Anayasa mahkemesi kararları ışığında 1982 anayasası’nın 14. maddesindeki temel hak ve özgürlüklerin kötüye kullanılması yasağı

Hak ve özgürlüklerin kötüye kullanılması yasağı, önce 1961 Anayasası’nın 11. maddesinde ve daha sonra da 1982 Anayasası’nın 14. maddesinde yer almıştır. Bu yasak, her iki Anayasada da temel hak ve ödevler bahsinde düzenlenmiş ve sınırlama rejimi ile birlikte ele alınmıştır. Ayrıca Anayasalarda yer aldığı şekliyle bu yasak, temel hak ve özgürlükleri korumayı değil, sınırlamayı esas almış ve temel amacı devleti korumak olmuştur. Bu yasağın öznesinin birey, korunması hedeflenenin ise devlet olmasının bir sonucu olarak Anayasa Mahkemesi hak ve özgürlüklerin kötüye kullanılması yasağını başta ifade ve siyasi parti özgürlükleri olmak üzere pek çok anayasal hak ve özgürlüğün sınırlandırılmasında kullanmıştır.

“Prohibition of abuse of fundamental rights and freedoms” in the decisions of the constitutional court of Turkey Y

The rule of “prohibition of abuse of fundamental rights and freedoms” was first enacted in Article 11 of the 1961 Constitution, and is now in force under Article 14 of the 1982 Constitution. In both documents, this rule appears in sections that lay out basic rights and obligation and include principles for their exceptional restriction. In practice, however, the implementation of the rule has drawn a profile of restriction against human rights with the excuse of protecting the state. As a result, this rule has not served to shield individuals from each other, but the state from people. This paper analyzes the decisions of the Constitutional Court of Turkey, especially through cases of freedom of speech and dissolution of political parties, in which this rule has become an object of abuse.

PDF

___

Akad, Mehmet ve Dinçkol, Abdullah, 1982 Anayasası ve Anayasa Mahkemesi Kararları, İstanbul: Der Yayınları, 2007.
Alman Federal Meclisi, Federal Almanya Cumhuriyeti Anayasası, Tercüme: Prof. Dr. Christian Rumpf ve Dr. Gökçe Uzar, Berlin: Alman Federal Meclisi Yayın Bölümü, 2010.
Arslan, Zühtü, “Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlanması: Anayasa’nın 13. Maddesi Üzerine Bazı Düşünceler”, Anayasa Yargısı, C. 19, 2002, ss. 139- 155.
Aydın, Nizamettin, 3 Ekim 2001 Tarihli Anayasa değişikliklerinin Temel hak ve Hürriyetler Üzerine Etkileri, Bursa: Ekin Yayınları, 2008.
Can, Osman, “Anayasa Değişiklikleri ve Düşünceyi Açıklama Özgürlüğü”, Anayasa Yargısı, C. 19, 2002, ss.503-532.
David, Haris; O’Boyle, Michael; Warbrick, Colin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hukuku, Ankara: Avrupa Konseyi, 2013.
Dinçkol, Bihterin Vural, 1982 Anayasası Çerçevesinde ve Anayasa Mahkemesi Kararlarında Laiklik, İstanbul: Kazancı Hukuk Yayınları, 1991.
Erdoğan, Mustafa, Anayasa ve Özgürlük, Ankara: Yetkin Yayınları, 2002.
Erdoğan, Mustafa, İnsan Hakları Teorisi ve Hukuku, 1. Baskı, İstanbul: Orion Yayınları, 2011.
Eren, Abdurrahman, Özgürlüklerin Sınırlanmasında Demokratik Toplum Düzeninin Gerekleri, İstanbul: Beta Yayınları, 2004
Hakyemez, Yusuf şevki, Militan Demokrasi Anlayışı ve 1982 Anayasası, Ankara: Seçkin, 2000.
Özbudun, Ergun, Türk Anayasa Hukuku, Ankara: Yetkin, 2010.
Polatcan, İsmet, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, İstanbul: Bayrak Yayıncılık, 1989.
Sağlam, Fazıl, Temel Hakların Sınırlanması ve Özü, Ankara: AÜSBF Yayınları, 1982.
Soysal, Mümtaz, 100 Soruda Anayasanın Anlamı, 11. Baskı, İstanbul: Gerçek Yayınevi, 1997.
Tanör, Bülent, İki Anayasa 1961-1982, İstanbul: XII Levha yayınları, 2012.
Tanör, Bülent, “Temel Hak ve Özgürlüklerin Genel Rejimi”, Der: Oktay Uygun, İnsan Hakları, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları, 2000, ss. 47-57.
Tanör, Bülent ve Yüzbaşıoğlu, Nemci, 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, 10. Baskı, İstanbul: Beta Basım A.Ş., 2011.
Uygun, Oktay, 1982 Anayasası’nda Temel Hak ve Özgürlüklerin Genel Rejimi, İstanbul: Kazancı Yayınları, 1992.
Yokuş, Sevtap, Avrupa İnsan hakları Sözleşmesi’nde ve 1982 Anayasası’nda Hak ve Özgürlüklerin Kötüye Kullanımı, Ankara, Yetkin, 2002.