Asit Toprakta Yetişen Fındık (CorylusavellanaL.)'ta Kireç ve Şeker Sanayi Atığı Şlamın Verim ve Bazı Toprak Özellikleri Üzerine Etkisi

Bu araştırma, şeker sanayi atığı şlamın asit karakterli topraklarda yetiştirilen fındık bitkisinde, tarım kireci yerine kullanılabilme olanaklarının araştırılması ve toprağın bazı kimyasal özelliklerine etkilerinin belirlenmesi amacıyla, Samsun İli Salıpazarı ilçesinde 2009-2011 yılları arasında yürütülmüştür. Araştırma, Tombul fındık çeşidinden oluşan fındık bahçesinde tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Deneme materyalleri olarak Şeker Fabrikası atığı şlam ile tarım kirecinin kullanıldığı çalışmada; sadece kimyasal gübre uygulamasının yer aldığı, kontrol; kireç ihtiyacının tamamının tarım kirecinden karşılandığı, % 100 tarım kireci uygulaması; kireç ihtiyacının yarısının, tamamının ve 1.5 katının şlamdan karşılandığı, şlam uygulamaları araştırma konularını teşkil etmiştir. Araştırma sonucuna göre, en yüksek kabuklu fındık verimi (2.47 kg ocak-1) ve fındık randımanı (% 54), kireç ihtiyacının 1.5 katının şlam uygulamasından karşılandığı konuda elde edilmiştir. Kontrole göre verim artışı; kireç uygulanması ile % 29, şlam uygulaması ile % 41 olarak gerçekleşmiştir. Araştırmanın son yılında yapılan toprak analizi sonucunda, artan şlam uygulamalarına paralel olarak toprak pH'sının arttığı; toprak pH'sıile, alınabilir fosfor (r= 0.84**), alınabilir potasyum (r= 0.76**) ve değişebilir kalsiyum (r= 0.77**) arasında pozitif, alınabilir demir arasında negatif (r= -0.62**) çok önemli ilişkiler belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Şeker sanayi atığı şlam, kireç, fındık randımanı, toprak reaksiyonu

This research was conducted to investigate the usage probabilities of the first carbonification sludge instead of agricultural lime in hazelnut plants grown in acid characterized soils and to determine the effects of the first carbonification sludge on some chemical properties of soil. The study was carried out between 2009 and 2011 years in Salıpazarı district of Samsun province. The plantations have been set up in randomized blocks with three repetitions. Test materials are first carbonate sludge and agricultural lime. Research topics are i) control (only chemical fertilizer application) ii) all lime requirement is met from agricultural lime (%100 agricultural lime) iii) half of lime requirement is met from first carbonate sludge iv) all lime requirement is met from first carbonate sludge v) 1.5 times of lime requirement is met from first carbonate sludge. As a result of the research, the highest yield (2.47 kg ocak-1) and kernel percentage (54%) were obtained from the research topic that 1.5 times of lime requirement is met from first carbonate sludge. The yield increase has occurred at the rate of 29 percentage with lime application and at the rate of 41 percentage with the first carbonate sludge application according to the control subject. A considerable positive relationship has been determined between the soil pH and phosphorus (r= 0.84**), potassium (r= 0.76**), changeable calcium (r= 0.77**) and a considerable negative relationship has been determined between the soil pH and iron (r= -0.62**)

Keywords:

First carbonification sludge, lime, hazelnut kernel percentage, soil reaction,

PDF

___

Adiloğlu, A., 1989. Trakya bölgesi asit topraklarına kireç ilavesinin bazı makro besin elementlerinin elverişliliğine etkisi üzerinde bir araştırma. Yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Toprak Anabilim Dalı, Tekirdağ.
Adiloğlu, A., Adiloğlu, S., 2004. An investigation on nutritional problems of hazelnut (Corylus avellana) grown in acid soils of Turkey. Pakistan J. Biol. Sci., 7: 1433-1437.
Akçin, Y., 2010. Fındıkta verim ve verime etki eden bazı özellikler arasındaki ilişkiler. Yüksek lisans tezi, Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Ordu.
Aksoy, T., Danışman, S., 1989. Döner çamurunun kireçleme amacıyla kullanılması üzerine bir araştırma. Toprak İlmi Derneği 10. Bilimsel Toplantı Tebliğleri, s. 43-45.
Andric, L., Rastiija, M., Teklic, T., Kovacevic, V., 2012. Response of maize and soybean stoliming. Turk J. Agric. F., 36: 415-420.
Anonim, 2013. Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü kayıtları.
Anonim, 2014a. Fındık ve Fındık Mamulleri Sektör Raporu. T.C. Ekonomi Bakanlığı, Sektör Raporları, http://www.ibp.gov.tr/pg/sektorpdf/tarim/findik.pdf (Erişim tarihi: 22.08.2014).
Anonim, 2014b. Fındık toplama-hasat kurutma yöntemleri üzerine araştırma ve fizibilite çalışması. http://www.unyetb.org.tr/upload/images/images/files /F%C4%B1nd%C4%B1k%20Toplama%20Hasat%2 0Kurutma%20Y%C3%B6ntemleri%20%C3%9Czer ine%20Ara%C5%9Ft%C4%B1rma%20ve%20Fizibi lite%20%C3%87al%C4%B1%C5%9Fmas%C4%B1 .pdf (Erişim tarihi: 27.08.2014).
Anonymous, 1982. Methods of Soil Analysis Ed: A.L. Page Number 9., Part: II, Madison, Wisconsin, USA.
Anonymous, 2014. International Nut Council (INC). http://www.nutfruit.org/en/the-database_4095 (Erişim tarihi: 22.08.2014).
Ataur Rahman, M., Barma, N.C.D., Sarker, M.H., Sarker, M.M.R., Nazrul, M.M.I., 2013. Adaptability of wheat varieties in strongly acidic soils of Sylhet. Bangladesh J. Agril. Res., 38(1): 97-104.
Ateşalp, M., 1977. Aşırı kireçlemenin Doğu Karadeniz Bölgesi asit topraklarının makro ve mikro besin maddeleri kapsamlarına ve verimlerine etkisi. Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın No: 72, Ankara.
Avukatoğlu, G., 2009. Saray ve Çerkezköy yöresi asit topraklarında yetiştirilen mısır bitkisine uygulanan farklı dozlardaki kirecin potasyum alımına etkisi üzerine bir araştırma. Yüksek lisans tezi, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
Aydın, A., Sezen, Y., 1990. Kireçlemenin Doğu Karadeniz Bölgesi asit topraklarının bazı özellikleri ile bazı makro ve mikro besin elementlerinin elverişliliğine etkisi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(1): 94-105.
Ayfer, M., Uzun, A., Baş, F., 1986. Türk Fındık Çeşitleri. Karadeniz Bölgesi Fındık İhracatçılar Birliği Yayınları, Ankara.
Barik, K., Aydın, A., Kant Aydın, C., 2013. Leaching of different liming materials from acid soil and determination of liming period. Journal of Food, Agriculture & Environment, 11(3-4): 863-866.
Beyhan, N., Odabaş, F., 1996. İklimsel faktörlerin fındıkta verimlilik üzerine etkileri ve yetiştiricilik açısından önemi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(1): 177-188.
Busari, M.A., Salako, F.K., Adetunji, M.T., 2008. Soil chemical properties and maize yield after application of organic and inorganic amendments to an acidic soil in Soutwestern Nigeria. Spanish Journal of Agricultural Research, 6(4): 691-699.
Castro, G.S.A., Crusciol, C.A.C., 2013. Yield and mineral nutrition of soybean, maize and Congosignalgrass as affected by lime stone and slag. Pesq. Agropec. Bras., 48: 673-681.
Chimdi, A., Gebrekidan, H., Kibret, K., Tadesse, T., 2012. Effects of liming on acidity-related chemical properties of soils of different land use systems in Western Oromia, Ethiopia. World Journal of Agricultural Sciences, 8(6): 560-567.
Doğanay, H., 2012. Türkiye fındık meyvacılığındaki yeni gelişmeler. Eastern Geographical Review, 17(27).
Erener, G., Sarıçiçek, B.Z., 1999. Şeker fabrikası atığı döner çamurunun yumurta tavuğu rasyonlarında kalsiyum kaynağı olarak kullanılabilme olanakları. Turk J. of Vet. And Animal Sciences, 23(3): 517-524.
González-Fernández, P., Espejo-Serrano, R., Ordóñez- Fernández, R., Peregrina-Alonso, F., 2004. Comparative studies of the effeciency of lime refuse from sugar beet factories as an agricultural liming
Rastija, M., Banaj, D., Markovic, M., 2007. Influences of liming on nutritional status of soil. VI. Alps-Adria Scientific Workshop, Avusturya, 35(2): 981-984.
Sağlam, M.T., 1978. Toprak Kimyası Tatbikat Notları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü, Erzurum.
Sarker, A., Kashem, A., Osman, K.T., 2014. Phosphorus availability, uptake and dry matter yield of Indian spinach (Basella alba L.) to lime and phosphorus fertilization in an acidic soil. Open Journal of Soil Science, 4: 42-46.
Sezen, Y., 1981. Asit topraklara kireç ilavesinin fosfor ve potasyum elverişliliğine etkisi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ziraat Dergisi, 12(1): 71- 83.
Sharma, P.K., Dixit, S.P., 1994. Studies on relationships of nutrient potentials, of soil acidities and zeropoint of charge with soil properties following lime and potassium application in an acid mountain soil from western Himalayas. Indian Natn Sci. Acad., 60: 715- 719.
Sıray, E., 2014. Fındık. http://www.fae.gov.tr/ yuklenenler/dosyalar/findik-bakis-2013.pdf (Erişim tarihi: 28.08.2014).
Sürücü, A., 1995. Asit toprakların kireç ihtiyacının belirlenmesinde kullanılan farklı yöntemlerin karşılaştırılması üzerine bir araştırma. Yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
Şimşek, U., 1998. Asit topraklara uygulanan kirecin toprak özelliklerine, bitki gelişmesine ve besin elementi alımına etkisi ile yıkanma durumu. Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Şinik, E., 2011. Edirne ilinde bulunan asit karakterli gübrelerin bitki besin elementleri ve bazı ağır metal içeriklerinin belirlenmesi. Yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
Tarakçıoğlu, C., Yalçın, S.R., Bayrak, A., Küçük, M., Karabacak, H., 2003. Ordu yöresinde yetiştirilen fındık bitkisinin (Corylus avellana L.) beslenme durumunun toprak ve yaprak analizleriyle belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 9(1): 13-22.
Ustaoğlu, B. 2009. Türkiye’de iklim değişikliğinin fındık tarımına olası etkileri. İstanbul Teknik Üniversitesi Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Yurtsever, N., 1984. Deneysel İstatistik Metotları. Toprak ve Gübre Enstitüsü Yayınları, Genel Yayın No: 121, Ankara.