Yusuf ÖCEL, Abdulhamit EŞ, Buket OĞUZ ALRAMAZANOĞLU

Sağlık Haber Algısının Sağlık Çalışanlarının İmajına Etkisi

Bu çalışmanın temel amacı sağlık haber algısının sağlık çalışanlarının imajı üzerine etkisinin olup olmadığını incelemektir. Bu amaç kapsamında Sakarya ili evreninde 400 kişiden anket tekniği ile veri elde edilmiştir. Elde edilen verilere frekans, faktör ve regresyon analizleri uygulanmıştır. Yapılan frekans analizi sonuçlarına göre sağlık bilgisine ilk erişim kaynağının sırasıyla; internet, hekim, TV ve sosyal medya olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. Yapılan faktör analizi sonuçlarına göre sağlık haber algısına yönelik olarak öne çıkan hususlar; tüketime yöneltme, ticari kaygı ve reklam, sağlık davranışını istismar, sağlık haberlerine duyulan inanç ile davranış değişikliği olarak ortaya çıkmıştır. Sağlık çalışanları imajı faktör analizi sonuçlarına göre ortaya çıkan boyutlar ise sağlık çalışanı davranışının olumlu algılanması, sağlık çalışanı davranışının olumsuz algılanması, sağlık çalışanının hastayı bilgilendirmesi, sağlık çalışanının maddi menfaat düşüncesi ve sağlık çalışanının algılanan itibarı şeklindedir. Yapılan regresyon analizi sonuçlarına göre sağlık haber algısı boyutlarının sağlık çalışanlarının imajı üzerinde etkili olduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Sağlık Haber Algısı, Sağlık Haberleri, İmaj, Sağlık Çalışanı İmajı, Dijital Ekran.

The Effect of Health News Perception on the Image of Healthcare Professionals

The primary aim of this study is to examine the effect of health news perception on the image of health workers. To achieve this objective, 400 people from the population of Sakarya province were surveyed using a questionnaire. Frequency, factor and regression analyzes were applied to the obtained data. After conducting frequency analysis, it was determined that the internet, physician, TV and social media were the primary sources of health information available. According to the results of the factor analysis, the prominent issues regarding the perception of health news are health news perception dimensions, orientation to consumption, commercial concern and advertisement, abuse of health behavior, belief in health news, and behavior change. According to the factor analysis of health workers' image, the identified dimensions are the positive perception of health worker conduct, the negative perception of health worker conduct, the health worker’s communication with the patient, the health worker’s thought of financial gain, and the health worker's perceived status. Through the regression analysis, it was concluded that the dimensions of health news perception had an effect on the image of health workers.

Keywords:

Health News Perception, Health News, Image, Health Professional Image, Digital Display.,

PDF

___

Abay, Ş. E., Sezer, B., & Başusta, N. B. (2017). Hekim adaylarının hekim kimliğine ilişkin algıları: Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Metafor Analizi Örneği. STED, 26(1), 3–10.
Ardıç, Ç. A. (2021). Covid-19 sürecinde değişen sağlık/risk algısı ve medya tüketim pratikleri. G. Çalışır ve E. Diker (Ed.), Covid-19 sürecinde iletişimin değişen yüzü (s. 35-61) içinde. Konya: Eğitim Yayınevi.
Ateş, T., Önal, B., Çolak, Z., & Öztürk, H. (2021). Covid-19 Kapsamında sağlık çalışanlarına ilişkin gazete haberlerinin incelenmesi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Dergisi, 3(2), 67–76. https://doi. org/10.48071/sbuhemsirelik.884475
Barry, C. T., Sidoti, C. L., Briggs, S. M., Reiter, S. R., & Lindsey, R. A. (2017). Adolescent social media use and mental health from adolescent and parent perspectives. Journal of Adolescence, (61), 1–11. https://doi. org/10.1016/j.adolescence.2017.08.005
Begtimur, M. E., & Mazıcı, N. (2020). Magazin haberlerinin okurların tüketim alışkanlığı üzerindeki etkileri. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, (35), 211–237. https://doi.org/10.17829/turcom.749208
Birsen, Ö., & Öztürk, Ş. Y. (2011). Tüketim kültürü çerçevesinden sağlık haberleri. Akademik Bakış Dergisi, (26), 1–21.
Brodie, M., Hamel, E. C., Altman, D., Blendon, R., & Benson, J. (2003). Health news and the American public,1996–2002. Journal of Health Politics, Policy and Law, 28(5), 927–950.
Çapar, H., & Çakmak, C. (2019). Halk sağlığı bilgi kaynağı olarak gazeteler: Sağlıkla ilgili haberlerin analizi. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 6(1), 25–33.
Çatı, K., & Öcel, Y. (2017). Toplumda algılanan doktor imajının sağlık hizmet kalitesi üzerine etkisi: Bolu ve Düzce örneği. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 176–205.
Çerçi, Ü. Ö., Canöz, N., & Canöz, K. (2020). Covid-19 krizi döneminde bilgilenme aracı olarak sosyal medya kullanımı. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (44), 184–189.
Çınar, F., Şengül, H., Çapar, H., Çakmak, C., & Bilge, Y. (2018). Sağlık haberleri algısı: Bir ölçek geliştirme çalışması. Journal of Academic Research In Nursing, 4(3), 164–171. https://doi.org/10.5222/jaren.2018.55265
Çınarlı, İ., & Yücel, H. (2014). Sağlık iletişiminin bakış açısı ile türkiye’de sağlık işyeri ortamında sağlık çalışanlarına yönelik şiddet. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 31–52.
Dilsiz, D. (2008). Marka imajı ve itibar Yönetimi [Yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ekiyor, A., Tengilimoğlu, D., & Ergün, A. (2017, Mayıs, 19-22). Toplum gözünde hastane ve hekim imajı. 2nd International Congress on Political, Economic and Social Studies (ICPESS), Sarajevo/Bosnia Herzegovina.
Emiroğlu, N. (2000). Sağlık personelinin ve toplumun hemşirelik imajı. Hemşirelik Araştırma Dergisi, (1), 9–18.
Ertaş, H., Ünal, S. N., & Kiraç, R. (2019). Halkın sağlık haberleri algı düzeylerinin incelenmesi. 3. Uluslararası 13. Ulusal Sağlık ve Hastane İdaresi Kongresi, Ekim, 723–734.
Eş, A., & Durak, H. S. (2018). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin iş bulma kaygılarına yönelik ölçek geliştirme: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Örneği. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14(Özel Sayı), 115–127. https://doi.org/10.1108/PR-04-2014-0095
Fidan, M., & Yetiş, A. (2018). Sağlık iletişiminde algı: Kamu spotları üzerine bir araştırma. Selçuk İletişim, 11(2), 159–178. https://doi.org/10.18094/josc.428224
Friedman, D. B., Tanner, A., & Rose, I. D. (2014). Health journalists’ perceptions of their communities and implications for the delivery of health information in the news. Journal of Community Health, 39(2), 378–385.
Gardner, B. B., & Levy, S. J. (1955). The product and the brand. Brands, Consumers, Symbols, & Research Brands, Consumers, Symbols, & Research, 33–39. https://doi.org/10.4135/978.145.2231372.n13
Hair, J. F., Anderson, R. E., Tahtam, R. L., & Black, W. C. (1998). Multivariate data analysis. https://hee.nhs.uk/ hee-your-area/wessex/education-training/doctors/keep-calm-workshop/resilience. London: Pearson Education Limited.
Hatch, M., & Schultz, M. (1997). Relations between organizational culture, identity and image. European Journal of Marketing, 31(5), 356–365.
Hodgetts, D., Chamberlain, K., Scammell, M., Karapu, R., & Nikora, L. W. (2008). Constructing health news: Possibilities for a civic-oriented journalism. Health: An Interdisciplinary Journal for the Social Study of Health, Illness and Medicine, 12(1), 43–66. https://doi.org/10.1177/136.345.9307083697
Karaca, Ş. (2021). Sağlık haber algısının sağlıklı yaşam farkındalığı üzerindeki etkisinin incelenmesi. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 41, 239–318. https://doi.org/https://doi.org/10.26650/SJ.2021.41.2.0001 101
Kaya, A. (2019). Health, news and ethical principles. Journal of Human Sciences, 16(2), 477–492. https://doi. org/10.14687/jhs.v16i2.5695
Koçak, A., & Bulduklu, Y. (2010). Sağlık iletişimi: Yaşlıların televizyonda yayınlanan sağlık programlarını izleme motivasyonları. 4. Uluslararası Sosyal ve Uygulamalı Gerontoloji Sempozyumu, 6–17.
Kuş, O., & Doğu Öztürk, İ. (2021). Çin’de üretilen aşılara yönelik sosyal medya tartışmaları: COVID-19 salgınında yanlış bilgi ve nefret söylemi kesişiminde olmak. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, 38, 96–117. https://doi.org/10.17829/turcom.933550
Mendi, B. (2015). Sağlık iletişiminde sosyal medyanın kullanımı: Dünyadaki ve Türkiye’deki uygulamalar. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 11(44), 275–290.
Metin, A., & Erdem, R. (2019). Hekim imajına yönelik toplumsal algıya dair bir araştırma. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 11(21), 361–376.
Nas, A. (2017). Türkiye’ de 4.5G Reklamlarında hızın kültürel temsili. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi | Istanbul University Faculty of Communication Journal, (52), 67–87. https://doi.org/10.17064/iuifd.333135
Öcel, Y. (2016). Algılanan doktor imajı ile hasta memnuniyeti arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik bir araştırma. Bartın Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(14), 341–364.
Ong, L. M. L., de Haes, J. C. J. M., Hoos, A. M., & Lammes, F. B. (1995). Doctor-patient communication: A review of the literature. Social Science and Medicine, 40(7), 903–918. https://doi.org/10.1016/0277- 9536(94)00155-M
Özata, M., & Aslan, Ş. (2010). Hastanede çalışan hemşirelerin mesleki imaj algılamalarının araştırılması. SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 10(19), 252–268. https://doi.org/10.1016/S0344-0338(11)80729-6
Özdemir, Ş. (2006). Doktorların toplumsal imajı: Afyon ilinde bir araştırma. Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 179–191. Parsons, T. (2005). The Social system. In The Free Press of Glencoe. London: Routledge.
Rimal, R. N., & Lapinski, M. K. (2009). Why health communication is important in public health. In Bulletin of the World Health Organization (Vol. 87, Issue 4, p. 247). https://doi.org/10.2471/BLT.08.056713
Shuchman, M., & Wilkes, M. S. (1997). Medical scientists and health news reporting: A case of miscommunication. Annals of Internal Medicine, 126(12), 976–982. https://doi.org/10.7326/0003-4819-126-12-199706.150.00008
Sis Çelik, A., Pasinlioğlu, T., Kocabeyoğlu, T., & Çetin, S. (2013). Hemşirelik mesleğinin toplumdaki imajının belirlenmesi. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 21(3), 147–153. https://doi.org/10.17672/fnhd.04423
Southall, B., Wiseman, S., & Stewart, J. L. (2004). A Reporter’s guide: Reporting about people with disabilities. West Virginia Development Disabilities Council.
Söylet, Y., & Çakar Mengü, S. (2011). Doktorlara yönelik izlenim ve tutum oluşumunun; Yazılı basında doktorlara yönelik oluşturulan söylem bağlamında irdelenmesi. İletişim Fakültesi Dergisi, 101–122.
Tanner, A., Blake, C. E., & Thrasher, J. F. (2012). Tracking beverage nutrition information in the news: an Evaluation of Beverage-Related Health Reports on Television News. Ecology of Food and Nutrition,51(1), 1–21. https://doi.org/10.1080/03670.244.2012.635567
Tosyalı, H., & Sütçü, C. S. (2016). Sağlık iletişiminde sosyal medya kullanımının bireyler üzerindeki etkileri. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 3(2), 3–22.
Türkkahraman, M. (2004). Günümüzün büyüsü imaj ve gerçek hayat. Sosyoloji Konferansları, (30), 1–14. https:// doi.org/10.18368/sk.48267
Ünal, R., & Taylan, A. (2017). Sağlık iletişiminde yalan haber-yanlış enformasyon sorunu ve doğrulama platformları. Atatürk İletişim Dergisi, (14), 81-100.