Adnan Özyalçıner’in Öykülerinde Geriye Dönüş Tekniği

Bir edebiyat metninde, içerik kadar onun nasıl kurgulandığı da önemlidir. Kurgu, anlamı etkili bir şekilde okura ulaştırabilmek için düzenlenirken anlatılanların sırası, kurguda öncelikli bir yere sahiptir. Bu anlamda geriye dönüş tekniği, özellikle modern metinlerde kurgunun belirleyicilerinden biri haline dönüşmüştür. Bu makalede, öncelikle geriye dönüş tekniğinin genel bir tanımı yapılmıştır. Tanımda edebiyat araştırmacılarının yanında sinema araştırmacılarının görüşlerinden de faydalanılır. Tekniğin olay örgüsünün sırasıyla ilgili yeni bir düzenleme olduğu ve yapılma şekline göre türlere ayrıldığı belirtilir. Öykü incelemelerine geçmeden önce Adnan Özyalçıner’in öykülücülüğünden kısaca bahsedilmiştir. Onun 1950 kuşağı içindeki yerine ve öykücülüğünün özgün yanlarına değinilir. Adnan Özyalçıner’in farklı öykü kitaplarında yer alan dokuz öyküsündeki geriye dönüş tekniği, kurgudaki işlevleri açısından ele alınmıştır. Ada Yolcuları, 1964 Yazında, İri Elmalar, Yıkım Günleri, Her Şey Yaşar Hiçbir Şey Ölmez, Yazmacı Tahir Sokağı’ndan Kırık Dökük Öyküler, Bahçe Sinemaları Peşinde, Gökyüzünde Ayaklanma, Tutsaklar isimli öyküler bu makalede incelenen öykülerdir. Öykü incelemelerinde yapısalcı bir anlayış benimsenmiş ve öyküler geriye dönüş tekniğine göre kesitler halinde incelenmiştir. İncelemelerin sonunda geri dönüşün Adnan Özyalçıner’in sıkça başvurduğu tekniklerden olduğu görülmüştür. Öykülerde geriye dönüş tekniğinin altı farklı işlevde kullanıldığı ve kurguda önemli bir işleve sahip olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte geriye dönüşlerin hikâyenin başlangıç noktasına uzaklığı ve kapsamının öykülere göre değiştiği sonucuna ulaşılmıştır.

The Flashback Technique in Adnan Özyalçıner's Stories

In a literary text, how it is constructed is as important as the content. While the fiction is arranged in order to convey the meaning to the reader effectively, the order of the narratives has a priority in the fiction. In this sense, the flashback technique has become one of the determinants of fiction, especially in modern texts. In this article, first of all, a general definition of the flashback technique has been made. In the definition, the opinions of cinema researchers are also used in addition to literature researchers. It is stated that the plot of the technique is a related new arrangement, respectively, and is divided into types according to the way it is made. Adnan Özyalçıner's storytelling was briefly mentioned before proceeding with the story analysis. His importance in the 1950s and the specific aspects of his storytelling are mentioned. The flashback technique in nine stories of Adnan Özyalçıner in different story books has been discussed in terms of its functions in fiction. Ada Yolcuları, 1964 Yazında, İri Elmalar, Yıkım Günleri, Her Şey Yaşar Hiçbir Şey Ölmez, Yazmacı Tahir Sokağı’ndan Kırık Dökük Öyküler, Bahçe Sinemaları Peşinde, Gökyüzünde Ayaklanma, Tutsaklar are the stories examined in this article. A structuralist method was adopted in the story analysis and the stories were analyzed in sections according to the flashback technique. At the end of the investigations, it was seen that the flashback was one of the techniques Adnan Özyalçıner frequently used. It has been determined that the flashback technique is used in six different functions in stories and has an important function in fiction. However, it was concluded that the distance and scope of the flashbacks from the starting point of the story vary according to the stories.

PDF

___

Aktaş, Ş. (2015). Anlatma esasına bağlı edebî metinlerin tahlili -teori ve uygulama-. Kurgan Edebiyat Yayınları.
Aristoteles. (2012). Poetika. (Çev. İsmail Tunalı). Remzi Kitabevi.
Bentley, P. (2010). “Özet tekniğinin kullanılışı.” Roman teorisi. Philip Stevick. (Çev. Prof. Dr. Sevim Kantarcıoğlu). Akçağ Yayınları.
Chatman, S. (2008). Öykü ve söylem filmde ve kurmacada anlatı yapısı. (Çev. Özgür Yaren). De Ki Basım Yayım.
Çetin, N. (2017). Roman çözümleme yöntemi. Akçağ Yayınları.
Çetişli, İ. (2004). Metin tahlillerine giriş/2 -hikâye-roman-tiyatro-. Akçağ Yayınları.
Dervişcemaloğlu, B. (2014). Anlatıbilime giriş. Dergâh Yayınları.
Dumantepe, S. (2018). Roman ve öyküde zaman yöntem ve uygulama. Dergâh Yayınları.
Ecevit, Y. (2009). Türk romanında postmodernist açılımlar. İletişim Yayınları.
Erkman-Akerson, F. (2005). Göstergebilime giriş. Multilingual Yayınları.
Forster, E. M. (2016). Roman sanatı. (Çev. Ünal Aytür). Milenyum Yayınları.
Genette, G. (2011). Anlatının söylemi. (Çev. Ferit Burak Aydar). Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
Huyugüzel, Ö. F. (2018). Eleştiri terimleri sözlüğü. Dergâh Yayınları.
Jahn, M. (2012). Anlatıbilim. (Çev. Bahar Dervişcemaloğlu). Dergâh Yayınları.
Kıran, A. E. & Kıran Z. (2011). Yazınsal okuma süreçleri. Seçkin Yayıncılık. Özön, N. (2008). Sinema sanatına giriş. Agora Kitaplığı Yayınları.
Özyalçıner, A. (1996). “Gökyüzünde ayaklanma.” Gözleri bağlı adam-yağma. Evrensel Basım Yayın. 127-132.
Özyalçıner, A. (1996). “Tutsaklar.” Gözleri bağlı adam-yağma. Evrensel Basım Yayın. 13-32.
Özyalçıner, A. (2014). “Ada yolcuları.” Alandaki park. Evrensel Basım Yayın. 13-16.
Özyalçıner, A. (2016a). “1964 yazında.” Alaycı öyküler-aradakiler. Evrensel Basım Yayın. 19-31.
Özyalçıner, A. (2016b). “İri elmalar.” Panayır-sur. Evrensel Basım Yayın. 33-40.
Özyalçıner, A. (2019a). “Yıkım günleri.” Sağanak. Manos Kitap. 15-31.
Özyalçıner, A. (2019b). “Her şey yaşar hiçbir şey ölmez.” Ayak izleri. Manos Kitap. 71-79.
Özyalçıner, A. (2019c). “Yazmacı Tahir Sokağı’ndan kırık dökük öyküler.” Cambazlar savaşı yitirdi. Manos Kitap. 49-65.
Özyalçıner, A. (2019c). “Bahçe sinemaları peşinde.” Cambazlar savaşı yitirdi. Manos Kitap. 95- 101.
Parla, J. (2008). Don Kişot’tan bugüne roman. İletişim Yayınları.
Todorov, T. (2001). Poetikaya giriş. (Çev. Kaya Şahin). Metis Yayınları.
Tosun, N. (2013). “Adnan Özyalçıner: emek öyküleri.” Öykümüzün kırk kapısı. Hece Yayınları. 227-233.
Yaylagül, Ö. (2015). Göstergebilim ve dilbilim. Hece Yayınları.

Turkish Studies - Language and Literature-Cover

ISSN: 2667-5641
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ