VERGİ UYUŞMAZLIKLARINDA KANUN YOLUNDAN VAZGEÇME MÜESSESESİ

Vergiler, kamu giderlerini karşılamak üzere devletin tek taraflı iradeyle ve egemenlik gücüne dayanarak, gerçek veya tüzel kişilerin gelir, servet ve harcamaları üzerinden aldığı ekonomik değerlerdir. Vergilendirme süreci; tarh, tebliğ, tahakkuk ve tahsil aşamalarından oluşmaktadır. Bu süreçte mükelleflerin de yükümlülükleri bulunmasına karşılık, vergilendirme işlemleri esasen vergi idaresi tarafından yürütülmektedir. Vergi idaresi, kamu gücüne dayanarak ve re’sen vergi kanunlarını uyguladığından vergi mükellefleri ile aralarında uyuşmazlıklar çıkabilmektedir. Söz konusu uyuşmazlıklar idari aşamada çözülemezse, mükellefler tarafından yargı merciine taşınabilmektedir. Bilindiği gibi, yargılama aşamasında kabul veya feragat beyanları ile davanın sonlandırılması mümkündür. Diğer taraftan, kesin olmayan nihai mahkeme kararları için kanun yoluna başvurulmadığı takdirde de uyuşmazlık neticelenir. Bu kapsamda, 07/12/2019 tarih ve 30971 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7194 sayılı Kanunda 213 sayılı Kanunun 379’uncu maddesine “kanun yolundan vazgeçme” başlığı altında yeni bir düzenleme ihdas edilmiştir. Kanun yolundan vazgeçme müessesesi, feragat ve kabulden tamamen farklı bir niteliğe sahiptir. Anılan düzenlemede, mükelleflerce lehine veya aleyhine verilen ve henüz kesinleşmemiş nihai kararlar için, istinaf ve/veya temyiz yoluna başvurulmaması sonucu vergi alacağının tahakkuku ve tahsili amaçlamaktadır. Çalışmamızda; vergi yargısına ilişkin bilgiler verilerek, yargılamanın Türkiye’de uygulanan yakın tarihçesi ile 2018 yılına ait adli istatistik bilgileri kapsamında kanun yolundan vazgeçme müessesesinin açıklamalarına yer verilmiştir. Anahtar kelimeler:

Taxes are the economic values that natural or legal persons receive on the income, property and expenditures, based on the unilateral will and the power of sovereignty to cover public expenses. Taxation process includes; imposition, notification, accrual and receipt. Although taxpayers also have obligations in this process, taxation procedures are mainly carried out by the tax administration. Conflicts may arise between tax administration and taxpayers. If these disputes cannot be resolved at the administrative stage, they can be carried to the judicial authority by taxpayers. As is known, it is possible to end the case with acceptance or waiver statements at the trial stage. On the other hand, if there is no legal remedy for final court decisions, the dispute will result. In this context, a new regulation has been created under the title of “giving up the legal remedy”. This has a completely different quality from waiver and acceptance. It is expected that no appeal and/or respondent be filed for court orders. In our study; giving tax information concerning the judiciary, with the history of Turkey near applied to the proceedings of the judicial statistics for 2018 are included within the scope of the description of giving up the legal remedy.

___

  • 20/02/2020 tarih ve 31045 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 517 Sıra No’lu VUK Genel Tebliği.
  • Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistikler Genel Müdürlüğü, Adli İstatistikler 2018, 271-296.
  • BEREKET, Zuhal: İdari Yargılama Usulü Hukuku Açısından İstinaf ve Kabulü Sorunu, Danıştay Dergisi, Sayı 94, Yıl 1998, 192-206.
  • ÇAĞLAYAN, Ramazan: İdari Yargılama Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2019.
  • ÇINAR, Ali Rıza: İstinaf, Fasikül Aylık Hukuk Dergisi, Temmuz 2010, 14-15.
  • EROĞLU, Nurettin: Açıklamalı ve İçtihatlı Vergi Usul Kanunu, Sevinç Matbaası, Ankara 1989.
  • GÖZÜBÜYÜK, Şeref/TAN, Turgut: İdari Yargılama Hukuku, Ankara 1999.
  • KARAVELİOĞLU, Celal: İdari Yargılama Usulü, Ankara 1996.
  • KIZILOT, Şükrü/KIZILOT, Zuhal: Vergi İhtilafları ve Çözüm Yolları, Yaklaşım Yayıncılık A.Ş., Ankara 2014.
  • KURU, Baki: Hukuk Usulü Muhakemeleri El Kitabı, İstanbul 1995.
  • NOHUTÇU, Ahmet: Kanunname - İdari Yargı, Savaş Yayınevi, Ankara 2018.
  • ODYAKMAZ, Zehra: Türk İdari Yargılama Usulünde Kararlara Karşı Başvuru Yolları, İstanbul 1993.
  • ÖZBALCI, Yılmaz: Vergi Usul Kanunu Yorum ve Açıklamaları, Ankara 1985.
  • ÜSTÜNDAĞ, Saim: Kanun Yolları ve Tahkim, İstanbul 1977.
  • YENİCE, Kazım/ESİN, Yüksel: Açıklamalı, İçtihatlı, Notlu İYUK, Ankara 1983.