Popüler Görsel Kültürde Toplumsal Cinsiyet Rollerinin İncelenmesi: Youtube Kanallarında Kadın ve Erkek İmajları

Bu araştırmada popüler görsel kültür içerisinde dijital dünyanın içinde doğup büyüyen z kuşağının çoğunlukla kullandığı ve takip ettiği “youtube ve youtuberlar” üzerinden toplumsal cinsiyet rollerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma yaklaşımı benimsenmiştir. Araştırma 2018-2019 bahar döneminde Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Güzel Sanat Eğitimi Bölümünde resim anasanat atölye dersinde uygulanmıştır. Araştırma katılımcılarını resim anasanat atölye 2. sınıf öğretmen adaylarından 16 kişi oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından hazırlanan “Sosyal medyada kadın ve erkek imajlarına ilişkin algı?” çalışma yaprağı, “Sosyal medyada kadın ve erkek imajlarına ilişkin algıya yönelik yapılandırılmış görüşme formu” ve “Kadın ve erkek imajlarına yönelik kavram haritası” olmak üzere üç adet çalışma yaprağı hazırlanmıştır. Araştırmada veriler betimsel analiz yöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırma bulgularına bakıldığında, öğretmen adaylarının çoğunluğunun toplumsal cinsiyet rolleri içinde kadına yönelik algılarında kadını, güzellik ve bakım ürünleri, ev işleri, yemek ve çekicilik gibi özelliklerle öne çıkarırken, erkeği bilim, güç, zekâ ve özgür olması ile öne çıkarmışlardır. Öğretmen adayları kadın youtuberların video içerikleri arasında bilim, teknoloji, sanat gibi konuların yerine makyaj, yemek, kişisel bakım video içeriklerinin yer alması gerektiğini ifade etmişlerdir. Öğretmen adaylarının kadın ve erkek youtube video içeriklerinde toplumsal cinsiyet kalıp yargılara sahip oldukları görülmüştür. Öğretmen adaylarının cinsiyetçi bir bakış açısı sergiledikleri ve özellikle birtakım kültürel ve geleneksel değerlere ilişkin rolleri benimsedikleri görülmüştür.

Investigation Of Gender Roles In Popular Visual Culture: Images Of Women And Men In Youtube Channels

This study aims at investigating the gender roles through “YouTube” and “youtubers”, used and followed by Generation Z, who were born into and grown up in the popular visual culture of the digital World. The study is a qualitative research. The study was conducted in the art painting workshop course in Erzincan Binali Yıldırım University Fine Arts Training Department. The participants of the study are comprised of 2nd year prospective teachers of the art painting workshop. Three survey sheets “Perceptions of Images of Women and Men in Social Media”, “Structured Interview Form for Perceptions of Images of Women and Men in Social Media”, and “Concept Map for Images of Women and Men”, prepared by the researchers, were used as data collection tools. The data in the study were analyzed using the descriptive analysis method. When the findings of the study are considered, it is seen that a great majority of the prospective teachers related women with cosmetic products, chores, cooking and charm, while they related men with science, power, intelligence and freedom. The pre-service teachers stated that female YouTubers should do video content on make-up, food, personal care rather than on science, technology and art. It is notable that the pre-service teachers have gender stereotypes about the video contents of female and male YouTubers. It is seen that prospective teachers had a sexist perspective and adopted the roles related to certain cultural and traditional values.

PDF

___

Akmeşe Z., Deniz K. (2015). “Kadına Yönelik Cinsiyetçi Söylemin İnternet Haber Portallarında Yer Alma Biçimleri”. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1): 311-326, https://doi.org/10.12780/uusbd.45190
Aksoy, N. (2006). Toplumsal Cinsiyete Dayalı Bütçeleme ve Kadının Statüsü Genel Müdürlüğünün Rolü. Ankara: T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü.
Aydıner Boylu, A., Ayan, H., Bilgin, İ. (2016). “Toplumsal Cinsiyet ve Ev Teknolojilerinin Kullanımına Etkisi”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(4): 955-965, https://doi.org/10.15869/itobiad.35691
Barnard, M. (2002). Sanat Tasarım ve Görsel Kültür (Çev: Güliz Korkmaz), Ankara: Ütopya Yayınları.
Cangöz, D. (2014). “İletişim Fakültesi Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Farkındalığı ve Cinsiyetçi Şiddetle İlgili Görüşleri”. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 19:41-64.
Creswell, J. W. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Desenleri Çev. Editörleri Mesut Bütün ve Selçuk Beşir Demir, Ankara: Siyasal Kitabevi.
Çilingir ÜK., Z. (2019). “Toplumsal Cinsiyet Stereotiplerinin Kadınlar Günü Reklamları Üzerinden Değerlendirilmesi”. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 24: 1-16, https://doi.org/10.18092/ulikidince.519009
Dumanlı, D. (2011). “Reklamlarda Toplumsal Cinsiyet Kavramı ve Kadın İmgesinin Kullanımı; Bir İçerik Analizi”. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2):132-149.
Ekiz, D. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Anı yayıncılık, Ankara.
Elgün, A., Yeniçeri Alemdar, M. (2017). “Üniversite Öğretmen Adaylarının Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutumlarına Yönelik Bir Araştırma: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Örneği”. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(3): 1054-1067, https://doi.org/10.24289/ijsser.316874
Erdoğan, İ. (2004). Popüler Kültürün Ne Olduğu Üzerine, MEB. Basımevi (Eğitim Dergisi), Ankara.
Ersoy Çak, Ş. (2010). “Toplumsal Cinsiyet ve Feminizm Teorileri Bağlamında Türkiye’deki Reklam Filmleri ve Popüler Müzik Videoları”. YEDİ, 4: 101-109.
Etiler, N., Zengin, Ü. (2015). “Televizyon Kanallarındaki Gündüz Programlarında Kadın Sağlığı ve Toplumsal Cinsiyete Bakışın Değerlendirilmesi”. Turkish Journal of Public Health, 13(2): 137-146, https://doi.org/10.20518/thsd.02616
Fidan, F. (2000). “Kapitalizmin Gelişme Sürecinde Kadının Çok Yönlü Konumu (Medya Örneği)”. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 1: 117-132.
Güllüoğlu, Ö. (2004). “Bir Kitle İletişim Aracı Olarak Televizyonun Popüler Kültür Ürünlerini Benimsetme ve Yayma İşlevi Üzerine Bir Değerlendirme”. Global Media Journal Turkish Edition, 2(4): 64-85.
Gündüz Kalan, Ö. (2010). “Reklamda Çocuğun Toplumsal Cinsiyet Teorisi Bağlamında Konumlandırılışı: 'Kinder' Reklam Filmleri Üzerine Bir İnceleme”. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 1(38): 75-89.
Mamur, N. (2015). Resim-İş (Görsel Sanatlar) Öğretmen Eğitimi ‘Müze Eğitimi ve Uygulamaları’ Dersinde Görsel Kültür Kuramının Kullanımı. Education Sciences, 10(1): 29-53, https://doi.org/10.12739/nwsa.2015.10.1.1c0631
Mora, N. (2005). “Kitle İletişim Araçlarında Yeniden Üretilen Cinsiyetçilik ve Topluma Yansıması”. İnsan Bilimleri Dergisi, 2(1):1-7.
Mutlu, E. (2005). Globelleşme, Popüler Kültür ve Medya. Ankara. Ütopya Yayınları.
Öngen, B., Aytaç, S. (2013). “Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları ve Yaşam Değerleri İlişkisi”. İstanbul Journal of Sociological Studies, 48: 1-18.
Parsa, A. F. (2007). İmgenin Gücü ve Görsel Kültürün Yükselişi. Fotografya Dergisi, 19, 1-10.
Serdaroğlu, U. (2010). İktisat ve Toplumsal Cinsiyet. Ankara: Eflatun Yayınevi.
Somyürek, S. (2014). “Öğretim Sürecinde Z Kuşağının Dikkatini Çekme: Arttırılmış Gerçeklik”. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 4(1): 63-80, https://doi.org/10.17943/etku.88319
Tüzel, A. (2010). “Görsel Okuryazarlık”. Türklük Bilimi Araştırmaları, 27:691-705.
Vefikuluçay, D., Zeyneloğlu, S., Eroğlu, K., Taşkın, L. (2007). “Kafkas Üniversitesi Son Sınıf Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Bakış Açıları”. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 14(2):26-3.
Yağan Güder, S., Ay, A., Saray, F., Kılıç, İ. (2017). “Okul Öncesi Dönem Çocuklarının İzledikleri Çizgi Filmlerin Toplumsal Cinsiyet Kalıp Yargıları Açısından İncelenmesi: Niloya Örneği”. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(2): 96-111, https://doi.org/10.24315/trkefd.303686
Yeşil, F., Yıldırım, A. (2019). “Toplumsal Cinsiyet ve Medyadaki Söylemi: Evlilik Programları”. Selçuk İletişim Dergisi, 12(1): 232-254, https://doi.org/10.18094/josc.412189
Yıldırım, M. (2018). Yeni Medyada Ürün Yerleştirme: Youtube Kanalları ve “Youtuber’lar’’, Öztürk, G., Ekeni İ., Özdemir Çakır, H., Kocabay Şener, N., Tatlı, E., Eken, İ., Aydın, S. (ed.) içinde 2. Uluslararası İletişimde Yeni Yönelimler Konferansı Eğlence ve Ürün Yerleştirme, 3-4 Mayıs, 148-154.
Yüksel, N. A. (2006). “Otomobil Reklamlarında Yerleşik Toplumsal Cinsiyet Kalıpları: Türkiye'de Yayınlanan Televizyon Reklamları Üzerine Bir Çalışma”. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 4(2): 115-124.

ISSN: 2667-5617
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ