Çolaklı (Harput - Elazığ) damar tipi Pb-Zn cevherleşmelerinin jeolojisi

Çolaklı (Elazığ) cevherleşmeleri Koniasiyen- Kampaniyen yaşlı Elazığ Magmatitlerine ait diyoritik kayaçlar içerisinde, kırık zonlarına yerleşmiş damarlar halinde bulunmaktadır. Bu damarlar genelde K 10-60° B doğrultuya ve düşeye yakın eğimlere sahip olup, kalınlıkları 0.5 - 3.5 m., uzunlukları ise 250 m ile 800 m arasında değişmektedir. Damarlar ve çevresinde silisleşme, karbonatlaşma ve kaolenleşme gibi yaygın alterasyonlar izlenmektedir. Damarların cevher mineralleri galen, sfalerit, frayberjit, pirit, kalkopirit, kübanit, tetraedrit, barit ve bunlardan türemiş sekonder minerallerdir. Bu cevher mineralleri damar içerisinde masif veya saçınımlı olarak bulunmaktadır. Cevherli örneklerin kimyasal analiz sonuçları buradaki cevherleşmelerin Pb, Ag, Zn ve Sb açısından önemli olabileceğini göstermiştir. Ag galen içerisinde kapanımlar halinde bulunan frayberjitin yapısındadır ve bu durum Pb-Ag, Cu-Sb, Ag-Sb korelasyon katsayılarının oldukça yüksek (sırasıyla r=0.82, r=0.73, r=0.86) olmasıyla da açıkça gözlenmektedir. Çolaklı cevherleşmelerinin, diyoritik kayaçların tektonizmaya uğrayıp kırılmasından daha sonra gelişen bölgedeki magmatizmanın son evreleri olarak kabul edilen granitik sokulumlardan kaynaklanan hidrotermal çözeltilerle oluştuğu düşünülmektedir. Cevherli damarların doldurduğu kırık sisteminin bazı kırıkların aplitik damar kayaçları ve kuvarsla doldurulmuş olması bu görüşü desteklemektedir.

The geology of the Çolaklı (Harput - Elazığ) vein type Pb-Zn mineralizations

Çolaklı-Elazığ mineralizations occur as vein type fillings in the fracture zones of diorite rocks of Coniacian-Campanian Elazığ magmatites. The veins strike N10-60° W and dip vertically. They extend between 250-800 meters and their thicknesses vary between 0.5-3.5 meters on the surface. The ore mineral assemblage of the veins are galena, freibergite, pyrite, cubanite, chalcopyrite, tetrahedrite, barytine and secondary minerals derived there. The ore is massive or disseminated within the carbonate minerals and quartz. The chemical analysis give high Pb, Ag, Zn and Sb values. Ag takes places in the structure of freibergite which itself occurs always as enclosed in galena. This is well demonstrated by high Ag-Pb, Cu-Sb and Ag-Sb values (r=0.82, r=0.73 and r=0.86 resprectively). Çolaklı mineralization appears to be formed by the late phase magmatic solutions originated from granitic intrusions which followed the deformation and fracturing of the dioritic rocks. This model is supported by the presence of aplite and quartz-filled veins within the ore veins.

PDF

___

Akgül, B., 1993, Piran Köyü çevresindeki mağmatik kayaçlarm petrografik ve petrolojik özellikleri, Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 128s. Elazığ (yayınlanmamış).
Akgül, B. ve Saymaz, A., 1996, Elazığ kuzeyinde pirometasomatik oluşuklar ve ilişkili Fe-Ti cevherleşmeleri, Türkiye Jeoloji Bülteni, C. 39, S.2, 39- 49.
Aksoy, E., 1994, Pertek çevresinin jeolojik özellikleri ve Bindirme fayı. Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, Sayı, 6/2, 1-18 Elazığ.
Aktaş G. ve Robertson, A. H. F., 1984, The Maden Complex, S. E. Turkey: Evolution of a Neo-Tethyan active margin, Geology Society of London Special Publication, 17, 372-402.
Altunbey, M., 1996, Tuzbaşı-Kanatburun-Ayazpmarı (Pertek-Tunceli) yöresindeki demir cevherleşmelerinin jeolojisi ve kökeni, Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 186 s. Elazığ (Yayınlanmamış).
Asutay, H. J., 1985. Baskil (Elazığ) çevresinin jeolojik ve petrografik incelenmesi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 176 s., Ankara, (Yayımlanmamış).
Avşar. N., 1983, Elazığ yakın kuzeybatısında stratigrafîk ve mikropaleontolojik araştırmalar, Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 84 s, Elazığ (Yayınlanmamış).
Bingöl, A.F., 1984, Geology of the Elazığ area in the Eastern Taurus region, Int. Symp. the Geology of the Taurus Belt, Proceedings, 209-216.
İnceöz, M., 1995, Harput (Elazığ) yakın kuzeyi ve doğusunun tektonik özellikleri, Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 112 s., Elazığ (Yayımlanmamış).
Naz, H., 1979, Elazığ-Palu dolayının jeolojisi, TPAO rapor no: 1360, (Yayınlanmamış).
Sağıroğlu, A., 1986, Kızıldağ (Elazığ) cevherleşmelerinin özellikleri ve kökeni, Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 29, 5-13.
Sağıroğlu, A. ve Preston, R. M. F., 1987, Ore Mineralogy of Kızıldağ Pb-Zn veins-with a special emphasis on the composition of the tetrahedrites, Journal of Fırat University, V. 2, 83-94.