The Phrasebook with Karamanlidika: Dialogoi Ellino-Turko-Gallo-Agglo-İtalikoi

Karamanlides are Christian Orthodox who write and read Turkish in Greek letters and speak Turkish. There are various opinions about the origin of this name. The most common view is that of the name of these people, saying that they originate from the geography they live in. Today, although this geography includes Kayseri, Niğde, Nevşehir, Konya and Karaman provinces, Karamanlides have lived in many regions, namely Black Sea, Mediterranean, Aegean and Central Anatolia (İbar 2010: 105). They were sent to Greece as a result of the population exchange with Greece in 1924. There are different opinions on its origins. However, the general belief is that they are Turkish. Christian Karamanlides, regardless of their origin; they lived in Anatolian lands for a long time. For this reason, the history of the works in Karamanlidika is taken until the 15th century. Writing works in Karamanlidika is quite intense in the late 19th and early 20th centuries. However, with the population exchange in 1924, Karamanlidika Literature was hit hard. In this study, a small dictionary called Dialogoi Ellino-Turko-Gallo-Agglo-Italikoi written bu using Greek letters will be examined. This work is a speech guide written in five languages and was published in Athens in 1895. The phrase “Published by Anestis Konstantinidis” on the cover of the work suggests that the person is the author or publisher of the work. As it is understood from the cover, the work was written for guilds in the Ottoman State, which were the organization of urban tradesmen and small-scale artisans. The text includes Greek-Turkish-French-English-Italian words and speech expressions, respectively. The words in the dictionary will be discussed in terms of certain conceptual fields. The work in question will be evaluated in terms of lexicography methods and by comparing it with the latest Ottoman lexicography and the place of the work in the Ottoman lexicography tradition will be tried to be determined.

Karamanlı Türkçesi Bir Konuşma Kılavuzu: Dialogoi Ellino-Turko-Gallo-Agglo-İtalikoi

Karamanlılar, Türkçeyi Grek harfleriyle yazıp okuyan ve Türkçe konuşan Hristiyan Ordodokslardır. Bu adın kökeni hakkında çeşitli görüşler bulunmaktadır. En yaygın görüş bu insanların adının yaşadıkları coğrafyadan kaynaklandığını söyleyen görüştür. Günümüzde bu coğrafya Kayseri, Niğde, Nevşehir, Konya ve Karaman illerini içine alsa da Karamanlılar Karadeniz, Akdeniz, Ege ve İç Anadolu olmak üzere pek çok bölgede yaşamışlardır (İbar 2010:105). 1924 yılında Yunanistan’la yapılan nüfus mübadelesi sonucunda Yunanistan’a gönderilmişlerdir. Kökenleri üzerine farklı görüşler öne sürülmektedir. Ancak genel kanı Türk oldukları yönündedir. Etnik kökenleri ne olursa olsun Hristiyan Karamanlılar; uzun zaman Anadolu topraklarında yaşamışlardır. Alanyazında Karamanlı Türkçesi olarak bilinen dil ile kaleme alınan eserlerin geçmişi 15. yüzyıla kadar götürülmektedir. Karamanlı Türkçesi ile eser yazımı 19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başlarında oldukça yoğundur. Ancak 1924’te yapılan nüfus mübadelesi ile Karamanlı Edebiyatı büyük darbe almıştır. Bu çalışmada Grek harfli Karamanlı Türkçesi Dialogoi Ellino-Turko-Gallo-Aggloİtalikoi adlı küçük bir sözlük incelenecektir. Çalışmaya konu olan eser, beş dilde yazılmış bir konuşma kılavuzu olup 1895 yılında Atina’da basılmıştır. Eserin kapağında yer alan “Anestis Konstantinidis tarafından yayımlanmıştır” ibaresi söz konusu kişinin eserin yazarı veya yayımlayıcısı olduğunu düşündürmektedir. Yine kapaktan anlaşıldığı üzere eser, Osmanlı Devleti’nde bir esnaf teşkilatı olan loncalar için kaleme alınmıştır. Metinde sırasıyla Yunanca-Türkçe-Fransızca-İngilizce-İtalyanca sözcük ve konuşma ifadeleri yer almaktadır. Sözlüğün içerisinde yer alan sözcükler, belirli kavram alanları açısından ele alınacaktır. Söz konusu eser, sözlükçülük yöntemleri açısından değerlendirilecek ve son dönem Osmanlı sözlükçülüğü ile karşılaştırılarak eserin Osmanlı sözlükçülük geleneği içerisindeki yeri belirlenmeye çalışılacaktır.

PDF

___

Ağca, F. (2006). Hıristiyan Karamanlı Türkleri ve Karamanlı ağzı üzerine. Türkbilig 11, 3-18.

Aksan, D. (2003). Dil, şu büyülü düzen, Bilgi Yayınevi.

Amanjolov A. (2006). Türk filolojisi ve yazı tarihi, Çev. Kenan Koç, 1.b., Ötüken Neşriyat.

Anzerlioğlu, Y. (2009). Tarihi verilerle Karamanlı Ortodoks Türkler, Hacı Bektaş Veli Araştırmaları Dergisi 51, 171-187.

Balta, E. (1997). Karamanlidika nouvelles additions et compléments, Centre D’etudes D’asie Mineure.

Berkol, B. (1986). 133 Yıl önce yayımlanan Yunan harfleri ile Türkçe (Karamanlıca) bir ‘Robinson Crusoe’ çevirisi, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Metodoloji ve Sosyoloji Araştırmalar Merkezi 21, 135-158.

Berkol, B. (1989). Karamanlıca kaynakça, Tarih ve Toplum, 11(62), 59-60.

Eckmann, J. (1950). Anadolu Karamanlı ağızlarına ait araştırmalar I., Phonetica C.8, 165-200.

Elbir, B. ve Yıldız, H. (2013). Türkçe öğretiminde sözlük kullanımı ve sözlükçülük, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 249-268.

İbar, G. (2010). Anadolulu hemşehrilerimiz Karamanlılar ve Yunan harfli Türkçe, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Kahya, H. (2003). Grek harfli Osmanlı Türkçesi bir eser: İspat-ı Mesihiye üzerinde dil incelemesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fatih Üniversitesi.

Karahancı, İ. (2013). Grek Harfli Türkçe bir metin: Hekaye-i Şah İsmail ve Gülüzar Hanum (Çevriyazılı metin, dil incelemesi, sözlük), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi.

Macar, E. ve Benlisoy, Y. (1996). Fener patrikhanesi, Ayraç Yayınları.

Ölmez, M. (1994). Türk dillerinin sözlükleri ve Türk sözlükçülüğü, Uygulamalı dilbilim açısından Türkçenin görünümü, Dil Derneği Yayınları.

Öner, S. (2014). Grek harfli “Esopos’un kıssadan hisse almaya mahsus meselleri”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fatih Üniversitesi.

Tekin, T. (1997). Tarih boyunca Türkçenin yazımı, Simurg Yayınları.

Yavuzarslan, P. (2004). Türk sözlükçülük geleneği açısından Osmanlı Dönemi sözlükleri ve Şemseddin Sâmî’nin Kâmûs-ı Türkî’si, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 44, 2, 185-202.

Turkish Studies - Language and Literature-Cover

ISSN: 2667-5641
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ