E.b. AUELBEKOV, T.s. BURKITBAEV, G. MAMASALIYEVA

KAZAK GÖRSEL SANATININ TÜRK DÜNYASI SANATINDAKİ YANSIMASI

Bu makalede, grafik sanatının görsel sanatlardaki anlamı analiz edilerek Kazak görsel sanatının Türk kültüründeki yeri belirlenmektedir. Grafik sanatlarda belirli özellikler ve bazı milli geleneklerin içeriği gösterilmektedir. Eski Türk dünya anlayışında grafik imgeler ile sembollerin özü çalışılmış ve benzerlikleri analiz edilmiştir. Türk kültürünün ve sanatının etkili alanlarından biri olarak Kazak grafik sanatının sosyo-kültürel ve sanat tarihi içeriği açıklanmaktadır. Türk dünya anlayışına dayanan kompozisyon çözümlerinin analizleri, ulusal gelenek ve anlayışın sanatsal özellikleri ve tarihsel gelişimi ele alınmaktadır. Türk dünyasının görüntü etütlerinin, tarama tekniğiyle ilgili grafiklerdeki özellikleri göz önünde bulundurulmaktadır. Milli gelenek ve göreneklerin sanatsal tasvirinin özellikleri Kazak grafik sanatçısı Eraly Ospanulı'nın eserlerinde Türk dünya görüşü anlatılmaktadır. Etki olanakları, modern grafik çalışmalarında Türk gelenekleri tasvir edildiğinde estetik olarak hissedilen bütünleşik felsefi kavramlarla belirlenerek bazı sonuçlar çıkarmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Güzel sanatlar, Grafik sanatı, Türk dünyası ve kültürü, Gelenek ve görenekler, Süs eşyaları, Sanat grafikleri, Çubuk grafikler

IMAGE OF THE NATIONAL AND THE TURKIC WORLD VIEW IN THE ARTISTIC GRAPHICS

This article analyzes the meaning of graphic art in visual arts and determines the place of Kazakh art in Turkic culture. More clearly defined features of the image of national customs and traditions in the art of graphics and its some meaningful aspects. The meanings of graphic images and symbols in the worldview of the ancient Turks are considered and their mutual similarities are analyzed. The socio-cultural and art history content of Kazakh graphic art as one of the influential spheres of Turkic culture and art is explained. Analyzes of compositional solutions, artistic features of the image of national customs and traditions based on the Turkic worldview are given. The features of the image etudes of the Turkic world outlook in the graphics on the technique of hatching are considered. The features of the artistic depiction of national customs and traditions are described in the works of the Kazakh graphic artist Eraly Ospanuly and the interrelation of his work with the Turkic worldview. The possibilities of impact are determined by aesthetically felt inter-integrated philosophical concepts when depicting the Turkic traditions in the work of modern graphics and some conclusions are made.

Keywords:

Fine art, Art of graphics, World and culture of the Turks, Turkic worldview, National customs and traditions, ornaments, Artistic graphics,

PDF

___

1. Назарбаев Н.Ә. «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» // Егемен Қазақстан. Астана. 12 сәуір, 2017.
2. Назарбаев Н.Ә. «Ұлы Даланың жеті қыры» // Егемен Қазақстан. Астана, 21 қараша, 2018.
3. Ералин Қ., Айменов Ж. Кеңістік көріністерін бейнелеу. - Түркістан. ХҚТУ баспаханасы. -2006. -76 б.
4. Құдабаева Қ.І. Сәндік-қолданбалы өнерді оқыту теориясы мен технологиясы. -Қарағанды. Санат-полиграфия. ҚарМУ. -2005. -110 б.
5. Жәнібеков Ө. Уақыт керуен. –Алматы: Жазушы, 1992.-120 б.
6. Ғабитов Т.Х. Қазақ философиясы. –Алматы: Раритет, 2011. -280 б.
7. Burcu Gulay Guney1 & Hayati Şeker. Discovering Socio-cultural Aspects of Science Through Artworks. Sci & Educ (2017) 26:867–887. Published online: 4 October 2017. Springer Science+Business Media B.V. 2017.
8. Бесчастнов Н.П. Портретная графика: учебное пособие для студ. вузов/Н.П.Бесчастнов.-М.: Гуманитар.изд.центр ВЛАДОС, 2007. -367 с.
9. Оспанұлы Е. Қазақ халқының салт-дәстүрлері: балалық шақ, үйлену, түрлі салт-дәстүрлер. Астана. 2015.
10. Пірәлиев С.Ж., Керімов Л.К. Таным және студент. –Алматы: Санат, 2007. - 208 б.