Yazarı Bilinmeyen Dini-i Tasavvufi Bir Eser: "Hakikat-i Muhammediyye"

Klâsik Türk Edebiyatının mahsulleri arasında önemli bir yer teşkil eden dinî tasavvuf! eserlerimizden birisi olan Hakîkat-i Muhammediyye hakkında daha önce ilmî olarak bilgi verilmemiştir. Amacımız, önce eserin Ege Üniversitesi Merkez Kütüphanesinde bulunan iki nüshasının tavsifini yapmak, sonra da aynı kütüphanede 39 numara ile kayıtlı bulunan nüshadan hareketle Hakîkat-i Muhammediyye hakkında ana hatlarıyla bilgi vermektir. Eser, Uşşâkî tarikatı esas ve âdabı hakkında, büyük bir ihtimalle tarikat ehli­ni bilgilendirmek amacıyla, kaleme alınmıştır. Bizce eserin orijinal metni, Uşşâkî tarikatı ehline tarikatın ileri gelenlerinden bir şeyhin yaptığı konuş­malardan oluşmaktadır ve bunlar, muhtemelen hakkında kaynaklarda bilgiye ulaşamadığımız, Lutfî mahlası ile klâsik tarzda tasavvuf! şiirler yazan mürid tarafından yazıya geçirilmiştir. Eserin her iki nüshasında da müellife dair açık bir bilgi yoktur. Mensur kısımlara baktığımızda müellifin iyi bir eğitim gördüğünü söyleyebiliriz ki mensur kısımların manzum örneklere göre daha seviyeli olduğu da aşikârdır.

A Religious and Sufistic Book which Writter is Unkonwn: Hakikat-i Muhammediyye

Hakîkat-i Muhammediyye is one of the religious and sufistic books of Classical Turkish Literature that in no way sutidied. In this paper we aim to give description of two copies of this book which arc amoung the Ege University Centeral Library and then want to give general information about the book basing up on the 39 numbered copy. Probably the book was written to inform members of dervish order about the tariqa's properties and foundations. According to us book's orijinal text to be formed by the specchs of the Uşşâkî tariqa notables and these speeches are written by a member of tariqa called Lutfî who can write classical poems. There is no defenite information about the author of book at each of the copies. After examining the prose parts we saw that the author is educated well grade. And we can say that prose parts are beter than verse samples.

___

  • Aclûnî, Keşm'1-Hafâ, 1. C, Beyrut, 1418/1997; 2. C, Beyrut 1418/1997.
  • Demirci, Mehmet, "Nûr-ı Muhammedi', Dokuz Eylül Üniversitesi İlahi­yat Fakültesi Dergisi I, İzmir 1983, s. 239-258.
  • Gölpınarlı, Abdülbaki, "Hakikat-i Muhammediye", Türk Ansiklopedisi, C, XVIII, Ankara 1970.
  • Kara, Mustafa, Tasavvuf ve Tarikatlar Tarihi, İstanbul 1985.
  • Kılıç, Atabey, Ege Üniversitesi Merkez Kütüphanesi Yazmaları Alfabetik Katalogu I (Türkçe-Arapça-Farsça), Kayseri 2001.
  • Sarıhan, Mücâhide, Hakîkat-ı Muhammediyye, Bitirme Tezi (Ege Üni­versitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü), İzmir 1999.
  • Türer, Osman, Ana Hatlarıyla Tasavvuf Tarihi, İstanbul 1995.