1673-1850 Tarihleri Arasında Narh Kayıtlarına Göre Kastamonu’da Un ve Unlu Mamul Fiyatları

Sosyo-kültürel ve hukukî açıdan önemli bilgi ve veriler içeren Osmanlı mahkeme kayıtları, geçmişin birikimini günümüze yansıtan kıymetli yazılı kaynaklardandır. Belli bölgelerde yer alan hukukî, idarî ve iktisadî yaşantıya ait bu kayıt defterleri yerel farklılıkları ortaya koymasının yanı sıra tüm bölgelere ait kayıtların gözlenmesi ile birlikte ülke geneline ait tespitlerin de oluşmasını sağlamaktadır. Bu çalışmada benzer kayıtlar ışığında Kastamonu Vilayetindeki ekonomik faaliyetlerin seyri incelenmiştir. 1673 / 1850 tarihleri arasında Kastamonu’da devletin resmi olarak belirlemiş olduğu unlu mamullere ait narh seviyeleri, Kastamonu Şer‘iyye Sicillerinde yer alan verilere göre tespit edilmiştir. Emtia fiyatlarını belirlemeye yönelik belirlenen narh, resmi belge niteliği taşıdığı için kayıt atına alınmıştır. Bu kayıtlar, Kastamonu Vilayetinde emtia fiyatlarının belirlenmesi açısından önemlidir. Çünkü bu fiyatlara bakarak Osmanlı’da 17. ve 18. yüzyılda ortaya çıkan siyasî, askerî ve sosyal gelişmelerdeki istikrasızlıkların yansımalarını görmemiz mümkün olabilmektedir. Osmanlı Devletindeki bu gelişmeler, paranın değerinin düşmesine, buna karşılık fiyatların yükselmesine, kısacası enflasyona yol açmıştır. Kuşkusuz bu durumdan Kastamonu Vilayeti de etkilenmiştir. Kastamonu Vilayetinde belirtilen tarihler arasında ifade edilen istikrasızlığın unlu mamul fiyatlarına yansıması, bu çalışma neticesinde ortaya konulmuştur.

Flour And Bakery Prices in Kastamonu According To Narh Records Between 1673- 1850

Ottoman court records, which contain important information and data in socio-cultural and legal terms, are precious written sources reflecting the accumulation of the past day by day. These registry books belonging to legal, administrative and economic life in certain areas not only reveal the local differences but also the records belonging to all regions are observed and the determinations related to the whole country are formed. In this study, the course of economic activities in Kastamonu province was examined in light of similar records. Between the dates of 1673/1850, the official levels of the bakery products which the state has officially determined in Kastamonu have been determined according to the instructions given in the Kastamonu Sher 'Registers. Determined to determine commodity prices, the narh was taken to the registry for carrying the official document qualification. These records are important in determining the commodity prices in Kastamonu Province. Because, by looking at these prices, it is possible that we can not see the reflection of the instabilities in political, military and social developments in the Ottoman Empire in the 17th and 18th centuries. These developments in the Ottoman State led to the fall of the value of money, the increase in prices, in short, inflation. Undoubtedly, Kastamonu Province was also affected by this situation. The result of the instability expressed in the Kastamonu Province during the dates mentioned above is reflected in the results of this study

___

Akdağ, Mustafa (1975), Türk Halkının Dirlik Ve Düzenlik Kavgası (Celali İsyanları), Ankara
Akgündüz, Ahmet (1990), Osmanlı Kanunnameleri Ve Hukuki Tahlilleri, C: I, İstanbul
Akyıldız, Ali (1996), Osmanlı Finans Sisteminde Dönüm Noktası: Kağıt Para Ve SosyoEkonomik Etkileri, Eren Yayıncılık, İstanbul
Arseven, Celal Esad (1943), “Kıyye”, Sanat Ansiklopedisi, C: III, MEB, İstanbul, s: 1561
Ateşli, Erkan (2001), “Tarihsel Süreç İçinde Osmanlı İmparatorluğu’nda Tağşiş (Develüasyon), Borçlanma Uygulamaları Ve Sonuçlar”, Yaklaşım Dergisi, (Mayıs 2001), Sayı: 101, Yıl: 9, Ankara, s: 195-203
Aysan, Mustafa A. (2018), “Dünya’da Ve Osmanlı Devletinde Enflasyon”, Muhasebe Ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, Ocak 2018 (14), İstanbul, s: 92-123
Barkan, Ömer Lutfi (1970), “XVI. Asrın İkinci Yarısında Türkiye’de Fiyat Hareketleri”, Belleten, s: 557-607
Baykal, Bekir Sıtkı (1969), “Osmanlı İmparatorluğunda XVII Ve XVIII Yüzyıllar Boyunca Bara Düzeni İle İlgili Belgeler”, Belgeler, C: IV, Sayı: 7-8’den Ayrı Basım, Ankara, s: 49-77
Berkes, Niyazi (1970), 100 Soruda Türkiye İktisat Tarihi, C: II, İstanbul
Çizakça, Murat (1978), “Osmanlı Ekonomisinde Akçe Tağşişinin Sebepleri Üzerine Kısa Bir İnceleme”, Boğaziçi Üniversitesi Dergisi, C: 4-5, s: 21-29
Demirci, Bora (2017), 16.Yy Fiyat Devriminin Osmanlı İmparatorluğuna Yansımaları, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul
Develioğlu, Ferit (1997), Osmanlıca-Türkçe Lügat, Aydın Kitabevi, Ankara
Erdem, Ekrem (2006), “Osmanlı Para Sistemi Ve Tağşiş Politikası: Dönemsel Bir Analiz”, Bankacılar Dergisi, Sayı 56, Ankara, s: 10-28
Erdoğdu, İbrahim (2000), “Osmanlı İktisadi Düzeninde İhtisâb Müessesesi Ve Muhtesiblik Üzerine Bir Deneme”, OTAM, Sayı: 11, Ankara, s: 123-145
Ergenç, Özer (1995), XVI. Yüzyılda Ankara Ve Konya: Osmanlı Klasik Dönemi Kent Tarihçiliğine Katkı, Ankara Enstitüsü Vakfı Yay., Ankara, s: 104
Kallek, Cengiz (1993), “Batman”, TDVİA, C: 5, İstanbul, s: 199-200
Kallek, Cengiz (2006), “Narh”, TDVİA, İstanbul, C: 32, s:387-389
Kazgan, Haydar (2000), Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, TCMB/Creative Yayıncılık Ve Tanıtım, İstanbul
Kuzucu, Serhat (2006), “123 Numaralı Antep Şer ‘İye Sicili Bağlamında 1766–1768 Tarihleri Arasında Antep’in İdari Ve Sosyal Yapısı Üzerine Bir İnceleme”, Akademi Günlüğü Toplumsal Araştırmalar Dergisi, Ankara, s: 39-54
Kütükoğlu, Mübahat S. (1978), “1009 (1600) Tarihli Narh Defterine Göre İstanbul’da Çeşitli Eşya Ve Hizmet Fiyatları”, Tarih Enst. Dergisi, C: IX, İstanbul, s: 1-86
Kütükoğlu, Mübahat S. (1993), Osmanlılarda Narh Müessesesi Ve 1640 Tarihli Narh Defteri, İstanbul, s: 108
Kütükoğlu, Mübahat S. (2006), “Narh”, TDVİA, İstanbul, C: 32, s: 390-391
Öztürk, Mustafa (1988), “Tokat’ta Fiyatlar”, Türk Kültüründe Ve Tarihinde Tokat Sempozyumu, Tokat, s: 184-211
Öztürk, Mustafa (1991), “Osmanlı Dönemi Fiyat Politikası Ve Fiyatların Tahlili”, Belleten, C: LV, Nisan 1991, Sayı 212’den Ayrı Basım, Ankara, s: 87-100
Öztürk, Mustafa (2002), Genel Hatlarıyla Osmanlı Para Tarihi, Türkler, C: 11, Ankara, s: 802- 822
Öztürk, Mustafa (2012), “19. Yüzyılın İlk Yarısında Ankara’da Fiyatlar”, Tarihte Ankara Uluslararası Sempozyumu, Ankara, s: 165-184
Öztürk, Said (2002), “Osmanlı Devletinde Tüketicinin Korunması”, Türkler, C: X, Ankara, s: 850-860
Öztürk, Temel (1998), 18. Yüzyılın İlk Yarısında Trabzon Ve Kastamonu’da Fiyatlar, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Trabzon
Pakalın, Mehmet Zeki (1983), “Direm”, Osmanlı Tarihi Deyimleri Ve Terimleri Sözlüğü, C: I, İstanbul, s: 454
Pamuk, Şevket (2000), Osmanlı İmparatorluğu'nda Paranın Tarihi, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul
Pamuk, Şevket (2013), Osmanlı Ekonomisi Ve Kurumları, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul
Sahillioğlu, Halil (1967), “Osmanlılarda Narh Müessesesi Ve 1525 Yılı Sonunda İstanbul’da Fiyatlar”, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, S: 1, Ankara, s: 36-53
Sahillioğlu, Halil (1978), “Osmanlı Para Tarihinde Dünya Para Ve Maden Hareketlerinin Yeri (1300-150)”, ODTÜ Gelişim Dergisi, Özel Sayı (1978), Ankara, s: 1-38
Sahillioğlu, Halil (1989), “Akçe”, TDVİA, C: II, İstanbul, s: 224-227
Saydam, Abdullah (1999), Osmanlı Medeniyeti Tarihi, Trabzon
Tabakoğlu, Ahmet (1985), Gerileme Dönemi Osmanlı Maliyesi, Dergâh Yayınları, İstanbul
Tabakoğlu, Ahmet (1987), “Osmanlı Ekonomisinde Fiyat Denetimi”, İÜ İktisat Fakültesi Mecmuası, C: 43 Prof. Dr. S. F. Ülgener’e Armağan, İstanbul, s: 111-150
Tabakoğlu, Ahmet (2012), Türkiye İktisat Tarihi, Dergah Yayınları, İstanbul
Tekeli, İlhan, İlkin, Selim (1997), Para Ve Kredi Sisteminin Oluşumunda Bir Aşama: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, TCMB Yayını, Ankara
Uygur, Ziya (1998), Osmanlı Devletinde Enflasyon Ve Toplumsal Düzene Etkileri, İstanbul
Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1982), Osmanlı Tarihi, C: 1, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara