Tırpan’daki Toplumcu Gerçekçi Temel İlkeler Üzerine

Fakir Baykurt’un Tırpan adlı eseri toplumcu gerçekçilik bakımından genel nitelikleri taşımaktadır. Köy romanının özelliklerini de taşıyan bu eser, sınıfsal sorunları da içeren bir evlilik konusu üzerinde durur. Yaşlı, zengin bir ağa ile henüz çocuk yaşta olan yoksul bir köylü kızı arasında, zorla ve paraya dayalı olarak gerçekleştirilmek istenen bir evliliğin doğurabileceği sonuçlar, eserin gerek yapısında gerekse tematik düzleminde toplumcu/sosyalist gerçekçi anlayışın temel ilkeleri doğrultusunda açıkça tespit edilebilmektedir. Bu bağlamda söz konusu ilkelerin dayandığı bazı ideolojik yönelimler eserin yapısındaki unsurlara yansımıştır. Toplumcu gerçekçi eserlerin içeriği, olumlu kahraman adına iyimser bir bakış açısı, sınıfsal kolektif bilinç, toplumcu/sosyalist gerçekçi tezler, toplumcu eğitsel işlev gibi ilkelere dayanmaktadır. Yazar, bu ilkeleri eserde uygularken sınıfsal bilince göre hareket eder ve ezilen sınıfın tarafını tutar. Hayatı olumlu yönde değiştirmek ve bu yönde gereken sorumluluğu yerine getirmekle de görevlidir. Bu taraflılık, ideolojik düşünceye sahip olsa da yazar, sanatsal gerçeğe uyma zorunluluğunu taşır. Ancak bazı noktalarda sekteye uğrayan bu sanatsal gerçek, estetik bağlamda sorunlar doğurmaktadır. Estetiğin zedelenmesine sebep olan bu yaklaşımlar, gerçekçi olmak iddiasında olan eserin de değerini düşürmektedir. Bu çerçevede Tırpan’da söz konusu ilkelerin varlığı ve ortaya konuluş şekli dikkate alınacaktır. Yazarın, toplumcu gerçekçi tezi ele alışı ve sunuşu ile merkeze aldığı karakterlerin bu teze uygunluğu ayrıca irdelenecektir.

On The Basic Principles Of Socialist Realism In Tırpan

Fakir Baykurt's work called Tırpan has general qualities in terms of social realist essence. This work, which also carries the characteristics of the village novel, focuses on a marriage issue involving class problemBaykurt, 2018: The consequences of a forced and money-based marriage between an elderly wealthy landowner/agha and a poor peasant girl who is still a child can be clearly determined in line with the basic principles of the socialist realist understanding in both the structure and the thematic plane of the work. In this context, the political sphere on which these principles are based is also reflected in the elements in the structure of the work. Principles such as the positive hero type, an optimistic perspective for the future, class collective awareness, socialist realist theses, socialist educational function constitute the structure of socialist realist workBaykurt, 2018: While applying these principles in the work, the author acts according to the class consciousness and takes the side of the oppressed clasBaykurt, 2018: It is also responsible for changing life in a positive way and fulfilling the necessary problematic in this direction. Even though this bias has a political content, the writer has the obligation to comply with the artistic reality. However, this artistic reality, which is interrupted at some points, creates problematic in the context of aestheticBaykurt, 2018: These approaches, which cause damage to aesthetics, also reduce the value of the work that claims to be realistic. In this framework, the existence of the principles in Tırpan and the way they are put forward will be taken into consideration. The author's approach to the social realist thesis and the appropriateness of the characters centered on it with his presentation will also be examined.

PDF

___

Akar, Y. (2010). Fakir Baykurt’un romanlarında toplumsal gerçekçilik. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Akar, Y. (2011). Fakir Baykurt’un romanlarında yabancılaşma ve aidiyet sorunu. Turkish Studies, 6(3), 1637-1644. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudieBaykurt, 2018: 2534
Andaç, F. (2000a). “Dikenlerin Arasından Çıkıp Gelen Bir Yazı Ustası”, (Anadolu aydınlanmacısı Fakir Baykurt içinde) (haz. Feridun Andaç). Evrensel Basım Yayın, 13-14
Andaç, F. (2000b). “Fakir Baykurt’un Edebiyatımızdaki Yeri”, (Anadolu aydınlanmacısı Fakir Baykurt içinde) (haz. Feridun Andaç). Evrensel Basım Yayın. 16-20
Arseven, T. (2018). Fakir Baykurt’un Tırpan adlı romanının simgesel şiddet açısından incelenmesi. folklor/edebiyat, 24/93, 81-91. DOI: 10.22559/folkloredebiyat.2017.70
Baykurt, F. (1980). Tırpan. Remzi Kitabevi.
Baykurt, F. (2000a). “Bugünden Güne Fakir Baykurt ile Söyleşi: I” (kon. Feridun Andaç), (Anadolu aydınlanmacısı Fakir Baykurt içinde) (haz. Feridun Andaç). Evrensel Basım Yayın. 35-56
Baykurt, F. (2000b). “Ben” (Anadolu aydınlanmacısı Fakir Baykurt içinde) (haz. Feridun Andaç). Evrensel Basım Yayın. 89-97
Baykurt, F. (2018). Tırpan. Literatür Yayınları.
Bensussan, G. & Labica, G. (2016). Marksizm sözlüğü, (çev. Volkan Yalçıntoklu). Yordam Kitap.
Binyazar, A. (2000). “Fakir Baykurt’ta İnsan Gerçeği”, (Anadolu aydınlanmacısı Fakir Baykurt içinde), (haz. Feridun Andaç), Baykurt, 2018: 164--169. Evrensel Basım Yayın.
Cevizci, A. (2017). Say büyük felsefe sözlüğü. Say Yayınları.
Çernişevski, N. G. (2018). Sanatın gerçeklikle estetik ilişkileri, (çev. Arif Berberoğlu). Kor Kitap.
Gorki, M. (2007). Edebiyat yaşamım, (çev. Şemsa Yeğin). Payel Yayınevi.
Jdanov, A. A. (1977). Edebiyat, müzik ve felsefe üzerine, (çev. Fatmagül Berktay). Bora Yayınları.
Hızlan, D. (2000). “Onuncu Köyde Ölüm”, (Anadolu aydınlanmacısı Fakir Baykurt içinde), (haz. Feridun Andaç). Evrensel Basım Yayın. 216-217.
Kagan, M. (2011). Sanatta sosyalist gerçekçilik içinde, (çev. Feyyaz Şahin). Parşömen Yayınları, 129-158.
Kahraman, H. B. (2004). Türk şiiri modernizm şiir. Agora Kitaplığı.
Kurdakul, Ş. (2000). “Kimi Öykü ve Romanlarında Fakir Baykurt’un İnsanları”, (Anadolu aydınlanmacısı Fakir Baykurt içinde), (haz. Feridun Andaç). Evrensel Basım Yayın. 154- 159.
Kuyaş, N. (2000). “Fakir Baykurt’a veda: Yaşamda ve sanatta özgürlük”, Anadolu aydınlanmacısı Fakir Baykurt içinde, (haz. Feridun Andaç). Evrensel Basım Yayın. 228-231.
Lenin, V. İ. (2008). Edebiyat ve sanat üzerine, (çev. Elif Aksu). Payel Yayınları.
Lunaçarski, A. (2000). Devrim ve sanat, (çev. Süheyla Kaya – Saliha Kaya). İnter Yayınları.
Lunaçarski, A. (2011). Sanatta sosyalist gerçekçilik içinde, (çev. Feyyaz Şahin). Parşömen Yayınları.61-67.
Marx, K. & Engels F. (2001). Sanat ve edebiyat üzerine, (çev. Murat Belge). Birikim Yayınları.
Moran, B. (2004). Türk romanına eleştirel bir bakış 2. İletişim Yayınları.
Moran, B. (2005). Edebiyat kuramları ve eleştiri. İletişim yayınları.
Naci, F. (2002). “Kaplumbağalar”, (Yüzyılın 100 Türk romanı içinde), Adam Yayınları. 479-484.
Nesin, A. (2000). “İyi ki Yazdın Fakir Baykurt”, (Anadolu aydınlanmacısı Fakir Baykurt içinde), (haz. Feridun Andaç). Evrensel Basım Yayın. 151-153.
Oktay, A. (2003). Toplumcu gerçekçiliğin kaynakları. Everest Yayınları. Parkhomenko, A. & Myasnikov, A. (2011). Sanatta sosyalist gerçekçilik içinde, (çev. Feyyaz Şahin). Parşömen Yayınları. 37-59
Plehanov, G. V. (1999). Sosyalist açıdan toplum, sanat, eleştiri, (çev. Asım Bezirci). Evrensel Basım Yayın.
Pospelov, G. (2014). Edebiyat bilimi, (çev. Yılmaz Onay). Evrensel Basım Yayın.
Sartre, J. P. (2006). Edebiyat nedir? (çev. Bertan Onaran). Can Yayınları.
Şahan, H. (1972). Gerçekliği açısından: Tırpan, Dost, 98, 25-26.
Şahan, H. (1973). Öznel toplumcu bir yazar, Soyut, 54. 72-74.
Şolohov, M. (2011). Sanatta sosyalist gerçekçilik içinde (çev. Feyyaz Şahin). Parşömen Yayınları. 122-128.
Troçki, L. (1989). Edebiyat ve devrim, (çev. Hüsen Portakal). Kabalcı Yayınları.
Yücel, H. Â. (2000). “Türk Edebiyatına Kendi Giren Köylü”, (Anadolu aydınlanmacısı Fakir Baykurt içinde), (haz. Feridun Andaç). Evrensel Basım Yayın.139-141.
Yücel, T. (2000). “Her Romanında Yeni Bir Savaşım Başlattı”, (Anadolu aydınlanmacısı Fakir Baykurt içinde), (haz. Feridun Andaç). Evrensel Basım Yayın. 206-208.

Turkish Studies - Language and Literature-Cover

ISSN: 2667-5641
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ