Beynin bilişsel işlevleri üzerine yapılan araştırmalar ve ana dili eğitimine yansımaları

Bu çalışmada, özellikle 1950’den sonra beyin alanında yapılan çalışmalardan elde edilen verilerin ana dili eğitimine getirdiği yeni bakış açıları üzerinde durulmuştur. Çalışma, içerik olarak iki ana bölümden meydana gelmektedir. Birinci bölümde; beyin hakkında genel bilgiler, beyin üzerine yapılan çalışmaların tarihî süreci, beynin temel işlevleri ve çalışma sistemi, beyin ve dil arasındaki ilişkiler ele alınmıştır. Beyin ve dil arasındaki ilişki çerçevesinde, eğitimsel bir nitelik taşıması bakımından Bütünsel Beyin Modeli üzerinde önemle durulmuştur. Çalışmanın ikinci bölümünde, beyin alanındaki çalışmaların ana dili eğitimine yansımaları, disiplinler arası bir bakış açısıyla kazanımlar, temel ilkeler ve öğretim teknikleri çerçevesinde analiz edilmiştir. Bu analizlerde, ilköğretim birinci ve ikinci kademe Türkçe Programı’ndaki kazanımlar bir bütün olarak Bütünsel Beyin Modeli çerçevesinde değerlendirilmiştir. Ana dili eğitiminin sınırlarını belirleyen ilkelerin analizlerinde ise doğrudan bilişsel nitelikli olanlar esas alınmıştır.

Brain based cognitive studies and their reflection to mother tongue education

New perspectives which were brought for native language education by the data gathered from the studies on brain, prmarily after 1950, have been emphasized in this study. The study consists of two basic parts in content. In the first part; general information about brain, historical process of the studies on brain, main functions and working system of brain and relations between brain and language have been assessed. As it has an educational quality, the Holistic Brain Model has been overemphasized based on the the relation between brain and language. In the second part, the reflections of the studies on brain to native language education, acquisition with an interdisciplinary perspective have been analysed in accordance with basic principles and teaching techniques. In these analyses, acquisitions in Turkish programme of the first and the second stages of primary education have been evaluated within the framework of the Holistic Brain Model as a whole. However, in the analyses of principles setting the borders of native language, the ones which have cognitive quality directly have been taken into consideration.

PDF

___

AKÇAY, Yusuf (2005), Dil Atlası, Kaknüs Yayınları, İstanbul.
ALDER, Harry (2000), Sağ Beyin Yöneticisi, Kariyer Yayınları, İstanbul.
ANDREASON, Nancy (2009), Yaratıcı Beyin Dehanın Nörobilimi, Arkadaş Yayınları, Ankara.
BİNBAŞIOĞLU, Cavit (1987), Özel Öğretim Metotları, Binbaşıoğlu Yayınevi, Ankara.
CAĞFEROĞLU, Ahmet (1984), Türk Dili Tarihi, Enderun Kitabevi, İstanbul.
ERGENÇ, İclâl (1994), “Beyindeki Dil” Bilim ve Teknik Dergisi (314), TÜBİTAK Yayınları, Ankara, s. 36-39.
ERGENÇ, İclâl. (1999), “Dilbilimin Bakış Açısıyla Beyin”, Popüler bilim Dergisi, (68), s. 41-44.
ERGENÇ, İclâl (2000), “Dilin Beyindeki Organizasyonu ve Konuşmanın Gerçekleşmesi”, Multidisipliner Yaklaşımla Beyin ve Kognisyon, (Editörler: Karakaş, Aydın, Erdemir ve Özemsi), Çizgi Tıp Yayınevi, Ankara, s. 113-126.
FİRENGİZ, Mustafa (1988), “Türkçe Eğitim ve Öğretiminde Önemli Dört İlke”, Türk Dilinin Öğretimi Toplantısı, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, Ankara.
GREENFİELD, Susan (2000), İnsan Beyni, Varlık Yayınları, Ankara.
HEACEN, Henry (1973), “Beyin ve Konuşma”, Bilim ve Teknik Dergisi, (64), TÜBİTAK Yayınları, Ankara. s.5-12.
HERRMANN, Ned (2003), Bütünsel Beyin, (çev. Mehmet ÖNER), Hayat Yayınları, İstanbul.
KÜÇÜKAHMET, Leylâ (2000), Öğretimde Planlama ve Değerlendirme, Ankara.
ÖZBAY, Murat (2006), Türkçe Özel Öğretim Yöntemleri I, Öncü Kitap, Ankara.
ÖZBAY, Murat (2007), Türkçe Özel Öğretim Yöntemleri II, Öncü Kitap, Ankara.
SEZİK, Necat (2003), Sınırsız Beyin Gücü, Hayat Yayınları, İstanbul.
SMİTH, Anthony (1986), İnsan Beyni ve Yaşamı, (çev. Necati Ebcioğlu), İnkılâp Yayınevi, İstanbul.
TANRIDAĞ, Oğuz (1995), Afazi, Nobel Tıp Kitapevleri, İstanbul.
TANRIDAĞ, Oğuz (1997), “Organ Olarak Beyin” Bilgisayar ve Beyin, Nar Yayınları, İstanbul, s. 19-27.
TIETZE, Andreas (2000), Tarihî ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lûgati, Simurg Yayınları, Wien.
UZUNOĞLU, Selim (2002), “Beyin Hakkındaki Son Bilgilerin Eğitime Yansımaları.” (http://www.hekim.8k.com/egitim2.htm).
VANLI, Lale (1994), “Çocuklarda Dil Bozuklukları”. Bilim ve Teknik Dergisi, (316), TÜBİTAK Yayınları, Ankara.
YALÇIN, Alemdar (2002), Türkçe Öğretim Yöntemleri (Yeni Yaklaşımlar), Akçağ Yayınları, Ankara.