Van Kırgızlarının Köroğlu Destanında sıra

Sözlü veya yazılı edebiyat anlatılarında olayları “sıralayıp anlatmak” zamanla sıkı sıkıya bağlantılıdır. Destan anlatılarında anlatı zamanı sıralaması ve öykü zamanı sıralaması arasında tamamen bir paralellik söz konusu olamaz, zira anlatı zamanında “öne” ve “geriye” “koşuşturmalar”, yani gerileme ve önceleme kaçınılmazdır. Böyle zaman sapmaları iki zaman ekseninin farklı tabiatlarından kaynaklanmaktadır. Destan anlatılarında “seyrek de olsa geçmiş zamana geri dönme fırsatını nefes alma zamanı sağlar”. Çalışmada Van‟da yaşayan Kırgızlara ait Köroğlu destanı anlatı bilimsel zaman bakımından incelenecektir. Destan, daha önce yayımlanmamış bir eser olmasının yanında hem dilbilimsel hem de anlatı bilimsel bakımdan henüz araştırma konusu olmamıştır. Ayrıca, anlatım özelliği bakımından nefes alma zamanına bağlı olarak ortaya çıkan gerileme ve önceleme örneklerine sıkça rastlanmasıyla da zengin bir malzemedir.

The order is Koroglu of Van Kyrgyzs

In oral and written narrative „telling events by arranging in order‟ is related to time. In epic narrative, there is not an entirely parallels between the time sequence of narration and the time sequence of story. Because in narrative time, running „forward‟ and „back‟, in other words „analepsis‟ and „prolepsis‟ is unavoidable. These time deviations occur because of two time axises‟ different qualities. In epic narration, the time of breathing gets opportunity to return past time even it happens rarely. The epic Koroglu, which belongs to Van Kyrgyzs will be studied in this research. İt may be considered that Koroğlu Epic of Van Kyrgyzs is the Kyrgyz adapted type of a Turkmen variant. This epic narration, in addition to being not published work, hasn‟t been researched both in linguistic and narrative point of view. And also it is a rich material in respect to its narrative features because it is full of analepsis and prolepsis which occur depending on breathing time.

PDF

___

BAL M. (1997): Narratology: Introduction to the Theory of Narrative. Second Edition. University of Toronto Press: London.
BURGOYNE R. (1992): “Film Narratology”, New Vocabularies in Film Semiotics. Robert Stam ve diğer. New York: Routledge, 1992. 69-122.
GENETTE G. (1980): Narrative Discourse: An Essay İn Method, Trans., by Lewin E.J., Cornell University Press. New York.
İBRAEV S. (1998), Destanın Yapısı, (Aktaran Çınar, A.A.), AKM Başkanlığı Yayınları, Ankara.
LİHAÇEV D.S. (1979): Poetika Drevnerusskoy Literaturı, İzd. 3. dop. Moskva.
KARRIEV B.A. (1968): Epiçeskie Skazanie Ker-Oglı u Tyurkoyazıçnıh Narodov, Moskva, Glavnaya Redaktsiya Vostoçnoy Literaturı.
TODOROV Tz. (1975): Introduction to Poetics. Brighton: Harvester. TODOROV Tz. (2001): Poetikaya Giriş, Çev. Kayaşahin, Metis Yayınları, İstanbul.
TOOLAN M.J. (1988): Narrative. A Critical Linguistic İntroduction, Routledge. London-New York.
TUTUMLU R. (2002) “Anlatı Bilimi Açısından Roman-Sinema Etkileşimi ve Bir Uygulama: Anayurt Oteli” Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Bilkent Üniversitesi, Haziran, 2002.