Uşak ve çevresinde yağmur yağdırma uygulamaları (Takmak Köyü örneği)

Geçim kaynağı tarım ve hayvancılığa dayanan her toplum, kuraklığı gidermek amacıyla kendi kültürü çevresinde birtakım inanış ve uygulamalar geliştirmiş, bunları geçmişten günümüze kadar uygulamış, halen de uygulamaya devam etmektedir. Toplumlarda, yağmur yağdırma uygulamaları için yağmur büyüsü ve yağmur duası terimleri kullanılmaktadır. Türk kültüründe ise bu işlemlere, içerisinde birtakım büyüsel ve sihirsel uygulamalar bulundurmakla birlikte, genel olarak yağmur duası denilmektedir. Uşak ili Eşme ilçesine bağlı olan Takmak köyünde halkın geçim kaynağı genel olarak tarım ve hayvancılık olması sebebiyle, mevsimin kurak gittiği dönemlerde, yağmur yağdırmak için birtakım pratikler yapılmaktadır. Makalenin konusunu, günümüzde Takmak köyünde uygulanmakta olan yağmur yağdırma tekniklerinin tasviri ve tahlili oluşturmaktadır. Bu manada, katılımlı gözlem ve derinlemesine mülakat teknikleriyle elde edilen Takmak köyündeki yağmur yağdırma uygulamalarının tasviri verilerinin önemli fenomenleri, Dinler Tarihi açısından değerlendirilerek, Takmak köyündeki yağmur yağdırma tekniklerinin tarihi-dini kökenleri ortaya konulmaya çalışılacaktır.

PDF

___

ACIPAYAMLI Orhan, “Türkiye‟de Yağmur Duası II”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, C. XXII, Sayı: 3-4, Ankara 1965, s. (221-250)

ACIPAYAMLI “Türkiye‟de Yağmur Duası ve Psiko-Sosyal Metotla İncelenmesi”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, C. XXI, Sayı: 1-2, Ankara 1963, s. (1-39)

AKSOY Mustafa, “Türklerde At Kültürü ve Kımız”, Türk Dünyası Tarih Dergisi, Sayı: 142, İstanbul 1998, s. (38-44)

ARAZ Rıfat, Harput‟ta Eski Türk İnançları ve Halk Hekimliği, Ankara 1995.

ARIK Durmuş, Azerbaycan Türklerinin Dini Tarihi ve Halk İnanışları, Ankara 2005.

ATEŞ Süleyman, Büyük Dua Mecmuası, Ankara Ts.

AYTÜRK Nihat – ALTAN, Bayram, Türkiye‟de Dini Ziyaret Yerleri, Ankara 1992.

DAVUDOĞLU Ahmet, Sahîh- Müslim Tercümesi ve Şerhi, C. V, İstanbul Ts. DEMİR Süleyman, Büyük Dua Demetleri Şifa Hazineleri, İstanbul 1981.

Divanü Lûgat-it-Türk Tercümesi, C. III, Çev. Besim Atalay, Ankara 1992.

EL-EZRÂKÎ, Eb‟ul Velîd Muhammed, Kâbe ve Mekke Tarihi, Çev. Y.Vehbi Yavuz, İstanbul 1971.

ERDEM Mustafa, Kırgız Türkleri Dini ve Sosyal Hayat, Ankara 2005. Eşme Belediyesi, Kültür Hizmeti, 2008.

FRAZER James G., Altın Dal I, Çev. Mehmet H. Doğan, İstanbul 1991.

GUMİLÖV Lev Nikolaviçen, Eski Türkler, Çev. D. Ahsen Batur, İstanbul 1999.

GÜNAY Ünver-GÜNGÖR, Harun, Başlangıçlarından Günümüze Türklerin Dinî Tarihi, İstanbul 2007.

İbn Mâce, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî, es-Sünen, C. I, Thk. M.Fuad Abdulbâkî, İstanbul 1992.

KAFESOĞLU İbrahim, Türk Milli Kültürü, İstanbul 1991.

KAFESOĞLU İbrahim, Eski Türk Dini, Ankara 1980.

KILIÇ Sami, İlahi Dinlerde Yiyecek ve İçecekler, Elazığ 2007.

Müslim, Ebu‟l-Hüseyin Müslim b. Haccâc el-Kuşeyrî, es-Sahîh, C. I, Thk. M.Fuad Abdulbâkî, Ġstanbul 1992.

ÖGEL Bahaeddin, Türk Kültürünün Gelişme Çağları, İstanbul 1988.

ÖRNEK Sedat Veyis, Budunbilim Terimleri Sözlüğü, Ankara 1973.

SÂBIK Seyyid, Fıkhü‟s-Sünneh, C.I, Kahire 1990.

SELÇUK Ali, Tahtacılar, Ankara 2004.

SOFUOĞLU Cemal, İslâm Dîni Esasları, İzmir 1999.

ŞENLİ Burhanettin, (2007) Milli Mücadele Döneminde Eşme (1919-1923), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ.

TANYU Hikmet, Türklerde Taşla İlgili İnançlar, Ankara 1987.

TÜMER Gümer-KÜÇÜK, Abdurrahman, Dinler Tarihi, Ankara 1997.

TÜRKAY Cevdet, Osmanlı İmparatorluğu‟nda Oymak, Aşiret, Cemaâtlar, İstanbul 1979.

YÜCEL Yaşar – SEVİM, Ali, Türkiye Tarihi I, Ankara 1989. Kaynak Kişiler

K.K.1- Tahsin Yıldırım, 1939 doğumlu, Takmak köyünde ikamet etmekte, ilkokul mezunu.

K.K.2- İbrahim Karataş, 1932 doğumlu, Takmak köyünde ikamet etmekte, ilkokul mezunu.

K.K.3- Süleyman KILIÇ, 1938 doğumlu, Takmak köyünde ikamet etmekte, ilkokul mezunu.

K.K.4- Nuri KILIÇ, 1341 doğumlu, Takmak köyünde ikamet etmekte, okur-yazar.

K.K.5- KILIÇ, Ümmü, 1944 doğumlu, Takmak köyünde ikamet etmekte, ilkokul mezunu.

K.K.6- ÖZDEMİR, Osman, 1934 doğumlu, Takmak köyünde ikamet etmekte, ilkokul mezunu.

K.K.7- ACAR, Naciye, 1934 doğumlu, Takmak köyünde ikamet etmekte, okur-yazar.

K.K.8- BUHUR, Hayriye, 1934 doğumlu, Takmak köyünde ikamet etmekte, okur-yazar.

K.K.9- BUHUR, Nuri, 1926 doğumlu, Takmak köyünde ikamet etmekte, okur-yazar.

K.K.10- ÇIVGIN, Sudi, 1953 doğumlu, Takmak köyünde ikamet etmekte, ilkokul mezunu.

K.K.11- ÇIVGIN, Hulusi, 1964 doğumlu, Takmak köyünde ikamet etmekte, ilkokul mezunu.

K.K.12- KELEŞ, Nazif, 1929 doğumlu, Takmak köyünde ikamet etmekte, ilkokul mezunu.

K.K.13- KELEŞ, Süleyman, 1931 doğumlu, Takmak köyünde ikamet etmekte, ilkokul mezunu.

K.K.14- TİRELİ, Süleyman, 1934 doğumlu, Takmak köyünde ikamet etmekte, ilkokul mezunu.