Isparta Orman Bölge Müdürlüğü’nün Akdeniz iklimi etkisi altındaki Kızılçam (Pinus brutia Ten.) doğal gençleştirme sahalarında anakaya-toprak özelliklerinin ağaç gelişimine etkisi

Bu çalışma Isparta Orman Bölge Müdürlüğü’nün Akdeniz iklimi etkisi altındaki kızılçam (Pinus brutia Ten.) doğal gençleştirme sahalarında anakaya- toprak özelliklerinin ağaç gelişimine etkisini belirlemek için gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla 7 farklı doğal gençleştirme sahasında çalışma yapılmıştır. Çalışma 3 tekrarlı olarak gerçekleştirilmiştir. Bu sahalarda toprak profili incelenmiş olup 21 farklı örnek alanda 0 – 30 cm derinlik kademelerinden toprak örnekleri alınmıştır. Ayrıca her bir sahada koordinat, yükselti, bakı ve eğim ölçmeleri yapılmıştır. Her bir sahada 10x3=30 ağacın göğüs yüksekliği çapı ve boy uzunlukları ölçülmüş, ağaç yaşı belirlenmiştir. Laboratuvarda hava kurusu haline getirilen 21 toprak örneğinde; tane çapı, toprak reaksiyonu (pH), organik karbon, toplam azot ve kireç analizleri yapılmıştır. İstatistiksel değerlendirmelerde göğüs yüksekliği çap ve boy değerleri 10 yaşa enterpole edilerek kullanılmıştır. Bulunan sonuçlar toprak özelliklerinin kızılçam gelişimine negatif ya da pozitif yönde bir etkisinin olmadığını göstermiştir. Anakaya farklılığının ise ağaç gelişimi üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğu, bu etkinin ise tortul tabakalarının pozisyonuna göre değişen fizyolojik derinliğe ve konglomera gibi kayalarda ise tabaka pozisyonunun yanı sıra çakıl yoğunluğundan artan iskelet içeriğine bağlı olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kızılçam (Pinus brutia Ten.), Ağaç gelişimi, Toprak özellikleri, Anakaya yapısı

Effects of soil-bedrock properties on tree growth in Red Pine (Pinus brutia Ten.) natural regeneration sites under the influence of Mediterranean climate in Isparta Regional Directorate of Forestry

This study was performed to determine the effect of soil-bedrock properties on growth of natural regeneration areas of Turkish red pine (Pinus brutia Ten.), which is distributes in sites with Mediterranean climate in Isparta Regional Directorate of Forestry. For this purpose, the study was conducted at 7 different site conditions within natural regeneration areas. The study was carried out with three replicates in all the areas. In these areas, the soil profiles were examined and soil samples were taken from 0-30 cm in each sample plot. Also, values of coordinates, altitudes, aspects and slopes were measured and recorded at each plot. Breast-height diameter and height of 10x3=30 trees in each sample plot were measured and recorded. Soil texture, reaction (pH), organic carbon, total nitrogen and lime analysis were performed on 21 soil subsamples, which were air-dried in the laboratory. Based on the information obtained, breast-height diameter and height of trees were interpolated according to stem analysis for the age of 10. Obtained results showed that there wasn't a negative or positive relationship between growth and soil properties. Bedrock variation has a significant impact on the growth of trees. This effect, besides the varying the position of the physiological depth of sedimentary layer and the position in rock layers as the conglomerate, was determined, it is linked to increased skeletal density of silica.

Keywords:

Red pine (Pinus brutia Ten.), Tree growth, Soil properties, Bedrock structure,

PDF

___

Anonim, 2012. Türkiye Orman Varlığı. Orman Genel Müdürlüğü, Orman İdaresi ve Planlama Dairesi Başkanlığı Yayın No: 85, Ankara.
Asmaz, H., 1993. Akdeniz peyzajında kızılçamın önemi. Uluslararası Kızılçam Sempozyumu, 18-23 Ekim 1993, Bildiriler Kitabı, s.48-55, Marmaris.
Atalay, İ., 1983. Türkiye Vejetasyon Coğrafyasına Giriş. E. Ü. Edebiyat Fak. Yay. No:19.
Atalay, İ., Sezer, İ., Çukur, H., 1998. Kızılçam (Pinus brutia Ten.) Ormanlarının Ekolojik Özellikleri Ve Tohum Nakli Açısından Bölgelere Ayrılması. Orman Ağaçları ve Tohumları Islah Araştırma Müdürlüğü, Yayın No.6, 108 s., Ege Üniversitesi Basım Evi, İzmir.
Çelik, H., Özkan, K., 2015. Antalya Ovacık Dağı Yöresi'nde kızılçam (Pinus brutia Ten.)'ın gelişimi ile yetişme ortamı özellikleri arasındaki ilişkiler. SDÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 19(2):190-197.
Kantarcı, M.D., 1982. Akdeniz Bölgesinde Doğal Ağaç ve Çalı Türlerinin Yayılışı ile Bölgesel Yetişme Ortamı Özellikleri Arasındaki İlişkiler. İ.Ü. Orman Fakültesi Yayını, No. 3054/330, s.105, İstanbul.
Kantarcı, M.D., 1984. Türkiye'nin Batı Akdeniz Bölümündeki kızılçam ağaçlandırmalarında ekolojik değerlendirmeler. İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi Seri: A, Cilt: 2, 81-100.
Karaöz, M.Ö., 1989a. Toprakların su ekonomisine ilişkin bazı fiziksel özelliklerinin laboratuvarda belirlenmesi yöntemleri. İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, 39(2):133-144.
Karaöz, M.Ö., 1989b. Toprakların bazı kimyasal özelliklerinin (pH, karbonat, tuzluluk, organik madde, total azot, yararlanılabilir fosfor) analiz yöntemleri. İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, 39(3): 64-82.
Karatepe, Y., 2004. Eğirdir Gölü Havzasının yetişme ortamı özellikleri ve sınıflandırılması. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Fen bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Karatepe, Y., Süel, H., Yetüt, İ., 2005. Isparta Gölcük Tabiat Parkı'nda Toros sediri (Cedrus libani A. Rich.)'nin farklı anakayalardan oluşmuş topraklardaki gelişiminin ekolojik irdelenmesi. SDÜ. Orman Fakültesi Dergisi, Seri A, 1: 64-75.
Kayacık, H., 1965. Orman ve Park Ağaçlarının Özel Sistematiği Gymnospermae (Açık Tohumlular) I. Cilt. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayın No: 1105/98, 390s. İstanbul.
Neyişçi, T., 1987a. Kızılçamın doğal yayılışı. Kızılçam, El Kitabı Dizisi 2, OAE Yayını, Muhtelif Yayınlar Serisi, No. 52, 15-22.
Neyişçi. T., 1987b. Kızılçamın ekolojisi. E. Öktem (ed), Kızılçam, Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, El Kitabı Dizisi 2, s. 23 – 56.
Özkan, K. Gülsoy, S, Mert, A., 2008. Interrelations between height growth and site characteristics of Pinus nigra Arn. ssp. pallasiana (Lamb.) Holmboe. J. The Malaysian Forester, 71: 9-17.
Özkan, K., Kuzugüdenli, E., 2010. Akdeniz Bölgesi Sütçüler Yöresinde kızılçamın (Pinus brutia Ten.) verimliliği ile yetişme ortamı özellikleri arasındaki ilişkiler. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri: A, 1:16-29.
Quezell, P., 1977. Forest of the Mediterranean Basin in Mediterranean Forest and Maquis: Ecology, Conservation and Management, MAB Technical Notes: 2.
Pantelas, V., 1986. The Forests of Brutia Pine in Cyprus. Ciheam, 86(1): 43-46.
Polat, S., Polat, O., Kantarcı, M.D., Tüfekçi, S., Aksay, Y., 2014. Mersin-Kadıncık Havzası’ndaki sedir (Cedrus libani A. Rich.) ve karaçam (Pinus nigra Arnold.) ağaçlandırmalarının boy gelişimi ile bazı yetişme ortamı özellikleri arasındaki ilişkiler. Ormancılık Araştırma Dergisi, Cilt:1(A): 22-37.
Saatçioğlu, F., Pamay, B., 1962. Adana bölgesinin kalkınmasında kızılçamın (Pinus brutia Ten.) önemi ve silvikültürü. İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, Seri A, Cilt XII, Sayı: 2:88-101.
Şad, H.C., 1976. Türkiye'de Reçine Üretimi Yapılan Ormanların Amenajman Esasları Hakkında Araştırmalar. İÜ Orman Fakültesi, Yayın No: 214, İstanbul.
Şenel, M., 1997. MTA Türkiye Jeoloji Haritası, Isparta 4 Paftası, 1:250000 No: 14. Jeoloji Etütleri Dairesi, Ankara.