Veri zarflama analizinin ormancılıkta kullanımı

Devlet orman işletmeleri, ormancılık faaliyetlerinin en yoğun gerçekleştiği ekonomik birimlerdir. Devlet orman işletmelerinin varlıklarını gerçek anlamda devam ettirebilmeleri ancak sahip oldukları üretim araçlarını etkin kullanabilmeleriyle mümkündür. Bu noktada etkinlik kavramı ve ölçümü ön plana çıkmaktadır. Veri zarflama analizi, son yıllarda özellikle kar amacı gütmeyen kamu kurumlarının etkinlik düzeylerini ölçme de kullanımı artan, parametrik olmayan doğrusal tabanlı bir yöntemdir. Bu yöntem, birimleri birbirinden farklı birçok değişkenin aynı anda kullanımına izin vermesinin yanında, analize sokulan birimlerin birbirleriyle karşılaştırılmalarına da imkan vermektedir. Bundan dolayı, devlet orman işletmelerinin etkinlik düzeylerinin belirlenmesinde veri zarflama analizinin kullanımı, karar vericilere uygulamada ve yorumlamada kolaylıklar sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Etkinlik, Veri zarflama analizi, Devlet orman işletmesi

Uses of data envelopment analysis in forestry

In Turkey, State Forest Enterprises are accepted as the most intensive economic units for forestry activities. The sustainability of state forest enterprises can be obtained by efficient usage of their resources. Recently, Data Envelopment Analysis is based on the non-parametric linear method, which provides the efficiency level for the public institute without any profit purpose. This method allows to use many different variables in the same time, in addition, it can enable to be compared with each other. Because of this fact, especially the determination of the efficiency levels of state forest enterprises will provide easy way for decision makers in application and assessment process though Data Envelopment Analysis in Turkey.

Keywords:

Data envelopment analysis, Efficiency, State forest enterprise,

PDF

___

Aktaş, H., 2001. İşletme performansının ölçülmesinde veri zarflama analizi yaklaşımı, Celal Bayar Üniversitesi, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1): 163-175.
Alım, E., 2004. Veri zarflama analizi ve orman yönetiminde bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Arslan, A., 2002. Kamu Harcamalarında Verimlilik, Etkinlik ve Denetim, Maliye Dergisi, 140(2): 1-14.
Avcı, B., 2004. İşletmeler arası göreli etkinlik ölçüm yaklaşımı: Veri zarflama analizi ve uygulaması. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
Balteiro, L.D., Herruzo, A.C., Martinez, M., Pachon, J.G., 2006. An analysis of produxtive efficiency and ınnovation activity using DEA: An application to spain’s wood-based ındustry. Forest Policy and Economics, 8:762-773.
Başar, M., Tosunoğlu, Ş., Kılıçaslan, Y., 2009. Türkiye’de döner sermaye işletmelerinin etkinlik analizi: sorunlar, çözümler ve politika önerileri. TÜBİTAK Projesi, Proje No: 107K552, Ankara.
Bates, J.M., Baines, D., Whynes, D.K., 1996. Measuring the efficiency of prescribing by general practitioner. .Journal of the Opretaional Research Society, 47:1443-1451.
Bayazıtlı, E., Çelik, O., 2004. Muhasebe eğitiminin kalitesinin artırılmasında ilk adım: yükseköğretim kurumlarında muhasebe eğitiminin etkinliğinin analizi, İstanbul Üniversitesi, Sürekli Yayınları, İstanbul.
Bayramoğlu, M.M., 2013. Devlet orman işletmelerinin başarı düzeylerinin ölçülmesi ve optimal işletme büyüklüğünün belirlenmesi (Doğu Karadeniz Bölgesi Örneği) Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Bogetoft, P., Strange. N., Thorsen. B.J., 2001. Efficiency and merger gains in the danish forestry extension service. The Royal Veterinary and Agricultural University. Food and Resource Economic Institute. Units of Economics Working Papers, Frederiksberg C, Denmark.http://ageconsearch.umn.edu/bitstream/24210/1/ew010008.pdf Erişim:15/01/2017.
Boussofianee, A., Dyson. R., Rhodes. E., 1991. Applied data envelopment analysis. European Journal of Operational Research, 52:1-15.
Carter, R., Cubbage, D. F. W., 1995. Stochastic frontier estimation and sources of technical efficiency in southern timber harvesting. Forest Science, 41(3):576–593.
Charnes, A., Cooper, W.W., Rhodes, E., 1981. Evaluating program and managerial efficiency: an application of data envolopment analysis to program follow through. Management Science, 27(6): 668-697.
Charnes, A., Cooper, W. W., Li, S., 1989. Using data envelopment analysis to evaluate efficiency in the economic performance Chinese cities. Socio-Economic Planning Sciences, 23(6): 325-344.
Çağlar, A., 2003. Veri zarflama analizi ile belediyelerin etkinlik ölçümü. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Çekin, İ.,1999. Veri zarflama yönteminin uygulamaya hazırlanması. Milli prodüktivite Merkezi Verimlilik Ölçme ve İzleme Bölümü, Ankara.
Çingi, S., Tarım, A., 2000. Türk bankacılık sisteminde performans ölçümü. DEA-Malmqoist TFP endeksi uygulaması. Hacettepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 18:17-34.
Çukur, S., 2005. Türk ticari bankacılık sisteminde etkinlik analizi. İktisat İşletme ve Finans, 20(233):17-27.
Delikdaş, E., 2002. Türkiye özel sektör imalat sanayinde etkinlik ve toplam faktör verimliliği analizi. ODTÜ Geliştirme Dergisi, 29(3-4):247-284.
Demirci, A., 2012. OECD üyesi ülkelerin ekonomik ve sosyal etkinliklerinin veri zarflama analizi yöntemiyle belirlenmesi. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Deniz, N., 2009. Türkiye’deki illerin kaynak kullanımlarına göre göreli etkinliklerinin klasik ve bulanık veri zarflama analizi yöntemleri ile belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Depren, Ö., 2008. Veri zarflama analizi ve bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Gözü, C., 2003. Veri zarflama analizi ile etkinlik ölçümü ve tekstil işletmelerine yönelik bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Hseu, J.S., Buongiorno, J., 1995. Producer behavior and technology in the pulp and paper ındustries of the United States and Canada: A Nonparametric Analysis. Forest Science, 41(1):140–156.
Illukpitiya, S., 2005. Technical efficiency in agriculture and dependency on forest resources: An economic analysis of rural households and the conservation of natural forests in Sri Lanka. EEPSEA Publications. University of Hawaii, USA.
Joro, T., Viitala, E.J., 1999. The efficiency of public forestry organizations: A comparison of different weight restriction approaches. International Institute for Applied Systems Analysis (IIASA). Interim Report, Austria.
Kao, C., 1998. Measuring the efficiency of forest districts with multiple working circles, Journal of the Operational Research Society, 49:583–590.
Kao, C., 2000a. Short–run long–run efficiency measures for multiplant firms. Annals of Operational Research, 97:379–388.
Kao, C., 2000b. Measuring the performance ımprovement of Taiwan forests after reorganization. Forest Science, 46(4):577–584.
Kao, C., 2000c. Data envelopment analysis in resource allocation: An application to forest management, 31(9):1059–1066.
Kao, C., Yang, Y., 1991. Measuring the efficiency of forest management. Forest Science, 37(5):1239–1252.
Kao, C., 2009. Efficiency measurement for paralel production systems. European Journal of Operational Research, 196:1107-1112.
Kara, O., Kayacan, B., Eratilla, M., 2013. Düzce ili devlet orman işletme müdürlüklerinin parametrik olmayan yöntemlerle etkinliğinin analizi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(1): 97-123.
Karagöz, Y., Ekici, S., 2004. Sosyal bilimlerde yapılan uygulamalı araştırmalarda kullanılan istatistiksel teknikler ve ölçekler. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5(1):25-43.
Karsak, E.E., İşcan, F., 2000. Çimento sektöründe göreli faaliyet performanslarının ağırlıklı kısıtlamaları ve çapraz etkinlik kullanılarak veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi. Endüstri Mühendisliği Dergisi, 11(3): 2-10.
Kaya, P., Erdoğan Aktan, H., 2011. Türk tarım sektörü verimliliğinin parametrik olmayan bir yöntemle analizi. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 3(1):261-282.
Kaynar, O., 2004. Veri zarflama analizi ve göreceli etkinlik analizi üzerine bir uygulama. Doktora Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
Kecek, G., 2010. Veri zarflama analizi teori ve uygulama örneği. Siyasal Kitapevi, Ankara.
Kıran, B., 2008. Kalkınmada öncelikli illerin ekonomik etkinliklerinin veri zarflama analizi yöntemi ile değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Koopmans, T.C., 1951. Analysis of production as an efficient combination of activities. In: Koopmans, T.C. (Ed.), Activity analysis of production and allocation, John Wiley and Sons Inc., New York.
Korkmaz, M., 2011. Measuring the productive efficiency of forest enterprises in mediterranean region of turkey using data envelopment analysis. African Journal of Agricultural Research, 6(19):4522-4532.
Lebel, L., Stuart, G.W.B., 1998. Technical efficiency evaluation of logging contractors using a nonparametric model. Journal of Forest Engineering, 9(2):15–24
Lien, G., Stordal, S., Baardsen, S., 2006. Private forest owners harvesting behaviors and technical efficiency: Effects of other ıncome sources. Small–scale forestry and rural development: The ıntersection of ecosystems. Economics and Society, 18-23 June 2006, Galway, Ireland, pp:239–248.
Liu, C., Yin, R., 2004. Poverty dynamics revealed in production performance and forestry in ımproving livelihoods: The case of west Anhui. China. Forest Policy and Economics, 6:391–401.
Nyrud, A.Q., Bergseng, E.R., 2002. production efficiency and size in norwegian sawmilling. Scandinavian Journal of Forest Research, 17(6): 566-575.
Onaran, S., 2006. Veri zarflama analizi kullanılarak üniversite kütüphanelerinin performanslarının değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri, Ankara.
Oruç, K.O., 2008. Veri zarflama analizi ile bulanık ortamda etkinlik ölçümleri ve üniversitelerde bir uygulama. Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
Özdamar, K., 2002. Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. Kaan Kitabevi, Eskişehir.
Öztürk, A., 2007. Yöneylem araştırması. Ekin Basım Yayım Dağıtım, Bursa.
Özyiğit, T., Serarslan. M.N., Karsak, E.E., 2008. Türkiye’de elektrik üretimi için enerji kaynaklarının etkinliğinin değerlendirilmesi. İstanbul Teknik Üniversitesi Dergisi, 7(5): 55–66.
Paradi, J.C., Schaffnıt, C., 2004. Commercial branch performance evaluation and results communication in a Canadian bank – A dea application. European Journal of Operational Research,156(3): 719-735.
Sauer, J., Abdallah, J.M., 2007. Forest diversity. Tobacco Production and Resource Management in Tanzania. Forest Policy and Economics, 9:421–429.
Shiba, M., 1997. Measuring the efficiency on managerial and technical performances in forestry activities by means of data envelopment analysis (DEA). Journal of Forest Engineering, 8(1):7-19.
Strange, N., 2003. Cost and preference based selection of biodiversity sites. 10th Ulvön Anniversary Conference on Environmental Economics & Karl–Gustaf Löfgren Symposium, Ulvön. Sweden, pp. 22.
Subhash, C.R., 2004. Data envelopment analysis: Theory and techniques for economic and operations research. Cambridge University Press, Newyork.
Şafak, İ., 2009. Ege Bölgesi orman işletmelerinin etkinlik düzeylerinin değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
Şafak, İ., Gül, A.U., Akkaş, M., E., Gediklili, M., Kanat, Ş.M., Portakal, S.Ü., 2012. Orman işletme şefliklerinin etkinliğinin bulanık veri zarflama yöntemi ile belirlenmesi (Denizli, İzmir ve Muğla Orman Bölge Müdürlüğü Örneği). TÜBİTAK, Proje No: 110O126; Başlama Bitiş:15.10.2010- 15.10.2012.
Şafak, İ., Gül, A.U., Akkaş, M.E., Portokal, S.Ü., Gediklili, M., Kanat, Ş.M., 2013. effıciency determination of the forest subdistricts by using fuzzy data envelopment analysis (Case Study: İzmir Forest Regional Directorate). Eurasian Journal of Forest Science, 1(1): 1-19.
Şafak, İ., Gül, A.U., Akkaş, M.E., Gediklili, M., Kanat, Ş.M., Portakal, S.Ü., 2014. Efficiency determination of the forest sub-districts by using fuzzy data envelopment analysis (Case Study: Denizli Forest Regional Directorate). International Journal of Fuzzy Systems, Vol. 16 (3):358-367.
Tarım, A., 2001. Veri zarflama analizi matematiksel programlama tabanlı göreli etkinlik ölçüm yaklaşımı. Sayıştay Yayınları, Ankara.
Thanassoulis, E., Boussofiane, A., Dyson, R.G., 1996. A comprasion of data envelopment analysis and ratio analysis as tools for performance assessment. Omega, 24(3):229-244.
Üte, E., 2002. Veri zarflama analizi tekniği ile sağlık sektörünün operasyonel etkinliğinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Viitala, E.J., Hänninen, H., 1998. Measuring the efficiency of public forestry organizations. Forest Science, 44(2):298–307.
Yalama, A., Sayım, M., 2008. Veri zarflama analizi ile imalat sektörünün performans değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(1):89-107.
Yaşa, A., 2008. Bankacılık sektöründe etkinlik ve veri zarflama analizi yöntemi ile ölçülmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Yaylalı, M., 2004. Mikro iktisat. 3. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul.
Yeni, A., 2012. Türkiye broyler sektöründe üretim kümeslerinin ekonomik yapısı ve etkinlik analizi: doğu marmara bölgesi örneği. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Yin, R., 1998. DEA: A new methodology for evaluating the performance of forest products producers. Forest Products Journal, 48(1): 29-34.
Yolalan, R., 1993. işletmelerarası göreli etkinlik ölçümü. Milli Prodüktivite Yayınları, Ankara.
Yükçü, S., Atağan, G., 2009. Etkinlik, etkililik ve verimlilik kavramlarının yarattığı karışıklık. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(4):1-13.
Zeydan, M., 2005. İMKB’de yer alan bankaların verimliliğinin DEA (Veri Zarflama Analizi) yöntemi kullanılarak belirlenmesi. Active Bankacılık ve Finans Dergisi, 44:2.
Zhang, Y., 2002. The impacts of economic reform on the efficiency of silviculture: A non–parametric approach. Environment and Development Economics, 7:107–122.