir Yasasının İzmir
Kırsalı Üzerine Olası Etkileri”, TMMOB İzmir 2. Kent Sempozyumu, s.
409-417, http://www.tmmobizmir.org/wp-content/uploads/2014/06/37.
pdf. (11.09.2017).
- Çetin, Murat (2007), “Yerel Ekonomik Kalkınma Yaklaşımı ve
Uluslararası Organizasyonlar”, Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari
Bilimler Fakültesi, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, C: 14, S: 1, s. 153-170,
Manisa.
- Bakırcı, Muzaffer (2007), Türkiye’de Kırsal Kalkınma: Kavramlar,
Politikalar, Uygulamalar, Nobel Yayınları, İstanbul.
- Azak, Şule; Miran, Bülent, Bülent (2015), “Türk Tüketicilerin
Organik Pazara ve Organik Ürünlere Yönelik Davranışlarının Analizi:
İzmir Örneği”, Ekolojik Tarım Organizasyonu, https://drive.google.com/
file/d/0Bx5-1ZxK2vFKN3B5Nk9qOUJxc0k/view. (22.10.2017).
- Ayyıldız, M., Çiçek, A., Gürel, E., Erdal, E., (2016), “Büyükşehir
Yasasının Tarımsal Altyapıya Olası Etkileri, XII. Ulusal Tarım Ekonomisi
Kongresi, Biridiler Kitabı, C.2, s. 951-954, Isparta.
- Anonim (2017e), İzmir Büyükşehir Belediyesi, https://www.
izmir.bel.tr/HaberDetay/27669/tr. (29.09.2017).
- Anonim (2017d), İzmir Büyükşehir Belediyesi, https://www.
izmir.bel.tr/HaberDetay/22419/tr. (27.09.2017).
- Anonim (2017c), İzmir Büyükşehir Belediyesi, https://www.
izmir.bel.tr/HaberDetay/26580/tr. (26.09.2017).
- Anonim (2017b), İzmir Büyükşehir Belediyesi, https://www.
izmir.bel.tr/Projeler/2/64/ara/tr. (26.09.2017) .
- Anonim (2017a), İzmir Büyükşehir Belediyesi, http://mobil.izmir.
bel.tr/HaberListele/HaberDetay/22281. (22.09.2017).
- Anonim (2016b), S.S. Kuşçular Köyü Tarımsal Kalkınma
Kooperatifi Çok Amaçlı Soğuk Hava Deposu Projesi, İzmir Kalkınma
Ajansı Yarımada Sürdürülebilir Kalkınma Mali Destek Programı, http://
kuscularkalkoop.com/s-s-kuscular-koyu-tarimsal-kalkinma-kooperatificok-amacli-soguk-hava-deposu.
(29.09.2017)
- Anonim (2016a), “İzmir Büyükşehir Belediyesi Tarımsal Hizmetler
Dairesi Başkanlığının Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik”,
https://www.izmir.bel.tr/YuklenenDosyalar/Dokumanlar/12.1.2016%20
15_46_09_tar%C4%B1msal%20hizmetler%20db.pdf. (14.09.2017).
- Anonim (2015), İzmir Büyükşehir Belediyesi, https://www.izmir.
bel.tr/HaberDetay/14836/tr. (18.09.2017).
- Anonim (2014), Ulusal Kırsal Kalkınma Stratejisi 2014-2020,
http://kkp.tarim.gov.tr/sp/UKKS%20(2014-2020).pdf. (10.09.2017).
- Anonim (2012), “On Üç İlde Büyükşehir Belediyesi Ve Yirmi Altı
İlçe Kurulması İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde
Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”, Kanun no: 6360, Resmin Gazete,
sayı: 28489.
- Anonim (2004), “Büyükşehir Belediyesi Kanunu, Kanun no:
5216, sayı:25531, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5216.
pdf. (10.09.2017).