Tomris Uyar ve Coşkun Yerli Çevirilerinde Muz Balığı: Kaynak ve Erek Odaklılık Ekseninde İki Çevirinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi

Bu çalışmada, Jerome David Salinger'ın 1948 yılında The New Yorker dergisinde yayınlanan "A Perfect Day for Bananafish" adlı öyküsünün Türkçeye yapılan iki farklı çevirisi karşılaştırmalı olarak incelenecektir. Çalışmada, art süremli bir yol izlenerek, iki farklı çeviri, çevirmen yaklaşımları, yöntemleri ve tercihleri dikkate alınarak ve dönem erek okur kitlesinin beklentileri, toplumsal ve kültürel yapısı, ilgili dönemde çeviri yazının konumu mümkün olduğunca göz önünde bulundurularak irdelenecektir. Çevirmen tercihleri bütüncül bir bakış açısıyla neden ve sonuç ilişkisi bağlamında yorumlanmaya çalışılacak, erek metnin kaynak metinle benzeştiği ya da kaynak metinden farklılaştığı noktaların saptanmasından ziyade çevirilerde bulunan benzerlik ve farklılıklara neden olan etmenler belirlenecek ve çevirmenler tarafından neden belli kararların alınmış olabileceğine ilişkin yorumlar yapılacaktır. Böylece, Betimleyici Çeviri Kuramından hareketle, erek metinlerde yer alan çeviri örüntüleri gözlemlenerek, erek ve kaynak odaklılık ekseninde çevirmen kararlarına ışık tutulmaya çalışılacaktır. Bu çalışmanın temel amacı kuralcı bir bakış açısının yerine betimleyici yaklaşım kullanılarak her iki erek metne ilişkin kapsamlı incelemeler gerçekleştirmektir. Bu amaç doğrultusunda çevirmenlerin çeviri etkinliğine yönelik düşünceleri gibi çeviri süreci boyunca aldıkları kararların ardındaki olası nedenler açıklanmaya çalışılacaktır. Bu çalışmanın kapsamı ise iki yönlüdür. Öncelikle, inceleme nesnesi olan öykünün çevirmenlerinin dile getirdikleri çeviri yaklaşımları ele alınacak ve çeviri normları ışığında değerlendirilecektir. Daha sonra ise bu görüşlerin erek metinlerdeki yansımaları saptanmaya çalışılacaktır

Bananafish in the Translations of Tomris Uyar and Coşkun Yerli: Contrastive Analysis of Two Translations in Terms of Source and Target Orientedness

In this study, two different Turkish translations of Jerome David Salinger's story "A Perfect Dayfor Bananafish" published in the magazine The New Yorker in 1948 will be analyzed contrastively. Adiachronic approach will be adopted in the contrastive analysis of different translations, while consideringtranslators’ approaches, methods and preferences, the expectations of target readers, social and culturalstructure of the target audience, and the position of the translated literature within the relevant period as muchas possible. Translators’ preferences will be tried to be analyzed in the context of cause-effect relations with aholistic perspective, factors that cause similarities and differences between the source text and target text willbe determined rather than specifying the points where the target text is similar to the source text ordifferentiates from the source text, and comments will be made on why certain decisions have been taken bytranslators. Thus, starting from the Descriptive Translation Studies, translation patterns in target texts will beobserved, and efforts will be made to shed light on translators’ decisions within the scope of the target andsource orientedness. The main aim of this study is to make a comprehensive analysis of target texts with adescriptive view, rather than a prescriptive one. In accordance with this aim, the relevant possible reasonsbehind translators’ decisions such as their views on translation are expressed. The scope of this study istwofold. First of all, the translation approaches expressed by the translators of the story, which is the objectof analysis, will be evaluated in the light of translation norms. Then, the reflections of these views on targettexts will be tried to be determined.

___

  • Batur, E. (1987). Kara mizah antolojisi, Hil yayıncılık.
  • Even-Zohar, I. (1979). Polysystem theory. Poetics today, 1(1/2), 287-310.
  • Holmes, J. S. (1988). The name and nature of translation studies. Translated! Papers on literary translation and translation studies, 2, 67-80.
  • Kemali, A. (1933). Tercüme hakkında düşünceler ve tatbikata ait bazı nümuneler. Resimli ay matbaası.
  • Lefevere, A. (Ed.). (2003). Translation/history/culture: A sourcebook. Routledge.
  • Metin, G. (2007). Coşkun Yerli ile söyleşi, Çevirmenin Notu 4 (Tozan Alkan, ed.). Kolektif Yayıncılık.
  • Munday, J. (2008). Introducing translation studies: Theories and applications. Routledge.
  • Mungan, M. (2003). Yabancı hayvanlar, Metis Yayınları.
  • Pym, A. (2010). Exploring translation theories. Routledge.
  • Rifat, M. (2008). Çeviri seçkisi 1: Çeviriyi Düşünenler, Sel Yayıncılık.
  • Salinger, J. D. (1948). A perfect day for bananafish. The New Yorker, 31, 21-25.
  • Salinger, J. D. (1987). Kara mizah antolojisi. Enis Batur (Ed.). Muzbalığı için Bulunmaz Bir Gün (Tomris Uyar, Çev.) (s. 87-93). Hil Basım Yayın.
  • Salinger, J. D. (2003). Yabancı hayvanlar. Murathan Mungan (Ed.). Muzbalığı için Bulunmaz Bir Gün (Tomris Uyar, Çev.) (s. 107-119). Metis Yayınları.
  • Salinger, J. D. (2010). Dokuz öykü (14.bs.). (Coşkun Yerli, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
  • Schulte, R. & Biguenet, J., (Eds.). (1992). Theories of translation: An anthology of essays from Dryden to Derrida. University of Chicago Press.
  • Toury, G. (1995). Descriptive translation studies and beyond. John Benjamins Publishing.
  • Yazıcı, M. (2005). Çeviribilimin temel kavram ve kuramları. Multilingual Yayınları.