Çevre ve hukuk perspektifinden Hidroelektrik santrallere ilişkin bazı tespitler

Gelişmekte olan bir ülke olan Türkiye’de artan enerji talebinin karşılanması ve enerjide dışa bağımlılığın azaltılması amacıyla son yıllarda hidroelektrik enerjisine büyük bir yönelim söz konusudur. Bu doğrultuda, ülkemizin farklı yerlerinde çok sayıda hidroelektrik santrali (HES) projesi hayata geçirilmiş veya hayata geçirilmeyi beklemektedir. Bu makalede, öncelikle hidroelektrik santrallerin ortaya çıkarabileceği çevresel sorunlara değinilmektedir. Bunun devamında, hidroelektrik santraller ulusal, bölgesel ve uluslararası düzeydeki hukuki düzenlemeler ışığında irdelenmekte ve bazı öneriler ortaya konmaktadır.

Some findings concernings hydroelectric power plants from the perspective of environment and law

Meeting the growing energy demand in developing Turkey in order to reduce its dependency on foreign energy, in recent years, there is a great orientation to hydroelectric energy to register. In this regard, many hydroelectric power plants (HPP) projects were implemented or waiting to be realized in different places of our country. In this article, primarily possible environmental problems caused by hydroelectric power plants are discussed. In continuation of this, hydroelectric power plants are examined in respect of legal regulations on national, regional and international niveaus.

___

  • Akkaya, Uğur/ Gültekin, Arzuhan Burcu/ Dikmen, Çiğdem Belgin/ Durmuş, Gökhan: Baraj ve Hidroelektrik Santrallerin (HES) Çevresel Etkilerinin Analizi : Ilısu Barajı Örneği, 5. Uluslararası İleri Teknolojiler Sempozyumu (IATS’09), 13-15 Mayıs 2009, Karabük
  • Atılgan, Elvan/ Soğuksulu, Şeref /Aslan, Hasan: Hidroelektrik Santrallerinin Çevreye Etkileri ve Bu Etkilerin Azaltılmasına Dair Öneriler: Trabzon İli Örneği, Yunus Araştırma Bülteni, 2011(4), s. 7 vd.;
  • Bacanlı, Ülker: Türkiye’de Enerji Kaynakları ve Hidroelektrik Enerjinin Önemi (http://www.dektmk.org.tr/pdf/enerji_kongresi_10/UlkerGunerBacanli.pdf) Bobat, Alaeddin: HES Projelerinde 3E İlişkileri (http://www.dektmk.org.tr/upresimler/enerjikongresi12/7-AlaeddinBobat.pdf)
  • Demirayak, Filiz: Biyolojik Çeşitlilik - Doğa Koruma ve Sürdürülebilir Kalkınma (http://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/vizyon2023/csk/EK-14. pdf)
  • Devlet Su İşleri (DSİ): 2012 Faaliyet Raporu (http://www.dsi.gov.tr/docs/stra‐ tejik-plan/dsi-2012-faal%C4%B1yet-raporu.pdf?sfvrsn=2)
  • Devlet Su İşleri (DSİ): Çevre ve Temiz Enerji: Hidroelektrik (http://www.ybte‐ nerji.com/uploads/9/7/5/9/9759145/cevre_temiz_enerji.pdf)
  • Epiney, Astrid: Umweltrecht in der Europäischen Union, 3. Auflage, Baden-Ba‐ den 2013
  • Erbguth, Wilfried/ Schlacke, Sabine: Umweltrecht, 4. Auflage, Baden-Baden 2012
  • Giesecke, Jürgen/ Mosonyi, Emil: Wasserkraftanlagen, 5. Auflage, Berlin 2009
  • Gözler, Kemal/ Kaplan, Gürsel: İdare Hukuku Dersleri, 12. Baskı, Bursa 2012
  • Güneş, Ahmet M.: Avrupa Birliği Çevre Hukuku, İstanbul 2011
  • Güneş, Ahmet M.: Su Kanunu Tasarısı Taslağı Üzerine Düşünceler, Legal Hukuk Dergisi, 2012, C. 19, S. 118, s. 87 vd.
  • Güneş, Ahmet M.: Uluslararası Çevre Hukuku Üzerine Bir İnceleme, İÜHFM, 2012, S. 1, s. 83 vd.
  • Güneş, Ahmet M.: Aarhus Sözleşmesi üzerine Bir İnceleme, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2010, C. XIV, s. 299 vd.
  • Kaboğlu, İbrahim: Çevre Hakkı, 3. Baskı, Ankara 1996
  • Keleş, Ruşen/ Ertan, Birol: Çevre Hukukuna Giriş, Ankara 2002
  • Kurdoğlu, Oğuz/ Özalp, Mehmet: Nehir Tipi Hidroelektrik yatırımlarının Yasal Süreç, Çevresel Etkiler, Doğa Koruma ve Ekoturizmin Geleceği Kapsamında Değerlendirilmesi, III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, C. II, s. 688 vd.
  • Kuzu, Burhan: Sağlıklı ve Dengeli Bir Çevrede Yaşama Hakkı, İstanbul 1997
  • Laskowski, Silke R.: Das Menschenrecht auf Wasser, Tübingen 2010
  • Mengi, Ayşegül/ Duru, Bülent: Kamulaştırmanın Çevreye Etkileri Üzerine Bir Değerlendirme (http://kentcevre.politics.ankara.edu.tr/Duru%20Mengi%20ka‐ mulastirma%2019Ekim.pdf)
  • Meßerschmidt, Klaus: Europäisches Umweltrecht, München 2011
  • Okumuşoğlu, Yakup Şekip: Hidroelektrik Santraller (HES) ve Çevresel Etkileri, Güncel Hukuk Dergisi, 2013, s. 22.
  • Özdek, Yasemin E.: Çevre hakkı, Ankara 1993
  • Pazarcı, Hüseyin: Uluslararası Hukuk, Ankara 2003
  • Sparwasser, Reinhard/ Engel, Rüdiger/ Voßkuhle, Andreas: Umweltrecht, 4. Auflage, Heidelberg 2003
  • Şirin, Tolga: Suyun İnsan Hakkı Olarak Değeri, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 2010, C. 16, S. 3-4, s. 85 vd.
  • Topçu, Eral: Bir İnsan Hakkı Olarak Su hakkı, İnsan Hakları Yıllığı, 2008, s. 15 vd.
  • Turgut, Nükhet: Çevre Politikası ve Hukuku, 2. Baskı, Ankara 2012
  • Turgut, Nükhet: Çevre Hukuku, 2. Bası, Ankara 2001
  • Ürker, Okan/ Çobanoğlu, Nesrin: Türkiye’de Hidroelektrik Santrallerin Durumu (HES’ler) ve Çevre Politikaları Bağlamında Değerlendirilmesi, Ankyra: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2012, s. 65 vd.
  • World Wide Fund for Nature (WWF): 10 Soruda Hidroelektrik Santraller (http://awsassets.wwftr.panda.org/downloads/10_soruda_hidroelektrik_santral‐ ler_web.pdf)
  • Yazar, Yusuf: Türkiye’nin Enerjideki Durumu ve Geleceği (http://arsiv.setav. org/ups/dosya/58085.pdf)
  • Yokuş Sevük, Handan: Çevre Hukuku, Ankara 2013