Memleket Gazetesi Işığında Reşat Nuri Güntekin

Gazete ve dergiler Türk yayın hayatının yanı sıra Türk edebiyatı içerisinde de oldukça büyük bir öneme sahiptir. Özellikle Tanzimat Dönemi’nden itibaren halka ulaşmada bir araç olarak görülen gazete ve dergiler II. Meşrutiyet’in ilanından sonra ciddi düzene girmiştir. II. Meşrutiyet ile birlikte zenginleşen süreli yayın kültürü Cumhuriyet devrine taşınmıştır. 1940’lara gelindiğinde de gazete çeşitliliği bakımından büyük bir zenginlik ile karşılaşırız. Bu zenginliğe katkı sağlayanlardan birisi de Reşat Nuri Güntekin’dir. Yazar olarak Türk edebiyatında varlığını kanıtlamış bir isim olan Reşat Nuri, roman ve öykülerini yayınlama aşamasında gazetelerden de yararlanmıştır. Bunun yanı sıra Reşat Nuri 1947 yılında yayın hayatına girmiş Memleket isimli bir gazete çıkarmıştır. Mart ile aralık ayı arasındaki süreçte günlük olarak çıkan gazeteyi Reşat Nuri 18 Temmuz 1947 tarihinden sonra Ferid Celâl Güven’e devretmiştir. Yaklaşık beş aylık yayıncılık hayatında Reşat Nuri gazetede aktif bir şekilde yer almış ve gazeteyi edebi açıdan da değerli kılmıştır. Dönemin diğer gazetelerinde olduğu gibi Memleket’te de roman ve hikâye tefrikaları, edebiyat sohbet ve tartışmalarının yer aldığı edebiyat sütunları, hatıralar, piyesleri… gibi edebi türlere yer vermiştir. Gazete adından da anlaşılacağı gibi memleketin gazetesidir ve Anadolu’ya dair her gelişmeye yer verilmiştir. Fakat Anadolu’ya ne kadar yer verse de gazete İstanbul merkezlidir ve ağırlıklı olarak İstanbul ve çevresinin olayları yine İstanbul çevresinin yazar kadrosu ile ele alınmıştır. Reşat Nuri Güntekin Memleket gazetesinde yayıncılığının dışında roman tefrikası, hikâye tercümeleri, gezi notları gibi edebi türde yazılar yazarak gazeteye yazar kimliği ile katkıda bulunmuştur. Hem yazar yönüyle tanıdığımız hem de Memleket gazetesi çerçevesinde yayıncılığını incelediğimiz Reşat Nuri Güntekin cumhuriyetçi, aydın yönünü bu gazete vasıtasıyla da bir kez daha yansıtmıştır.

Reşat Nuri Güntekin in Light of the Newspaper Memleket

Newspapers and magazines have a great importance in Turkish literature as well as in Turkish publishing life. Newspapers and magazines, which were seen as a means of reaching the public, especially since the Tanzimat period it entered into a serious order after the declaration of the Constitutional Monarchy. II. The periodical publication culture, which was enriched with the Constitutional Monarchy, was carried to the Republic era. When it comes to the 1940s, we encounter a great richness in terms of newspaper diversity. One of the contributors to this wealth is Reşat Nuri Güntekin. As a writer, Reşat Nuri, who has proven his existance in Turkish literature, also benefited from newspaper while performing his novels and stories. In addition, Reşat Nuri published a newspaper named Memleket, which was published in 1947. Between March and December, Reşat Nuri handed over the daily newspaper to Ferid Celâl Güven after July 18, 1947. Reşat Nuri took an active part in the newspaper in his publishing life of about five months and made the newspaper valuable literally. As in other newspapers of the period, the Memleket also featured literary genres such as novels and story serials, literary columns, memories, plays,… where literary conversations and discussions take place, As can be understood from its name, the newspaper is the newspaper of the country and all the news from Anadolu has been included. However, no matter how much space it gives to Anatolia, the newspaper is based in Istanbul and mainly the events of Istanbul and its environs are handled by the writers of region. Reşat Nuri Güntekin contributes to the newspaper with his writer identity by writing literary articles such as novel detachments, story translations travel notes in addition to his publishing at Memleket newspaper. Reşat Nuri Güntekin, whom we know as a writer and whose publishing is examined within the framework of Memleket newspaper, once again reflected his republican, intellectual side through this newspaper.

___

  • Acaroğlu, T. (1971), Dergiciliğimiz, Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, 23(223), 389-394.
  • Akmercan, G. (2019). Reşat Nuri Güntekin’in romanlarında halk kültürü unsurları [Yayımlanmış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Emil B. (1989). Güntekin, R. N., Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • Güler, G. (2019). II. meşrutiyet dönemi dergilerinde roman, hikâye ve tiyatro yazıları, [Yayımlanmış yüksek lisans tezi]. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Güntekin, R. N. (1947). “Münevver’in mevzuu”, Memleket, 14 Mart 1947, 1,2.
  • Lecretelle J. (1947). “Hermelin’nin Evhamlı Hayatı” çev. Reşat Nuri Güntekin. Memleket, 17. Temmuz 1947, 4.
  • Kanter, M. F. (2008). Reşat Nuri Güntekin’in romanlarında yapı ve izlek. [Yayımlanmış doktora tezi.] Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Karaburgu, O. (2006). Reşat Nuri Güntekin’in bilinmeyen remiz ve müstear isimleri, Türk Dili, 660, 525-535. Memleket (18.03.1947). Genç Kalemler. 3. Memleket, (20.07.1947). Radyo Telefon Telgraf Haberleri. 4.
  • Önertoy, O. (1974). Reşat Nuri Güntekin ve Anadolu, Türkoloji Dergisi, 6 (1), 81-108.
  • Peker, H. (2019). Reşat Nuri Güntekin’in tiyatro oyunları üzerine bir araştırma.[Yayımlanmış yüksek lisans tezi]. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Suyolcu, N., (2011). Mecmûa-i lisân dergisi (inceleme-metin-dizin) [Yayımlanmış yüksek lisans tezi]. Bozok Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Şapolya, E. B., (1976). Türk gazeteciliği tarihi her yönüyle basın, Güven Matbaası.
  • Şener, Y., (2019). Yeni edebiyat dergisinin incelenmesi [Yayımlanmış yüksek lisans tezi]. Bozok Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Yeşilçayır, N. (2011). Çok partili döneme geçiş sürecinde Türk basını. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 27(79), 131-192.
  • Zengin, N. (2020). Reşat Nuri Güntekin’in romanlarında Anadolu. [Yayımlanmış yüksek lisans tezi]. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Turkish Studies - Language and Literature-Cover
  • ISSN: 2667-5641
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2006
  • Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ