Ebru ERSOY TONYALOĞLU

50372

Mekansal Metrikler ile Kentsel Yayılmanın İncelenmesi: İzmir Örneği

Kentleşme çevre, toplum ve yaşam kalitesini birçok yönden etkilemektedir. Kentsel büyümenin temel özelliklerinden birisi de büyük kentler ile yakın çevresinde yer alan peyzaj üzerinde baskı oluşturan kentsel yayılmadır. Bu çalışmanın amacı açık erişimli veriler yardımıyla İzmir merkez ilçeleri örneğinde kentsel yayılma sürecinin mekânsal metrikler ile analiz edilip değerlendirilmesidir. Çalışmada 1990, 2006 ve 2018 yıllarına ait CORINE arazi örtüsü verileri kullanılarak 1990 yılı ile 1990-2006 ve 2006-2018 dönemlerine ait kentsel morfolojik bölgeler (kentsel çekirdek, genişlemiş kentsel çekirdek ve büyüme zonu) tanımlanmış ve bu bölgelerde meydana gelen değişimler FRAGSTATS v4.2.1 yazılımında sınıf düzeyi peyzaj metrikleri aracılığıyla hesaplanmıştır. Kentsel morfolojik özelliklerin ve kentsel yayılmanın tespit edilebilmesi alan/kenar, şekil ve kümelenme metrikleri kategorileri altında 8 peyzaj metriği kullanılmıştır. Çalışma sonucunda İzmir kenti merkez ilçelerinde 1990 yılından 2018 yılına kadar büyük oranda kentsel yayılmanın meydana geldiği görülmüştür. Bununla birlikte yaşanan kentsel yayılma sürecinde en etkin dönemin 1990 ve 2006 yılları arasında yaşandığı tespit edilmiştir. 2006 ve 2018 yılları arasında ise kentsel yayılma daha çok saçaklanma şeklinde dağınık ve parçalı olarak kendini göstermiştir.
Anahtar Kelimeler:

Arazi örtüsü, CORINE, kentsel çekirdek, FRAGSTATS

Examination of Urban Sprawl with Spatial Metrics: The Case of İzmir

Urbanization affects the environment, society, and human living conditions in many ways. One of the basic structures of urban growth is the outdoor space, which puts pressure on the landscape of large cities and the surrounding area. The aim of this study is to analyse and evaluate the urban sprawl process in the central districts of Izmir using open access data with spatial metrics. In the study, using CORINE land cover data for the years of 1990, 2006 and 2018, urban morphological zones (urban core, enlarged core area and growth zone) and changes in these regions for the year of 1990 and 1990-2006, 2006-2018 periods were calculated through landscape metrics calculated at the class level of the FRAGSTATS v4.2.1 software. 8 landscape metrics were used under the categories of area/edge, shape, and aggregation metrics to detect urban morphological features and urban sprawl. As a result, it was found that serious urban spread occurred in the central districts of Izmir from 1990 to 2018. However, it has been determined that the most severe period in the urban sprawl process was experienced between 1990 and 2006. Between 2006 and 2018, urban sprawl manifested itself in a more scattered and fragmented way, mostly in the form of sprawl.
Keywords:

Land cover, CORINE, urban core,

PDF

___

  • AÇA (2006). Urban sprawl in Europe, The ignored challenge, Office for Official Publications of the European Communities, Luxembourg.
  • Atak, B. K., & Tonyaloğlu, E. E. (2020). Evaluating spectral indices for estimating burned areas in the case of Izmir/Turkey. Eurasian Journal of Forest Science, 8(1), 49-59.
  • Antrop, M., (2004). Landscape change and the urbanization process in Europe, Landscape and Urban Planning 67, 9-26.
  • Balaban, O. (2011). İnşaat Sektörü Neyin Lokomotifi, Birikim Dergisi, 270, s.19-26.
  • Bertaud, A. (2004). The spatial structure of Central and Eastern European cities: more European than socialist. In Winds of Societal Change, International Conference Proceedings, Urbana: UIUC. Brueckner, J. K. (2000). Urban sprawl: Diagnosis and remedies. International regional science review, 23(2), 160-171.
  • Bruegmann, Robert. (2005). “Sprawl: A Compact History”, Chicago Press 2005.
  • Can, I. (2010). Urban design and the planning system in Izmir. Journal of Landscape Studies, 3(2010), 181-189.
  • CLMS, (2023). Copernicus CORINE Arazi Örtüsü Verileri. Erişim Adresi: https://land.copernicus.eu/pan-european/corine-land-cover
  • Cobbinah, P. B., & Amoako, C. (2012). Urban sprawl and the loss of peri-urban land in Kumasi, Ghana. International Journal of Social and Human Sciences, 6(388), e397.
  • Crespin, S. J., & Simonetti, J. A. (2016). Loss of ecosystem services and the decapitalization of nature in El Salvador. Ecosystem Services, 17, 5-13.
  • Ersoy, E. (2019). Assessment of road-induced landscape fragmentation and implications for landscape planning: the case of İzmir Province. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 9(4), 699-709.
  • Ersoy Tonyaloğlu, E., & Nurlu, E. (2023). The Challenges to Sustainable Urban Future in a Rapidly Changing World: A Case Study of Izmir, Turkey. Sustainable Urban Transitions: Research, Policy and Practice, 73-86.
  • Gillham, O. (2002). The limitless city: a primer on the urban sprawl debate. Island Press.
  • Güneralp, B., Tezer, A., & Albayrak, İ. (2013). Local assessment of İstanbul: biodiversity and ecosystem services. Urbanization, biodiversity and ecosystem services: challenges and opportunities: a global assessment, 291-311.
  • Hennig, E. I., Schwick, C., Soukup, T., Orlitová, E., Kienast, F., & Jaeger, J. A. (2015). Multi-scale analysis of urban sprawl in Europe: Towards a European de-sprawling strategy. Land use policy, 49, 483-498.
  • Kara, F. (2017). Spatio-temporal Analysis of Land Cover Changes of Izmir Province of Turkey Using Landsat TM and OLI Imagery. Journal of Geography, Environment and Earth Science International, 10(4), 1-14.
  • Karataş, N. (2007). “İzmir’de Şehirsel Saçaklanma Eğilimlerinin Torbalı-Ayrancılar’ da Arazi Sahipliliği El Değişim Süreçlerine Etkileri”, Planlama Dergisi, TMMOB ŞPO Yayını, Ankara, 2: 12-16.
  • Kesgin Atak, B. (2020). Kentsel Peyzaj Yapısındaki Değişimlerin Peyzaj Metrikleri İle Analizi, İzmir Örneği . Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 57 (1), 119-128.
  • Kesgin, B., & Nurlu, E. (2009). Land cover changes on the coastal zone of Candarli Bay, Turkey using remotely sensed data. Environmental Monitoring and Assessment, 157(1), 89-96.
  • Ludlow, D. (2006). Urban sprawl in Europe: The ignored challenge. McGarigal, K., & Marks, B. J. (1995). Spatial pattern analysis program for quantifying landscape structure. Gen. Tech. Rep. PNW-GTR-351. US Department of Agriculture, Forest Service, Pacific Northwest Research Station, 1-122.
  • Nurlu, E., Doygun, H., Oğuz, H., & Atak, B. K. (2015). Simulating the Impacts of Future Policy Scenarios on Urban Land Use in Izmir Metropolitan Area Using the SLEUTH Urban Growth Model. Environment and Ecology at the Beginning of 21st Century, 166-179.
  • OSM, (2023). Open Street Map. Erişim Adresi: https://www.openstreetmap.org/search?query=samsun#map=10/41.2943/36.3318.
  • Öncel, H., & Meşhur, M. Ç. (2021). Konya Kentsel Alanının Büyümesinde Kentsel Saçaklanma ve Nedenleri. Planlama, 31(2).
  • Özer, Y.E., (2002). “Organize Sanayi Bölgeleri ve Kentsel Gelişmeye Etkileri: Manisa Organize Sanayi Bölgesi Örneği”, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir, 8-10.
  • Salata, S., Özkavaf-Şenalp, S., & Velibeyoğlu, K. (2022). Integrating Ecosystem Vulnerability in the Environmental Regulation Plan of Izmir (Turkey)—What Are the Limits and Potentialities?. Urban Science, 6(1), 19.
  • Simon, A., Fons, J., Milego, R., & Georgi, B. (2010). Urban Morphological Zones version F2v0: Definition and procedural steps. Final rep., ETC/LUSI and EEA, 27.
  • Soule, D.C., (2006). Urban sprawl: a comprehensive reference guıde, Greenwood press, ABD.
  • Tewolde, M. G., & Cabral, P. (2011). Urban sprawl analysis and modeling in Asmara, Eritrea. Remote Sensing, 3(10), 2148-2165.
  • Tonyaloğlu, E. E. (2020). Spatiotemporal dynamics of urban ecosystem services in Turkey: The case of Bornova, Izmir. Urban Forestry & Urban Greening, 49, 126631.
  • Triantakonstantis, D., & Stathakis, D. (2015). Examining urban sprawl in Europe using spatial metrics. Geocarto International, 30(10), 1092-1112.
  • TUIK (2023). The Results of Address Based Population Registration System, 2021. Retrieved from: https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Nufus-ve-Demografi-109 (30.07.2022)
Türkiye Peyzaj Araştırmaları Dergisi-Cover
  • ISSN: 2645-8942
  • Başlangıç: 2018
  • Yayıncı: Ömer Kamil ÖRÜCÜ
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Somut Kültürel Miras Örneklerinin Sürdürülebilir Turizm İlkeleri ile Değerlendirilmesi: Haho Manastırı (Erzurum)

Mustafa ÖZGERİŞ, Ayşe KARAHAN, Elif AKPINAR KÜLEKÇİ, Neslihan DEMİRCAN, İşik SEZEN, Faris KARAHAN

Akıllı Kent Donatıları Üzerine Bir İnceleme: Erzurum Kenti Örneği

Feyza HIRÇIN, Metin DEMİR

Mekansal Metrikler ile Kentsel Yayılmanın İncelenmesi: İzmir Örneği

Ebru ERSOY TONYALOĞLU

Arazi Kullanımı/Arazi Örtüsü (AK/AÖ)’nün Mekansal-Zamansal Değişimleri İle Yer Yüzey Sıcaklığı (YYS) Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi: Nilüfer, Bursa Örneği

Tuğba ÜSTÜN TOPAL

Amasya Üniversitesi Yeşilırmak Yerleşkesinde Yer Alan Donatı Elemanları Üzerine Bir Çalışma

Sultan Sevinç KURT KONAKOĞLU, Kadir Tolga ÇELİK