Bir Kur'an Falı Risalesi: Te’vîlâtü'l-Kur’ân

Gelecekten haberdar olmak arzusu, insanoğlunu farklı arayışlara yöneltmiştir. Bu yüzden insanlar; tarih boyunca çeşitli araçlar kullanarak ve birtakım işaretlerden yola çıkarak bilinmezi bilinir kılabilme çabası içerisinde olmuş, merak edip bilgi sahibi olmak istediği geleceğe dair sürekli bir işaret aramıştır. Bu durum, “falname” adıyla bilinen edebî bir türün doğuşuna zemin hazırlamış ve konu etrafında birçok edebî eserin yazılmasına kaynaklık etmiştir. Falname türünde kaleme alınıp zamanla yaygınlaşan eserlerin önemli bir kısmını da kitap falları oluşturmaktadır. Bir kitabı rastgele açarak oradan bir mesaj çıkarma yolunun adı olan kitap falı, aynı zamanda tefeül olarak da bilinmektedir. Müslüman Türk halkı tarafından rağbet edilen kitap fallarının başında ise Kur’an falı yer almaktadır. Kur’an falları, bir işi yapıp yapmama hususunda Kur’an’a müracaat edip yapılacak iş hususunda hayrı arama amacıyla yazılan eserlerdir. Bu amaca yönelik kaleme alınmış ve bugüne değin üzerinde herhangi bir ilmî çalışmada bulunulmamış Kur’an falı yazmalarından biri de Süleymaniye Kütüphanesi Ayasofya Bölümü 2705 numarada Te’vîlâtü’l-Kur’ân adıyla kayıtlı bulunmaktadır. Te’vîlâtü’l-Kur’ân; 1563 yılında istinsah edilmiş, müellifi bilinmeyen bir eserdir. Kur’an falı (tefeülname) türünde, mensur olarak kaleme alınmış, toplam 4 yaprak tutarındaki eser, hayra vesile olması arzu edilen işlere dair Arap alfabesinin her bir harfinin 37 ayete dayandırılan yorumlarını ihtiva etmektedir. Te’vîlâtü’l-Kur’ân, istinsah edildiği devrin karakteristik dil ve imla özelliklerini yansıtan bir eserdir. Bu makalede; söz konusu eser incelenmiş ve Kur’an falları üzerine yapılacak mukayeseli çalışmalara katkıda bulunması amacıyla eserin metnine yer verilmiştir.

A Quran Horoscope Treatise: Te'vîlâtü'l-Quran

The desire to learn about the future has led human beings to different searches. Therefore, throughout history, people have been to know the unknown by using various tools and based on specific signs, and they have always been curious about the future they want to know. This situation paved the way for the birth of a literary genre known as “falnâme” and became the source for the writing of many literary works around the subject. Books of horoscopes constitute an important part of the works written in the genre of fortune-telling and spread over time. Fortune-telling, which is the name of the way to open a book randomly and extract a message from there, is also known as tefeül. The Horoscope of the Quran is at the top of the book of horoscopes sought after by the Muslim Turkish people. The Horoscope of the Quran are works written to apply to the Quran about whether to do a job or not and seek good for the work to be done. One of The Quran fortune-tellings manuscripts the that has been written for this purpose and has not been studied until today is registered in Süleymaniye Library Ayasofya Section number 2705 under the name of Te'vîlâtü'l-Quran. Te'vîlâtü'l-Quran is a work of an unknown author, copied in 1563. This work, written in prose in the type of The Quran fortune-telling (tefeülname), has a total amount of four pages and contains interpretations of each letter of the Arabic alphabet based on 37 verses about the deeds desired to be beneficial. Te'vîlâtü'l-Quran is a work that reflects the characteristic language and spelling features of the period in which it was copied. In this article; The work in question was examined, and the text of the work was included to contribute to comparative studies on the Quran fortune-telling.

___

  • Bilkan, A. F. (2010). Tefe’ül ile ad verme geleneği ve Emir Timur’un adı, Millî Folklor, 85, 133- 137.
  • Boyraz, Ş. (2006). Fal kitabı melhemeler ve Türk halk kültürü, Kitabevi.
  • Coşkun, V. (2008). Türkçenin ses bilgisi, Bilge Kültür Sanat Yayınları.
  • Dikmen, M. & Çetin, K. (2016). Klasik Türk edebiyatında tefeül geleneği ve kitap falının şiire yansıması, The Journal of Academic Social Science, 49, 191-204.
  • Ergin, M. (1989). Türk dil bilgisi, Bayrak Yayınları.
  • Ersoylu, H. (1997). Fal, fal-nâme ve bir çiçek falı: Der Aksâm-ı Ezhar, Türkiyat Mecmuası, 20, 195-254.
  • Ertaylan, İ. H. (1951). Falnâme, İstanbul Üniversitesi Yayınları.
  • Korkmaz, Z. (1973). Marzuban-nâme tercümesi, TDK Yayınları.
  • Sezer, S. (1998). Osmanlıda fal ve falnâmeler, Milliyet Yayınları.
  • Tekin, T. (1997). Tarih boyunca Türkçenin yazımı, Simurg Yayıncılık.
  • Uzun, M. (1995). Falnâme, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 12, 141-145.
  • Yıldız, A. (2010). Manzum bir Kur’ân falı, İstem Dergisi, 8(16), 181-198.