Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi (4-8. Sınıflar) Öğretim Programının Yorumlayıcı Din Eğitimi Yaklaşımı Açısından Değerlendirilmesi

Bu çalışmanın amacı, yorumlayıcı din eğitimi yaklaşımını incelemek ve Türkiye’deki ilk ve ortaokullarda yer alan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinin (4-8. sınıflar) öğretim programının bu yaklaşıma uygunluğunu tartışmaktır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada, yorumlayıcı din eğitimi yaklaşımının meydana çıkışı ve gelişim süreci incelenmiştir. Daha sonra bu yaklaşımın anahtar kavramları ve temel varsayımları ele alınmış, güçlü ve zayıf yönleri belirtilerek yaklaşıma getirilen eleştirilere yer verilmiştir. Son kısımda ise ilk ve ortaokullardaki zorunlu Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinin (4-8. sınıflar) mevcut öğretim programı yorumlayıcı din eğitimi bakış açısıyla değerlendirilmiştir. Söz konusu programın büyük oranda İslam dinine dayalı olduğu ve çoğulcu bir karaktere sahip olan yorumlayıcı din eğitimi yaklaşımıyla uygunluk arz etmediği sonucuna varılmıştır. Türkiye’de muhtemel bir program değişikliğinde yorumlayıcı din eğitimi yaklaşımından yararlanılabileceği ifade edilmiş, bu yaklaşımın model alınması halinde içerdiği imkân ve sınırlılıklar tartışılmıştır. Bu çalışma nitel bir araştırma olup, yöntem olarak doküman incelemesi kullanılmıştır. Yorumlayıcı din eğitimi yaklaşımı ve Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi öğretim programına dair literatür taranıp incelenmiş, toplanan veriler araştırmanın problemi çerçevesinde içerik analizi ile yorumlanmıştır. Çalışmanın sonunda ise yorumlayıcı din eğitimi yaklaşımına uygun bir şekilde hazırlanmış öğretim programları ve ders kitaplarının ayrıntılı bir şekilde incelenmesi ve ülkemiz örgün din eğitimi için bir uyarlanma çalışması yapılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Din Eğitimi, Yorumlayıcı yaklaşım, Türkiye, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı

Evaluating the Religious Culture and Moral Knowledge Course (Grades 4-8) Curriculum Based on the Interpretive Religious Education Approach

This study aims to research the interpretive religious education approach and to discuss the suitability of the curriculum regarding the Religious Culture and Moral Knowledge course (grades 4-8) for primary and secondary schools in Türkiye. In line with this purpose, the study examines the origin and development process of the interpretive religious education approach before discussing the key concepts and basic assumptions of this approach and providing the criticisms that have been brought to the approach while specifying its strengths and weaknesses. The last part of the study evaluates the current curriculum of the compulsory Religious Culture and Moral Knowledge course (grades 4-8) in primary and secondary schools from the perspective of interpretive religious education. In conclusion, this program is seen to be largely based on the religion of Islam and to not be compatible with the pluralistic character of the interpretive religious education approach. The study states the interpretive religious education approach to be able to be used should a possible program change occur in Türkiye and discusses the possibilities and limitations of the approach if it were to be taken as a model. This study is a qualitative research study that uses the document analysis method. The study also analyzes the literature on the interpretive religious education approach and the Religious Culture and Moral Knowledge course curriculum and interprets the collected data through content analysis within the framework of the research problem. In the end, this study recommends researching in detail the curriculums and textbooks the interpretive religious education approach has prepared and carrying out an adaptation study for formal religious education in Türkiye.

Keywords:

Religious Education, Interpretive Approach, Religious Culture and Moral Knowledge Course Curriculum, Türkiye,

PDF

___

Alberts, W. (2010). The academic study of religions and integrative religious education in Europe. British Journal of Religious Education, 32(3), 275–290. https://doi.org/10.1080/01416200.2010.498621
Altaş, N. (2002). Türkiye’de zorunlu din öğretimini yapılandıran süreç, hedefler ve yeni yöntem arayışları (1980-2001). Dini Araştırmalar, 4(12), 145-168.
Aydın, M. Ş. (2011). Açık toplumda din eğitimi (yeni paradigma ihtiyacı). Nobel Akademik Yayıncılık.
Bahçekapılı, M. ( 2011). Din eğitiminde pedagojik yaklaşımlar: “Din hakkında öğrenme” ve “dinden öğrenme”. Islamic University Europe of Journal of Islamic Research-İslam Araştırmaları, 4(2), 101-120. https://isamveri.org/pdfdrg/D03380/2011_4_2/2011_4_2_BAHCEKAPILIN2.pdf
Bilgin, B. (1999). Örgün din eğitiminde yeni ihtiyaçlar ve yönelişler. Din Eğitimi Araştırmaları, 6, 187-200.
Bilgin, B. (2003). Küreselleşme, din ve eğitim. Dinî Araştırmalar, 6(17), 203-214.
Bilgin, B. (2005). Kültürlerarası din eğitiminin imkânı. İçinde R. Yılmaz (Ed.), Kültürel çeşitlilik ve din (ss. 101-117). Sinemis Yayınları.
Bilgin, B. (2005a). Mezhepler ve dinler arası eğitim ve işbirliği. İçinde R. Yılmaz (Ed.), Kültürel çeşitlilik ve din (ss. 130-157). Sinemis Yayınları.
Council, S. (1971). Working paper 36: religious education in secondary schools. Evans/Methuen.
Doğan, R. ve Altaş, N. (2004). Din öğretiminde yeni yöntem tartışmalarında kuramdan uygulamaya: İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi programları (Ankara modeli). Değerler Eğitimi Dergisi, 2(5), 41-57.
Everington, J. (1998). Evolution not revolution: An examination of the contribution of a curriculum development project to the implementation of new agreed syllabuses. British Journal of Religious Education, 3(20), 144-154. https://doi.org/10.1080/0141620980200303
Grimmit, M. (1973). What can I do in RE?: A Consideration of theplace of Religion in thetwentieth-century curriculum with suggestions for practical work in schools. Mayhew-McCrimmon.
Hull, J. M. (2002). The contribution of religious education to religious freedom: A global perspective. In Religious Education in Schools: Ideas and Experiences from around the World (pp. 4-11). International Association for Religious Freedom (IARF). https://iarf.net/REBooklet/Hull.htm
Jackson, R. (1997). Religious education: An interpretive approach. Hodder&Stoughton.
Jackson, R. (2000). The Warvick religious education project: The interpretive approach to religious education. In M. Grimmett (Ed.), Pedagogies of religious education: Case studies in the research and development of good pedagogic practice in RE (pp. 130-152). McCrimmon Publishing.
Jackson, R. (2003). Başkalarının dünya görüşlerini anlama: Din eğitimine yorumlayıcı yaklaşımlar. Çev. İbrahim Kapaklıkaya. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3) , 189-216. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ded/issue/29198/312596
Jackson, R. (2004). Rethinking religious education and plurality: Issues in diversity and pedagogy. Routledge Falmer.
Jackson, R. (2005). Din eğitimi: Yorumlayıcı bir yaklaşım. Çev. Üzeyir Ok & M. Ali Özkan. Dem Yayınları.
Jackson, R. (2009). Understanding religious diversity in a plural world: The interpretive approach. In M. d. Souza, G. Durka, K. Engebretson, R. Jackson and A. McGrady (Eds.), International handbook of religious, moral and spiritual dimensions in education (pp. 399-414). Springer.
Jackson, R. (2009a). The interpretive approach to religious education and the development of a community of practice. In J. Ipgrave, R. Jackson and K. O'Grady (Eds.), Religious education research through a community of practice: Action research and the interpretive approach(pp. 21-31). Waxmann.
Jackson, R. (2016). A retrospective introduction to religious education: An interpretive approach. Discourse and Communication for Sustainable Education, 7(1) 149-160. https://doi.org/10.1515/dcse-2016-0011
Kaymakcan, R. (2004). Günümüz İngiltere’sinde din eğitimi. DEM Yayınları.
Kaymakcan, R. (2012). Dini çoğulculuk ve din eğitimi. İçinde M. Köylü (Ed.), Din eğitiminde çağdaş konular (ss. 81-102). Dem Yayınları.
Millî Eğitim Bakanlığı Din Öğretimi Genel Müdürlüğü. (2006). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi dersi (4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı ve kılavuzu. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Millî Eğitim Bakanlığı. (2018). Din kültürü ve ahlak bilgisi dersi (ilkokul 4 ve ortaokul 5,6,7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Okumuşlar, M. (2007). Çok kültürlü ortamlarda “din hakkında öğrenme” ve “dinden öğrenme” modeli. Marife Dini Araştırmalar Dergisi, 7(2), 251-264. http://marife.org/tr/pub/issue/37836/437057.
Osmanoğlu, C. (2016). Çoğulcu din eğitimi ve din kültürü ve ahlak bilgisi dersi. Nobel Yayıncılık.
Resmî Gazete (28.07.2022). Sayı: 31906, Yargı bölümü: Anayasa Mahkemesi kararları, ss. 28-110. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/07/20220728.pdf
Sadullah, M. (2022). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu din kültürü ve ahlak bilgisi ders kitabı 6. sınıf. FCM Yayıncılık.
Shepherd, J. (1991). Islam and religious education: A non-confessional approach. İçinde Din öğretimi ve din hizmetleri semineri: 8-10 Nisan 1988 (ss. 379- 388). Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
Shepherd, J. (2003). Phenomenological perspectivalism: Critical-questioning religious education. İçinde Din öğretiminde yeni yöntem arayışları uluslararası sempozyum bildiri ve tartışmalar 28-30 Mart 2001 (ss. 309-322). Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Smart, N. (1964). The teacher and Christian belief. James Clarke.
Smart, N. (1967). New look at religious studies: The Lancaster idea. Learning for Living, 1(7), 27-29.
Smart, N. (1968). Secular education and thelogic of religion. Faber&Faber.
Yürük, T. (2010). Cumhuriyet dönemi din öğretimi program anlayışları. Dini Araştırmalar, 13(34), 69-86.
Watson, B. &Thompson, P. (1993). The effective teaching of religious education. Longman.