Tokuş formasyonunun yaşı ve çökelme ortamına ilişkin yeni bulgular (Sivas - Türkiye)

Sivas Tersiyer Havzası'nın taban çökellerini oluşturan ve havzanın evriminde anahtar rol oynayan Tokuş formasyonu, ilk kez Yılmaz ve Özer (1984) tarafından tanımlanmış, Lütesiyen-Priaboniyen yaşında olduğu ve sığ denizel bir ortamda depolandığı belirtilmiştir. Bu çalışmada ise birimin ayrıntılı jeoloji haritası ile iki adet ölçülü dikme kesiti çıkartılarak, stratigrafik, paleontolojik ve sedimantolojik özellikleri tekrar incelenmiştir. Formasyonun alt düzeylerinde gözlenen, Alveolina cucumiformis Hottinger ve Nummulites solitarius (A) de la Harpe türlerinin İlerdiyen'i; orta düzeylerindeki, Alveolina cuspidata Drobne, Alveolina ruetimeyeri Hottinger, Nummulites formosus de la Harpe, Assilina cf. dandotica Davies türlerinin ise Kuizyen'i işaret ettiği dikkate alınarak birimin yaşının İlerdiyen'e kadar indiği saptanmıştır. Bölgedeki egemen fasiyesler ise alttan üste doğru ve tekrarlanmalı olarak alüvyon yelpazesi, sahil, neritik ve yamaç fasiyesleridir. Bunun yanısıra, formasyonun kalınlığı bölgede etkin olan bindirme tektoniğine bağlı olarak yer yer azalmakta ve artmaktadır.

PDF

___

Aktimur, H. T., 1988,1/100000 ölçekli açınsama nitelikli Tür-kiye Jeoloji haritaları serisi; Sivas F24 Paftası, M.T.A.Yay., Ankara.
Aktimur, H. T., Tekirli, M. E. ve Yurdakul, M. E., 1990, Sivas-Erzincan Tersiyer havzasının jeolojisi; M .T. A. Derg.,111,25-36, Ankara.
Alpaslan, M., Guezou, J. C, Bonhomme, M. ve Boztuğ, D.,1996, Yıldızeli Metasedimanter grubu içindeki Fmdı-cak metamorfitinin metamorfizmas ve yaşı; Türk. Jeol.Bült., 39,19-30, Ankara.
Baykal, F. ve Erentöz, C, 1966, 1/500000 ölçekli Türkiye Je-oloji Haritası, Sivas Paftası; M.T.A. Yay., Ankara.
Boztuğ, D., Yılmaz, S. ve Alpaslan, M., 1996, The KaraçayırSyenite, North of Sivas: An A-Type peraluminous andpostcollisional alkaline pluton, Central Anatolia Tur-key; Cum. Univ., Müh. Fak. Seri A, Yerbilimleri, 11,1,141-153, Sivas.
Cater, J.M.L., Hanna, S.S., Ries, A.C. ve Turner, P., 1991, Ter-tiary evolution of the Sivas Basin, Central Turkey;Tectonophysics, 195,29-4.
Erkan, Y., 1980, Orta Anadolu Masifinin kuzeydoğusunda(Akdağmadeni-Yozgat) etkili olan bölgesel metamor-fizmanm incelenmesi; Türk. Jeol. Kur. Bült., 23/2,213-218, Ankara.
Gökten, E., 1993, Ulaş (Sivas) doğusunda Sivas Havzası güneykenarının jeolojisi: İç Toros Okyanusunun kapanımıy-la ilgili tektonik gelişim; T.A.P.G. Bull., 5, 1, 35-55,Ankara.
İnan, N. ve İnan, S., 1990, Gürlevik Kireçtaşlarının (Sivas)özellikleri ve önerilen yeni isim: Tecer Formasyonu;Türk. Jeol. Bült., 33,51-56, Ankara.
İnan, S., 1993, Sivas Baseni güneydoğusunun yapısal evrimi;C. Ü. Müh. Fak. Seri A, Yerbilimleri Derg. 10, 13-22,Sivas.
İnan, S., Öztürk, A. ve Gürsoy, H., 1993, Ulaş-Sincan (Sivas)yöresinin stratigrafisi; Doğa, Türk Yerb. Derg., 2, 1-15, Ankara.
Kurtman, F., 1973, Sivas-Hafik-Zara ve Beypınarı bölgesininjeolojik ve tektonik yapısı; M.T.A. Derg., 80, 1-32,Ankara.
Özcan, A., Erkan, A., Keskin, A., Oral, A., Özer, S., Sümen-gen, M., Tekeli, O., 1980 Kuzey Anadolu Fayı - Kırşe-hir Masifi arasının Temel Jeolojisi; MTA Derlem Rap.No. 6722, Yayınlanmamış, Ankara.
Poisson, A., Guezou, J. C, Öztürk, A., İnan, S., Temiz, H.,Gürsoy, H., Kavak, K. ve Özden, S., 1995, The Cent-ral Anatolian Basin in Turkey: General evolution theSivas Basin an example; International Earth ScienceCollogium on the Aegean Region, 9-14 October 1995,Preceedings, vol., 1, 113-133, İzmir.
Tatar, Y., 1977, Ofiyolitli Çamlıbel (Yıldızeli) bölgesinin stra-tigrafisi ve petrografisi; M.T.A. Derg., 88, 56-72, An-kara.
Temiz, EL, Guezou, J. C, Poisson, A. M. ve Tutkun, Z., 1993,Tectonostratigraphy and kinematics of the eastern endof the Sivas Basin (Central eastern Turkey): implicati-on for the so-called "Anatolian Block"; Geological Jo-urnal, Vol. 28,239-250.
Yalçınlar, L, 1955, Sivas 61/1,61/2,61/4 paftalarına ait jeolo-jik rapor, M.T.A. Der. Rap/No. 2577, Ankara.
Yılmaz, A., 1980, Tokat ile Sivas arasındaki bölgede ofiyolit-lerin kökeni, iç yapısı ve diğer birimlerle ilişkisi; A. Ü.Fen Fakültesi, Jeoloji Bölümü, Doktora Tezi, 136 s.Yayınlanmamış, Ankara.
Yılmaz, A., 1981, Tokat ile Sivas arasındaki bölgede ofiyolitlikarışığın iç yapısı ve yerleşme yaşı; Türk. Jeoi. Kur.Bült., 24/1,31-36, Ankara.
Yılmaz, A. ve Özer, S., 1984, Kuzey Anadolu Bindirme Kuşa-ğının Akdağmaeni (Yozgat) ile Karaçayır (Sivas) ara-sındaki bölümünün temel jeoloji incelemesi ve Ter-siyer havzasının yapısal evrimi; Ketin Sempozyumu,Türk Jeol. Kur. Yayını, 163-174, Ankara.
Yılmaz, A., 1994, an example of post-collisional trough: SivasBasin, Turkey; 10th. Petroleum Congress of Turkey,Ankara, Turkish Assoc. Petrol. Geol. Proceedings, 21-32, Ankara