İzmir yöresinde andezitlerin bozunma ürünü killerin oluşum şekilleri ve mühendislik özellikleri

İzmir yöresinde andezit türü-volkanik kayaçlar ve bunların ayrışma ürünü killer oldukça yaygın olarak bulunurlar. Andezitlerin malzeme özellikleri, bozunmanın derecesiyle değişmekte ve tamamen bozunmuş veya ayrışmış andezitlerden simektit grubu kil mineralleri oluşmaktadır. Andezitlerin bozunma ürünü olan killerin genelde iki şekilde oluştukları arazi çalışmalarında belirlenmiştir. Birincisi, bir andezit lavı, kendisinden önce akan ve kısmen soğumuş olan (katılaşmış) lavı alterasyona uğratarak onu rezidüel zemin haline dönüştürmektedir. İkincisi, andezit içerisindeki süreksizlikler boyunca yeraltı suyunun ve atmosferik faktörlerin etkisiyle fiziksel ve kimyasal bozunma sonucunda andezit lavı, kil ve silt tane boyundan oluşan bir zemin haline gelmektedir. Süreksizlik zonları boyunca andezitin bozunma ürünü olarak gelişmiş simektit türü killerin yapılarına su alarak şişmeleri, süreksizlik denetimli duraysızlıklara neden olmaktadır. Bunun sonucunda, soğuma çatlaklarının yüzeyleri boyunca çok düşük eğimlerde de (20±2°) kil dolgulu süreksizliklerden itibaren kütle hareketleri gelişebilmektedir. Bu makalede, Susuzdede Parkı, Osmangazi, Asansör taş ocağı şevlerinden ve İzmir metrosu derin tünel kazısının başlangıç noktasını oluşturan Yeşilyurt Nenehatun kuyusundan alınan andezitin bozunma ürünü dolgu zemin örneklerinin mühendislik özelliklerine ait deney sonuçları verilmiş ve bu tür zeminlerin eski taş ocaklarında ve yol yarmalarında yaratabileceği şev duraylılığı sorunları üzerinde durulmuştur.

Formation features and engineering properties of the clays produced from the weathering of the andesites in Izmir and vicinity

Andesitic volcanic rocks and their weathering products "clays" are highly widespread around İzmir. The material properties of andesites vary with their weathering grades. Smectite type clay minerals are formed in moderately and completely weathered andesites. The clays formed as a result of weathering are determired to have formed in two ways during the field observations. First, the andesitic lava alters the previously flown and partially solidified andesitic lava and a residuel clay is formed. Secondly, the andesite is weathered by groundwater circulation through the discontinuities and by atmospheric factors, produce clay and silt. The smectite type clays formed as a weathering product, swell by taking water into their structure and developed instabilities controlling by the discontinuities. This may cause slope failures even at gentle slopes along the clay-filled cooling joints. In this paper, the geomechanic test results of the clay s formed from weathering of the andesite takenfrom Susuzdede Park, Osmangazi, Asansör Quarry and the Nenehatun Shaft of the İzmir Metro, are presented and the influence of such soil types on the stability of the abondoned quarries and road slopes, are discussed.

___