Popüler Diyet Uygulama, Beslenme Okuryazarlığı ve Beden Kütle İndeksi İlişkisinin Değerlendirilmesi: Beslenme ve Diyetetik Öğrencileri Üzerine Bir Çalışma
Amaç: Beslenme ve Diyetetik bölümü öğrencilerinin popüler diyet uygulama durumu ile beslenme okuryazarlığının incelenmesi ve
bunların beden kütle indeksi (BKİ) ile ilişkisinin değerlendirilmesidir.
Gereç ve Yöntemler: İstanbul Aydın Üniversitesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümünde okuyan toplam 204 öğrenciye, sosyodemografik
özellikleri, beslenme durumları, popüler diyet uygulama durumları ve yetişkinlerde beslenme okuryazarlığı değerlendirme aracı
ölçeğinden oluşan anket uygulanmıştır. Veriler IBM SPSS Versiyon 22 ile analiz edilmiştir.
Bulgular: Bu çalışma, %10,8’i erkek ve %89,2’si kadın ve yaş ortalaması 21,73±3,47 yıl olan 204 öğrenciden oluşmaktadır. Erkek
öğrencilerin hafif kilolu (hafif şişman) olma oranı, kadınlardan yüksek bulunmuştur (p0,05). Öğrenciler en fazla %50 ile popüler diyete sosyal medyadan ulaşmaktadırlar (p>0,05). Kadın
öğrencilerin %69,8’i, erkek öğrencilerin %54,5’i yeterli düzeyde beslenme okuryazarlığına sahiptir (p>0,05). Birinci sınıf öğrencileri, en
düşük beslenme okuryazarlığı düzeyine sahiptir (p0,05). Hafif kilolu (hafif şişman) öğrencilerin %80’i popüler diyet uygulamaktadır (p0,05). En yüksek popüler diyete
ulaşım kaynağı, yeterli beslenme okuryazarlık düzeyine sahip öğrencilerde %54,3 ile sosyal medyadır (p>0,05).
Sonuç: Düşük BKİ düzeyine sahip bireylerin beslenme okuryazarlığı en yüksektir. Yüksek BKİ düzeyine sahip bireyler, en yüksek
popüler diyet uygulama sayısına sahiptir.
Evaluation of the Relationship Between Popular Diet Practice, Nutrition Literacy and Body Mass Index: A Study on Nutrition and Dietetics Students
Aim: Purpose is to evaluate the percentage of students who use popular diet applications, their levels of nutritional literacy and
association with body mass index (BMI).
Material and Methods: A questionnaire containing sociodemographic information, nutritional status, use of popular diets and
nutritional literacy assessment tool scale in adults was conducted to 204 students enrolled in the Department of Nutrition and Dietetics
at Istanbul Aydın University. The data were analyzed with IBM SPSS Version 22.
Results: Study consisted of 204 students; 10.8% male, 89.2% female, with a mean age of 21.73±3.47. Rate of being overweight in males
higher than females (p0.05). Students reach popular diets through social
media with 50% (p>0.05). 69.8% of females and 54.5% of males have adequate nutrition literacy (p>0.05). First grade students have the
lowest nutrition literacy level (p0.05). 80% of students who
are overweight follow a popular diet (p0.05).
Source of access to popular diet is social media with the highest 54.3% among students with adequate nutritional literacy (p>0.05).
Conclusion: Individuals with low BMI have the highest level of nutrition literacy, while those with high BMI have the highest number
of popular diets application.
___
- 1. Deveci B, Deveci B, Avcıkurt C. Yeme davranışı: Gastronomi
ve mutfak sanatları öğrencileri üzerine bir araştırma. JOTAGS.
2017;3(5):118-134.
- 2. Özenoğlu A, Gün B, Karadeniz B, Koç F, Bilgin V, Bembeyaz
Z, Saha BS. Yetişkinlerde beslenme okuryazarlığın sağlıklı
beslenmeye ilişkin tutumlar ve beden kütle indeksi ile ilişkisi.
Life Sciences. 2021;16(1):1-18.
- 3. Taleb S, Itani L. Nutrition literacy among adolescents and its
association with eating habits and BMI in Tripoli, Lebanon.
Diseases. 2021;9(2):25.
- 4. Liao LL, Lai IJ, Chang LC. Nutrition literacy is associated with
healthy-eating behaviour among college students in Taiwan.
HEJ. 2019;78(7):756-769.
- 5. Makiabadi E, Kaveh MH, Mahmoodi MR, Asadollahi A,
Salehi M. Enhancing nutrition-related literacy, knowledge and
behavior among university students: A randomized controlled
trial. Int J Nutr Sci. 2019;4(3):122-129.
- 6. Bozdoğan S. Çorum il merkezinde ilk ve ortaöğretim
öğretmenlerinde beslenme okuryazarlığı ve ilişkili faktörler.
Yüksek Lisans Tezi, Hitit Üniversitesi, 2020.
- 7. Yılmazel G, Bozdoğan S. Nutrition literacy, dietary habits
and food label use among Turkish adolescents. Progr Nutr.
2021;23(1):e2021007.
- 8. Ayer Ç, Ergin A. Status of nutritional literacy in adolescents
in the semi-rural area in Turkey and related factors. Public
Health Nutr. 2021;24(12):1-9.
- 9. Dinu M, Pagliai G, Angelino D, Rosi A, Dall’Asta M, Bresciani
L, Ferraris C, Guglielmetti M, Godos J, Del Bo’ C, Nucci D,
Meroni E, Landini L, Martini D, Sofi F. Effects of popular
diets on anthropometric and cardiometabolic parameters: An
umbrella review of meta-analyses of randomized controlled
trials. Adv Nutr. 2020;11(4):815-833.
- 10. Ercan A, Arslan S. Günümüzdeki moda diyetlerin enerji
ve besin ögeleri açısından değerlendirilmesi. Bes Diy Derg.
2013;41(1):50-57.
- 11. Anton SD, Hida A, Heekin K, Sowalsky K, Karabetian C,
Mutchie H, Leeuwenburgh C, Manini TM, Barnett TE. Effects
of popular diets without specific calorie targets on weight loss
outcomes: Systematic review of findings from clinical trials.
Nutrients. 2017;9(8):822.
- 12. Brehm BJ, Seeley RJ, Daniels SR, D’Alessio DA. A randomized
trial comparing a very low carbohydrate diet and a calorierestricted low fat diet on body weight and cardiovascular
risk factors in healthy women. J Clin Endocrinol Metab.
2003;88(4):1617-1623.
- 13. Hernández-Alonso P, Salas-Salvadó J, Ruiz-Canela M, Corella
D, Estruch R, Fitó M, Arós F, Gómez-Gracia E, Fiol M, Lapetra
J, Basora J, Serra-Majem L, Muñoz MÁ, Buil-Cosiales P, Saiz
C, Bulló M. High dietary protein intake is associated with
an increased body weight and total death risk. Clin Nutr.
2016;35(2):496-506.
- 14. Kosinski C, Jornayvaz FR. Effects of ketogenic diets on
cardiovascular risk factors: Evidence from animal and human
studies. Nutrients. 2017;9(5):517.
- 15. Ellenbroek JH, van Dijck L, Töns HA, Rabelink TJ, Carlotti
F, Ballieux BE, de Koning EJ. Long-term ketogenic diet
causes glucose intolerance and reduced β- and α-cell mass
but no weight loss in mice. Am J Physiol Endocrinol Metab.
2014;306(5):E552-558.
- 16. Ahmadpour M, Omidvar N, Doustmohammadian A,
Rahimiforoushani A, Shakibazadeh E. Children food and
nutrition literacy - a new challenge in daily health and life, the
new solution: Using intervention mapping model through a
mixed methods protocol. J Med Life. 2020;13(2):175-182.
- 17. Taylor MK, Sullivan DK, Ellerbeck EF, Gajewski BJ, Gibbs HD.
Nutrition literacy predicts adherence to healthy/unhealthy diet
patterns in adults with a nutrition-related chronic condition.
Public Health Nutr. 2019;22(12):2157-2169.
- 18. Monteiro M, Fontes T, Ferreira-Pêgo C. Nutrition literacy
of portuguese adults-A pilot study. Int J Environ Res Public
Health. 2021;18(6):3177.
- 19. Cesur B, Koçoğlu G, Sümer H. Evaluation instrument of
nutrition literacy on adults (EINLA) A validity and reliability
study. Integr Food Nutr Metab. 2015;2(1):127-130.
- 20. Cesur B. Sivas il merkezi yetişkin nüfusta beslenme
okuryazarlığı durumu ve yaşam kalitesi ile ilişkisi. Doktora
Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, 2014.
- 21. National Heart, Lung and Blood Institute. Classification of
overweight and obesity by BMI, waist circumference, and
associated disease risks. (Accessed May 10, 2021, athttps://
www.nhlbi.nih.gov/health/educational/lose_wt/BMI/bmi_
dis)
- 22. Rahman MS, Karmaker H, Basar MA, Karim MR, Rana MM,
Mamun A, Hasan F, Hossain MI, Kamruzzaman M, Wadood
MA, Hossain MG. Body mass index of university students and
gender differential: Survey in Rajshahi University, Bangladesh.
South Asian Anthropologist. 2016;16(1):27-33.
- 23. Şanlıer N. Gençlerde biyokimyasal bulgular, antropometrik
ölçümler, vücut bileşimi, beslenme ve fiziksel aktivite
durumlarının değerlendirilmesi. GEFAD. 2005;25(3):47-73.
- 24. Gómez-Londoño CF, González-Correa CH. An
anthropometric and physical condition assessment of
university students attending a food assistance program in
Colombia. Biosalud. 2018;17(1):9-18.
- 25. Öcalan D, Ceylantekin Y, Kunduracılar Z, Doğan T. Üniversite
öğrencilerinde beden kütle indeksi, tükenmişlik düzeyi ve
iyilik hâli arasındaki ilişkinin incelenmesi. Turk J Diab Obes.
2020;4(3):270-278.
- 26. Özenoğlu A, Yalnız T, Uzdil Z. Sağlık eğitiminin beslenme
alışkanlıkları ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları üzerine
etkisi. ACU Sağlık Bil Derg. 2018;9(3):234-242.
- 27. Davy SR, Benes BA, Driskell JA. Sex differences in dieting trends,
eating habits, and nutrition beliefs of a group of midwestern
college students. J Am Diet Assoc. 2006;106(10):1673-1677.
- 28. Kim MH, Kim Y, Chung J, Yeon JY. Fad diet status of male
and female collegians. Korean J Food & Nutr. 2015;28(2):258-
268.
- 29. Cesur B, Sümer H. Nutrition literacy status of adults residing
in Sivas province and its relationship with quality of life: A
cross-sectional study from Turkey. IJMHS. 2018;8(1):1-9.
- 30. Michou M, Panagiotakos DB, Lionis C, Petelos E, Costarelli
V. Health and nutrition literacy levels in Greek adults with
chronic disease. Public Health Panorama. 2019;5(2-3):123-
329.
- 31. Bahramfard T, Omid Salehi S, Akbartabar Toori M,
Pourmahmoudi A, Jowshan M, Parvin S, Khosravani Z,
Malekzadeh J. Nutritional literacy status and its related factors
in students of Yasuj University of Medical Sciences. Nutr Clín
Diet Hosp. 2020;40(4):55-62.
- 32. Uzun R. Üniversite ögrencilerinde beslenme okuryazarlığı
durumu ve obezite ile ilişisi. Yüksek Lisans Tezi, Erciyes
Üniversitesi, 2019.
- 33. Alqahtani A, Aloraini M, Alsubaie A, Alateq A, Alsagabi B,
Benajıba N. Comparison of lifestyle patterns and body weight
management practices between normal weight and obese
female university students (Riyadh - Saudi Arabia). Nor Afr J
Food Nutr Res. 2017;1(1):11-18.
- 34. Vettori V, Lorini C, Milani C, Bonaccorsi G. Towards the
implementation of a conceptual framework of food and
nutrition literacy: Providing healthy eating for the population.
Int J Environ Res Public Health. 2019;16(24):5041.