Utilitarianism (İngiliz yararcılığı) ve batıdaki sosyo-politik etkileri

Kanımızca günümüz Batı siyasetinin temel esprisini kavrayabilmek açısından, İngiliz Yararcı (Faydacı) Okulu ya da Yararcılık (Faydacılık) Teorisi / Utilitarianism adıyla bilinen düşünce biçiminin, ahlak ve hukukun özü, kaynağı ve temel ereğinin ne olduğuna ilişkin yaklaşımlarının kavranması büyük önem taşımaktadır. Yararcı düşünce, insan doğası ve ahlâka ilişkin egoist ve hazcı önermeler doğrultusunda, hukuku; adalet ve doğal hak gibi ahlâksal değerlere dayanan özelliğinden soyutlayarak onu egemen gücün iradesine indirgemekte ve amacını, insan doğasının temel özelliği olan hazzı ve faydayı artırma biçiminde belirlemektedir. Yararcılık (Faydacılık) Teorisi / Utilitarianism, temel olarak İngiliz düşünürlerince sistemli bir biçimde ortaya konup savunulmuş ve olgunlaştırılmış olduğundan dolayı, İngiliz düşüncesinin özelde Batı, genelde dünya düşünce biçimi ve yaşamına bir eklentisi/ katkısı olarak nitelendirilebilir. Günümüz Batılı toplum ve devletlerin ahlaksal, siyasal ve hukuksal temel yaklaşım ve anlayışlarının kökeninde İngiliz Yararcılığının olduğu söylenebilir. En büyük sayıda insana en büyük mutluluk, ahlâkın da yasaların da temeli budur . Yararcılığın dayandığı temel sav olan bu görüş, ondokuzuncu yüzyılın son yarısından itibaren Britanyadaki egemen sınıfın düşüncesini belirlemiş ve bu etki, özelde bu günkü Britanya toplumunda, genelde de tüm Batı toplumlarında en etkili yaşam felsefesini oluşturmuştur.

Utilitarianism (English utilitarianism) and ıts socio-economic ımpacts ın the west

We are of the opinion that, the understanding of approaches related to what are the way of thinking known as British Utilitarian School or Utilitarianism Theory , and the essence of the law and ethics, their source and their main objective carries great importance in terms of understanding the basic joke of our today s Western politics.Utilitarian idea, in accordance with egoistic and hedonistic propositions concerning human nature and morality, reduces law to the will of the sovereign power by alienating law from the proporties based on moral values such as justice and incontestable right and states the aim of law as increasing pleasure and benefit which is the main feature of human nature . Utilitarianism Theory is characterized as the contribution of the idea of the British to the way of thinking of the world and mentality in general, and the West in specific owing to the fact that it was systematically defended after presented and it was matured by the British philosopher as a basis. It can be said that British Utilitarian is in the origin of moral, political and legal basic approach and understanding of today s Western society and states. It is to give the greatest happiness to the largest number of people; both morals and law are the base of that. This opinion being the main argument based on utilitariasim have stated the idea of the dominant class in Britain as of the last half of the nineteenth century and this effect has created the most influential life philosophy in all Western societies in general, and today s Britain society in specific.

PDF

___

BENTHAM, Jeremy: A Fragment on Government and an Introduction to the Principles of Morals And Legislation (ed.Wilfrid Harrison), Basil Blackwel, 1948.
BURNS, Edward McNall: Çağdaş Siyasal Düşünceler (Çev. Alâeddin Şenel), Ankara-1984.
DAVIDSON, William L: Political Thought in England/The Utilitarians From Bentham to Mill, University of Oxford Press, London-1947.
DEL VECHİO, G: Hukuk Felsefesi Dersleri (Çev. Sahir Erman), İstanbul-1952.
DICEY, A. V: Lectures on the Relation between Law and Public Opinion in England, London-1940.
DUNNING, William Archibald: A History of Political Theories/From Rousseau to Spencer, The Macmillan Company, New York.
FAUCAULT, Michel : Hapishanenin Doğuşu (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay), Ankara-1992.
FRIEDMAN, W: Legal Theory, Stevens and Sons Ltd., London-1947. GÖKBERK, Macit: Felsefe Tarihi, Dördüncü Basım, İstanbul-1980.
GROWITZ, Samuel: John Rawls: Bir Adalet Kuramı (Çev. Serap Can), Anthony de Crespigny, Kenneth R. Mino- gue (der.): Çağdaş Siyaset Felsefecileri, İstanbul-1981.
GÜRİZ, Adnan: Faydacı Teoriye Göre Ahlak ve Hukuk, Ankara-1963.
GREGOIRE, F: BüyükAhlâkDoktrinleri (Çev.Cemal Süreya), İstanbul-1971.
HEINEMAN: Etik / Günümüzde Felsefe Disiplinleri (Çev. Doğan Özlem), İstanbul-1990.
MAGEE, Bryan: Yeni Düşün Adamları (Çev. Mete Tunçay), Ankara-1985. MILL, John Stuart: Essays On Ethichs, Religion and Society (ed. RobsonSctt, J. Strachey), The Hoggort Press, London-1962.
OKANDAN, Recaî G: Umumi Amme Hukuku Dersleri, İstanbul-1955.
PLAMENATZ, John: The English Utilitarians, Basil Blackwell, Oxford-1949.
POPPER, Karl: Açık Toplum ve Düşmanları, C. l, İkinci Basım (Çev. Mete Tunçay), İstanbul-1989.
RUSSEL, Bertrand: History of Western Philosophical Thought, London-1948.
RYAN, Alan: Introduction, Alan Ryan (ed): Utilitarianism and Other Essays J. S. Mill And Jeremy Bentham, Penguin Books, London-1987.
SAHAKIAN, William S: Felsefe Tarihi (Çev. Aziz Yardımlı), İstanbul-1990.
SELBY-BİGGE (ed.): British Moralists, Lib, of Liberal Arts, New York 1964.