“Çelişkiler Ucubesi”: Emile Durkheim’da Homo Duplex Tartışması

Bu çalışmada Durkheim’ın uzun zamandır görmezden gelinen homo duplex tartışması konu edinilmiştir. İşlevselcilik içinde değerlendirilen Durkheim’ın yapı-fail düalizminde yapıya ağırlık verdiği ve bireyi ihmal ettiği genel kabul olarak görülmektedir. İşlevselciliğin kuruluşunda önemli katkıları olan Durkheim’ın özellikle toplumsal yapıya vurgusu makro tartışmaların temelini oluşturmuş, buna kaşın bireyi ve bireyin eylemlerini esas alan mikro tartışmalarda ise ciddi eleştirilere maruz kalmıştır. Toplumsal işbölümünden yöntem ve din çalışmalarına kadar neredeyse tüm çalışmalarında makro yapıya vurgusu öne çıkarken, zayıf da olsa birey tartışması yürüttüğünü söylemek yanlış olmayacaktır. Sosyolojinin özellikle psikoloji ve felsefeden ayrı bir bilim dalı olması gerektiğine yaptığı vurguyla da toplumsal olgunun ele alınma şartlarını ortaya koymuştur. Tabii çalışmalarının geneline bakıldığında bir yandan muhafazakâr öte yandan ciddi bir ahlak felsefecisi gibi görünen Durkheim, toplumsalı anlamada makro bir bakış açısını ön plana çıkarsa da özellikle son dönem özellikle de din çalışmalarında bir yanıyla toplumsal diğer yanıyla da biyolojik ikili bir yapıya sahip olduğunu belirttiği bireye tartışmasına yöneldiğini görmekteyiz. Bireyi kültürle dolayımlanan biyolojik bir yapı olarak değerlendirir. Bu çalışmayla da, Durkheim’ın birey tartışmasının aslında teorisinin önemli bir parçası olduğu kendi çalışmalarının eleştirel bir değerlendirmesiyle gösterilmeye çalışılacaktır. Homo duplex tartışmasının dönemin sosyal, siyasal ve kültürel ikliminden bağımsız olmadığı ve son dönem çalışmalarında birey eksenli bir yönelim gösterdiği vurgulanacaktır.

“Contrast Freak”: Durkheim’s Homo Duplex Debate

This study focuses on Durkheim's homo duplex debate, which has been ignored for a long time. It is seen as a general acceptance that Durkheim, which is evaluated within functionalism, concentrates on structure and neglects the individual in the structure-actor dualism. Durkheim's emphasis on social structure, who had important contributions in the establishment of functionalism, formed the basis of macro discussions, he has been subjected to serious criticism in micro discussions based on the individual and the actions of the individual. While his emphasis on macro structure stands out in almost all his works, from the social division of labor to methods and religious studies, it would not be wrong to say that he conducts individual discussion, albeit weakly. With his emphasis on the fact that sociology should be a separate branch of science, especially psychology and philosophy, he revealed the conditions for dealing with social phenomena. Looking at his general works of course, Durkheim, who seems conservative on the one hand and a serious moral philosopher on the other, Although he puts forward a macro perspective in understanding the social, especially in recent religious studies, we see that he tends towards the debates on individuals, which he states has a social and biological dual structure. He evaluates the individual as a biological structure mediated by culture. With this study, it will be tried to show that Durkheim's discussion of the individual is actually an important part of his theory with a critical evaluation of his own studies. It will be emphasized that the Homo duplex debate is not independent from the social, political and cultural climate of the period, and that he has an individual-oriented tendency in recent studies.

PDF

___

Bottomore, T. (2017). Durkheim’ın Marksist bir değerlendirmesi, (Çev. Ümit Tatlıcan), İçinde Bekir Balkız ve Ümit Tatlıcan (Ed.), Emile Durkheim’ın sosyolojisi ve felsefesi, (ss. 203- 218), Islık Yayınları.
Coenen-Huther, J. (2013). Durkheim’ı anlamak, (Çev. Serra Akyüz), İletişim Yayınları.
Coser, L. A. (1964). Durkheim’s conservatism and implications for his sociological theory, In Kurt H. Wolff (Ed.), Essays on sociology and philosophy, (pp. 211-246), Harper and Row.
Durkheim, E. (1956). Education and sociology, Free Press.
Durkheim, E. (1959). Socialism, Routledge and Kegan Paul.
Durkheim, E. (2003). Sosyolojik yöntemin kuralları, (Çev. Cenk Saraçoğlu), Bordo Siyah Klasik Yayınlar.
Durkheim, E. (2005). Dini hayatın ilkel biçimleri, (Çev. Fuat Aydın), Ataç Yayınları.
Durkheim, E. (2006). Toplumda işbölümü, (Çev. Özer Ozankaya), Cem Yayınevi.
Durkheim, E. (2013). İntihar, (Çev. Zühre İlkgelen), Pozitif Yayınları.
Durkheim, E. (2015). Sosyoloji ve felsefe, (Çev. Merve Elma), Pinhan Yayıncılık.
Durkheim, E. (2016a). Pragmacılık ve sosyoloji, (Çev. Özer Ozankaya), Cem Yayınevi.
Durkheim, E. (2016b). Ahlak eğitimi, (Çev. Hüsen Portakal), Cem Yayınevi.
Durkheim, E. (2017b). İnsan doğasının ikiliği ve toplumsal koşulları, (Çev. Ümit Tatlıcan), İçinde Bekir Balkız ve Ümit Tatlıcan (Ed.), Emile Durkheim’ın sosyolojisi ve felsefi düşüncesi, (ss. 71-82), Islık Yayınları.
Durkheim, E. (2017a). Sosyolojinin psikoloji ve felsefeye katkısı, (Çev. Ümit Tatlıcan), İçinde Bekir Balkız ve Ümit Tatlıcan (Ed.), Emile Durkheim’ın sosyolojisi ve felsefi düşüncesi, (ss. 57-60), Islık Yayınları.
Durkheim, E. & Fauconnet, P. (2017). Sosyoloji ve sosyal bilimler, (Çev. Ümit Tatlıcan), İçinde Bekir Balkız ve Ümit Tatlıcan (Ed.), Emile Durkheim’ın sosyolojisi ve felsefi düşüncesi, (ss. 29-55), Islık Yayınları.
Durkheim, E. (2019a). Montesquieu ve sosyal bilimin gelişimi, (Çev. Müge Kızıltuğ), Pinhan Yayıncılık.
Durkheim, E. (2019b). Sosyolojik yöntemin kuralları, (Çev. Özcan Doğan), Doğu Batı Yayınları.
Giddens, A. (1971). The 'individual' in the writings of Émile Durkheim, European Journal of Sociology, 12(2), (pp. 210-228), https://www.jstor.org/stable/23998671
Grusky, D. B., Galescu,G. (2005). Is Durkheim a class analyst?, In. Jeffrey C. Alexander and Philip Smith (Ed.), The cambridge companion to Durkheim, (pp. 322-359), Cambridge University Press.
Hawkins, M. J. (2017). Durkheim’ın insan doğası teorisi üzerine bir yeniden inceleme, (Çev. Ümit Tatlıcan), İçinde Bekir Balkız ve Ümit Tatlıcan (Ed.), Emile Durkheim’ın sosyolojisi ve felsefi düşüncesi, (ss. 89-108), Islık Yayınları.
Huther, J. C. (2013). Durkheim’ı anlamak, (Çev. Serra Akyüz), İletişim Yayınları.
Hobbes, T. (2007). Leviathan, (Çev. Semih Lim), Yapı Kredi Yayınları.
LaCapra, D. (1972). Emile Durkheim: sociologist and philosopher, Cornell University Press. Lukes, S. (1981). Emile Durkheim: his life and work, Penguin Books.
Merton, R. K. (1965). Durkheim’s division of labour in society, R. A. Nisbet (Ed.), In Emile Durkheim, (pp. 105-112), Prentice Hall.
Mestrovic, S. G. (2015). 21. yüzyılda Durkheim: Durkheim sosyolojisinin modernite ve postmoderniteye uygulanması, (Çev. Sinem Güldal ve Sinan Güldal), Matbu Kitap.
Morrison, K. (2017). Durkheim’da birey, (Çev. Ümit Tatlıcan), İçinde Bekir Balkız ve Ümit Tatlıcan (Ed.), Emile Durkheim’ın sosyolojisi ve felsefi düşüncesi, (ss. 83-88), Islık Yayınları, Neyer, J. (1964). Individualism and socialism in Durkheim, In Kurt H. Wolff (Ed.), Essays on sociology and philosophy, (pp. 32-76), Harper and Row.
Nisbet, R. A. (1965). Emile Durkheim, Prentice Hall.
Öğütle, V. S. (2018). Anomi nasıl Amerikanlaştırıldı?, İçinde Ümit Tatlıcan ve Vefa Saygın Öğütle (Ed.), Emile Durkheim’ı yeniden okumak, (ss. 225-255), Phoenix Yayınevi.
Parsons, T. (2015). Toplumsal eylemin yapısı, c.1, (Çev. Adem Bölükbaşı), Sakarya Üniversitesi Yayınları.
Tatlıcan, Ü. (2018). Emile Durkheim ve pozitivizm, İçinde Ümit Tatlıcan ve Vefa Saygın Öğütle (Ed.), Emile Durkheim’ı yeniden okumak, (ss. 47-70), Phoenix Yayınevi.
Turner, B. S. (1999). Classical sociology, Sage Publication.

ISSN: 2667-5617
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ