LEKELENMEME HAKKI

Hakkaniyete uygun bir yargılamanın yapılabilmesi için gerekli olan şartları düzenleyen adil yargılanma hakkının kapsamında, mahkemeye ilişkin şartlar, masumiyet karinesi ve savunmaya ilişkin haklar bulunmaktadır. Yargılamanın soruşturma ve kovuşturma evrelerinde adil yargılanma hakkı kapsamındaki ilkelere dikkat edilerek hareket edilmelidir. Kişinin şeref ve itibarının korunarak, onuruna zarar gelmesini engelleyen lekelenmeme hakkı adil yargılanma hakkı kapsamındaki masumiyet karinesiyle yakından ilişkilidir. Soruşturmaya yer olmadığı kararı yakın zamanda Türk hukuk sistemi içerisine dâhil edilmiş bir düzenlemedir. Lekelenmeme hakkının korunması anlamında önemli müesseselerden birisi de soruşturmaya yer olmadığı kararıdır. Kişi ile ilgili olarak soyut, genel ihbar ve şikâyetlerde bulunulduğunda soruşturmaya dahi başlanmadan soruşturmaya yer olmadığı kararı verilmektedir. Bu karar ile kişi şüpheli sıfatı almayacak, karar ayrı bir sisteme kaydedilecek ve kişinin toplum nezdinde zarar görmesinin önüne geçilmiş olacaktır. Suçluluğunun kesin hükümle sabit olmasına kadar suçsuz sayılması anlamına gelen masumiyet karinesi ve aralarında sıkı bir ilişki olan lekelenmeme hakkı kişinin toplum nezdinde onurunu, şerefini korumaya yönelik ve adil yargılanma hakkı kapsamında da önemli olan iki haktır. Biz de çalışmamızda masumiyet karinesi ile lekelenmeme hakkı arasındaki ilişkiye, soruşturmanın gizliliği ve soruşturmaya yer olmadığı kararı düzenlemeleri sayesinde lekelenmeme hakkının korunması şekline değindik. Anahtar Kelimeler

Anahtar Kelimeler:

Adil yargılanma hakkı, , masumiyet karinesi, , lekelenmeme hakkı, , soruşturmaya yer olmadığı kararı, soruşturmanın gizliliği.

Right not to be Labelled as Criminal

The conditions regarding court, the presumption of innocence and rights regarding defense fall within the scope of the right to a fair trial. During the investigation and prosecution phases of the trial, the principles within the scope of the right to a fair trial shall be observed. Right not to be labelled as criminal, which protects one’s honor and dignity, is closely related to the presumption of innocence that is a necessary element of the right to a fair trial. The decision of non-investigation is the regulation that is introduced in the Turkish legal system not long ago. The decision of non-investigation is one of the important legal remedies to protect right not to be labelled as criminal. It is possible to render a decision of non-investigation when the tip-offs and complaints about the person before prosecution are abstract and unspecified. In the event of the decision of non-investigation, the person will not be labelled as alleged criminal, the decision will be recorded a different database, thereby any harm to person’s social reputation will be prevented. The presumption of innocence, which means that anyone shall be deemed innocent until the guilt is fixed by the final judgment, and right not to be labelled as criminal are closely correlated. As said before, both of those are important for protecting one’s dignity and honor and within the scope of one’s right to a fair trial. In our study, we scrutinized the relationship between the presumption of innocence and right not to be labelled as criminal. More, the way of protecting right not to be labelled as criminal by the regulations of the investigation’s confidentiality and the decision of non-investigation is also covered in this work.

Keywords:

Fair trial , presumption of innocence, , right not to be labelled as criminal, , right not to be labelled as criminal, the decision of non-investigation, the confidentiality of the investigation.,

PDF

___

ARSLAN, Kahan Onur: ‘’İnsan Onuru Kavramı Ve Koruma Tedbirleri Bağlamında Temel Bir İlke Olarak İnsan Onurunun Korunması ‘’, TBB Dergisi, Yıl 2015 (120), s.155-172.
ATLIHAN, Özen: “Avrupa İnsan Hakları Sözleşme Sisteminde Adil Yargılanma Hakkının Temel Unsuru Olarak Masumiyet Karinesi”, AÜEHFD, C. VIII, Sayı 3-4, 2004, s. 291-328.
CENTEL, Nur/ZAFER, Hamide: Ceza Muhakemesi Hukuku, Baskı 7, İstanbul 2010.
DUTERTRE, Gilles: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarından Örnekler, Avrupa Konseyi Yayınları, Kasım 2003
DUTERTRE Gilles: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarından Örnekler, Avrupa Konseyi Yayınları, Ankara 2007.
EKMEKÇİ, Dilek:Kitle İletişim Özgürlüğünün Sınırı Olarak Türk Hukukunda Adil Yargılanma Hakkına Karşı Suçlar, Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Nisan 2013.
EVİK SONAY, Vesile:Ceza ve Ceza Yargılaması Hukuku Bağlamında Adil Yargılanma Hakkı, Karşılaştırmalı Güncel Ceza Hukuku Serisi 3, Adil Yargılanma ve Ceza Hukuku, Prof. Dr. Nurullah Kunter’ e Armağan, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2004.
GÖĞÜŞ, Ali Erkan:Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Türkiye Cumhuriyeti Anayasası Çerçevesinde Masumiyet Karinesi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2019.
GÜLSÜN, Ramazan:‘’İnsan Onuru ve Lekelenmeme Hakkı, International journal of Legal Progress, 2015, C.1, S.2, s.18-21.
GÖKÇEN, Fahri Taner: “Orada Bir Hak Var Uzakta: Sanığın Aklanmayı İsteme (Aklanma) Hakkı”, Prof. Dr. Erdal Onar’a Armağan içinde, Cilt: I, Ankara 2013, s.617-633.
GÖZÜBÜYÜK, Şeref/ GÖLCÜKLÜ, Feyyaz: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İnceleme ve Yargılama Yöntemi, Turhan Kitabevi, 9. Bası, Ankara, 2011.
HAFIZOĞLU, Zeki/ÖZEN, Muharrem: Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler Millete ve Devlete Karşı Suçlar, Baskı, Ankara Kasım 2016.
İNCEOĞLU, Sibel: Adil Yargılanma Hakkı (Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları Serisi-4), Nisan 2018.
KAFADAR, Muhammet Fatih: “Hukuk, Sivil Toplum ve Demokrasi: ‘İnsan Onuru’ ”, Umut Vakfı Araştırma Merkezi, 3. Hukukun Gençleri Sempozyumu, 11-12 Ekim 2013, Antalya.
KAPLAN ATAMAN, Ayfer: Adil Yargılanma Hakkı Çerçevesinde Gizli Tanık, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir 2018. KARA, Eyüp:‘’Lekelenmeme Hakkı’’, AD, Yıl 2012, Sayı 43, s. 188- 197.
KIZILARSLAN, Hakan: ‘’Soruşturma Yapılmasına Yer Olmadığı Kararları(Syok) ve Bu Kararların Ceza Muhakemesi FFSistematiği Açısından İrdelenmesi’’, TBB Dergisi, 2019(144), s. 59-104.
KURU, Gonca: Türkiye’de Demokratik Hukuk Devleti Düzeninde İnsan Onurunun Yeri, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2012.
MEMİŞ, Pınar: Adil Yargılama Hakkının Unsuru Olarak Masumiyet Karinesi, Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2013.
OKUYUCU ERGÜN, Güneş: ‘’ Soruşturmanın Gizliliği’’, AÜHFD, 59 (2) 2010, s.243-275.
ÖZEN, Muharrem/ KÖKSAL, Atacan: ‘’Suçsuzluk Karinesi Bağlamında Soruşturmaya Yer Olmadığı Kararı’’, AÜHF Dergisi, 68(1), 2019, s.261-286.
ÖZBEK/Veli Özer, KANBUR, Mehmet Nihat/ DOĞAN, Koray/ BACAKSIZ, Pınar/ TEPE, İlker: Ceza Muhakemesi Hukuku, Baskı 6, Ankara 2014.
ÖZBEK/Veli Özer/ DOĞAN, Koray/ BACAKSIZ, Pınar/ TEPE, İlker: Ceza Muhakemesi Hukuku, Gözden Geçirilmiş Baskı 11, Ankara Eylül 2018.
ÖZBUDAK, Coşkun: Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Bireysel Başvuru Hakkı, Baskı 1, Şubat 2014.
PARMAKSIZOĞLU, Fatma Betül: ‘’İnsan Hakları, Ahlak ve Kültür Açısından ‘Onur’ Kavramına Yaklaşımın Kavramın Tanımlanmasına Etkileri’’, Dini Araştırmalar, Temmuz-Aralık 2018, Cilt 21, Sayı 54, s.225-246.
ŞAHİN, Cumhur: Ceza Muhakemesi Hukuku I, 6.Baskı, Ankara 2015.
ŞAHİN, Cumhur/GÖKTÜRK, Neslihan: Ceza Muhakemesi Hukuku I, Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş Bası 9, Ankara Eylül 2018.
TAKCI, Tuğçe: Türk ve Avrupa Hukukunda Temel Hak Boyutuyla Adil Yargılanma Hakkı, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir 2016.
TUNÇ, Gökçe: Ceza Muhakemesi Hukukunda Aleniyet İlkesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Isparta 2018.
TURAL, Uğur: Soruşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Mayıs 2019.
UYSAL, Cem: Ceza Hukukunda Suçsuzluk Karinesi Üzerine Bir İnceleme ve Lekelenmeme Hakkı, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2017.
ÜNVER, Yener/HAKERİ, Hakan: Ceza Muhakemesi Hukuku, 10.Baskı, Ankara 2015.
ÜNVER, Yener/HAKERİ, Hakan: Ceza Muhakemesi Hukuku, Baskı 13, Ankara 2017.
YAŞAR Osman/GÖKCAN Hasan Tahsin/ ARTUÇ Mustafa: Yorumlu Uygulamalı Türk Ceza Kanunu, Adalet Yayınevi, Ankara 2010.
YENİDÜNYA, Ahmet Caner/İÇER, Zafer: Ceza Muhakemesi Hukuku, Baskı 1, Ankara 2016.
YENİSEY, Feridun/NUHOĞLU, Ayşe: Ceza Muhakemesi Hukuku, Güncellenmiş 6.Baskı, Eylül 2018.
YILDIRIM, Akif: ‘’Hükmün Açıklanmasının Ertelenmesi Kurumunun Aklanma Hakkı Açısından Değerlendirilmesi’’, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, Yıl 2013, Cilt 3, Sayı 3, s.130-160.
YÜZER, Dilara: ‘’Basın Yoluyla Adli Haberlerin Verilişi ve Suçsuzluk Karinesi’’, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 15, Özel S., 2013, s.1653-1694. ELEKTRONİK KAYNAKLAR
https://www.google.com/amp/s/m.habertürk.com/ankara-haberleri-amp/16843202-ceza-muhakemesinde-lekelenmeme-hakki-calistayi, (E.T. 11.11.2019).
https://www.dailymotion.com/video/x6z81f2, (E.T. 11.11.2019).
https://sozluk.gov.tr (E.T. 18.11.2019).
http://kararlaryeni.anayasa.gov.tr (E.T. 18.11.2019-19.11.2019).