“ÜMMETİMDEN YETMİŞ BİN KİŞİ CENNETE SORGUSUZ GİRECEKTİR.” HADİSİ ÜZERİNE SENET EKSENLİ BİR ANALİZ VE DEĞERLENDİRME

Hz. Peygamber'in söz ve davranışlarının aktarımı olan hadisler İslâm tarihi boyunca önemini korumuştur. Özellikle ilk üç asırda yaşayan bazı Müslümanlar hadislerin sonraki nesillere ulaştırılması için büyük çaba sarf ettiler. Bu üç asırda İslâm Dünyası fetihlerle genişledi ve Müslümanlar farklı din ve kültürlere sahip insanlarla bir arada yaşamaya başladı. Bununla eş zamanlı olarak Müslümanlar arasında sosyal ve siyasi görüş ayrılıkları ortaya çıktı ve çeşitli amaçlarla hadis uydurma faaliyetleri başladı. Bu nedenle hadis toplayıcıları, sadece güvenilir kişilerden hadis almaya ve bunları sonraki nesle aktarmaya gayret gösterdiler. Böylece hadisleri senetleriyle nakletme geleneği doğdu. Diğer taraftan, hadisleri nakleden râvîlerin güvenilirliklerini belirleyen eserler yazıldı. Bu senetler ve senetlerdeki râvîleri değerlendirmemize imkân veren eserler sayesinde bugün biz, bir sözün hadis olup olmadığını belirleme imkânına sahibiz. Bu makale, "Ümmetimden Yetmiş Bin Kişi Cennete Sorgusuz Girecektir." Hadisi Üzerine Metin Eksenli Bir Analiz ve Değerlendirmedevamı niteliğindedir. Bu çalışmanın amacı, önceki makalemize bulunan hadislerin senetlerini analiz etmektir. Makalemiz iki ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, öncelikle her hadis grubunun isnad şemaları ya da isnad zincirleri hazırlanmıştır. Ardından her şema ya da zincirdeki râviler, Tabiîn Dönemi'nden başlayarak Ricâl kitaplarındaki bilgiler yardımıyla tetkik ve tenkit edilmiştir. Bu tetkik ve tenkitte râvîlerin hadis rivayetinde güvenilirliği sorgulanmıştır. İkinci bölümde, hadislerin senet analiz ve tenkidi sonunda ulaşılan sonuçlar değerlendirilmiştir. Ayrıca bu bölümde, güvenilir senetle nakledildiği anlaşılan metinlerdeki bilgiler yeniden gözden geçirilmiştir

AN ANALYSIS AND CRITISIZE ON ISNADS OF HADITH: “SEVENTY THOUSAND PEOPLE WILL GO TO HEAVEN WITHOUT QUESTIONING FROM MY FOLLOWERS”

Hadiths who transmitted sayings and behaviors of prophet Mohammad maintained its importance during history of Islam. Especially, some Muslims who lived in the first three centuries exerted a great effort for transmiting hadiths to the next generations. In these first three centuries, the world of Islam expanded with conquests and the Muslims began to live together with people of different religions and cultures. At the same time, some social and political splits in opinion occured among the Muslims and some movements on fabricating hadith for a variety of reasons began. Therefore, The Hadith collectors made an effort to receiving hadiths from reliable tansmitters and transmitting them to the next generation. Thus, the tradition of transmitting hadiths with its isnads was born. On the other hand, the rijâl books which determine the trustworthiness of the hadith narrators, were written. Now, we have a possibility to determine whether a word is a Hadith, under favour of these sanads (narrator bond) and books which enable us to critisize the narrators who are there in the sanads. This is continuation of previous articleAn Analysis and Critısize on Isnads of Hadith: “Seventy Thousand People Will Go to Heaven Without Questioning From My Followers.”The aim of this study is to analyze the isnads of Hadith in the previous article. This article consists of two main chapters. In the first chapter, initially, the isnad diagrams or the isnad chains for all of Hadith Group were prepared. Then each of the narrators on the diagrams or in the chain were analyzed and criticized starting with the narrator of The Period of Followers (Tabi’een) with the assistance of the knowledges in Rijaal Books. In this analysis and critisizing the reliability of the narrations on transmitting a Hadith were examined. In the second chapter, the hadiths were evoluated through result achieved through analysis and the critisizim. Also in this chapter, the knowledge in the texts which was transmitted by reliable sanad was reviewed

PDF

___

ABD B. HUMEYD, el-Müsned, Mektebetu’s-Sunne, Kahire 1408/1988.
ALÂÎ, Ebû Said b. Halil İbn Keykeldî, Camiu’t-Tahsîl, Âlemu’l-Kutub, Beyrut, 1407/1986.
………; Kitâbu’l-Muhtelitîn, Mektebetu’l-Hâncî, Kahire, 1996.
ATMACA, Veli; Hadislerde Rukye, Rağbet Yay. İstanbul, 2010, s. 89-183.
BÂCÎ, Suleymân b. Halef; et-Ta’dîl ve’t-Tecrîh, Dâru’l-Livâ’, Thk.: Ebû Lubâbe Huseyn, Riyad, 1406/1986.
BUHÂRÎ, Muhammed b. İsmail; ed-Duafâ’u’s-Sağîr, Thk.: Mahmûd İbrahim Zâyed, Dâru’l-Va’y, Haleb, 1396.
……….; el-Edebü’l Müfred, Beyrut 1409/1989.
……….; es-Sahîh, Thk.: Mustafa Dîb el-Buğâ, Dâru İbn Kesîr, Beyrut 1410/1990.
……….; et-Tarihu’l Kebîr, Thk.: es-Seyyid Hâşim en-Nedvî, Dâru’l Fikr, Beyrut, t.y.
BEZZÂR, Ebû Bekr Ahmed b. Amr, el-Müsned, Mektebetu’l-Ulûm ve’l-Hikem, Medîne 1405.
CÛZECÂNÎ, İbrâhim b. Ya’kûb; Ahvâlu’r-Ricâl, Muessesetu’r-Risâle, Beyrut, 1405.
ÇELEBİ, İlyas; Uğursuzluk md. DİA, İstanbul, 2012.
DÂRİMÎ, Abdullah b. Abdirrahman; es-Sünen, Dâru’l-Kutubi’l-Arabî, Beyrut 1407.
EBÛ DAVUD, Suleyman b. Eş’as es-Sicistânî; el-Merâsîl, Thk.: Şuayb el-Arnavut, Muessesetu’rRisâle, Beyrut, 1408.
EBU'L-MEHÂSİN el-Hüseyni, Şemseddin Muhammed b. Ali b. Hasan ed-Dımaşkî; el-İkmâl fî Zikri men lehu Rivâye fî Müsned’i Ahmed b. Hanbel Mimmen Leyse fî Tehzîbi’l-Kemâl, Thk.: Abdulmuattî Emin Kal’acî, Câmiatu Dirâsâti’l-İslâmiyye, Karaçi, 1409/1989.
EBÛ NUAYM el-Isbahânî, Ahmed b. Abdillah; Hılyetü’l Evliya, Dâru’l Kutubi’l Arabî, Beyrut, 1405.
ERUL; Bünyamin, Hicrî II. Asırda Rivayet Üslûbu (II), AÜİFD, Cilt XLIII (Sayı 2), 2002
HÂKİM, Muhammed b. Abdillah en-Neysâbûrî; el-Mustedrekale’s-Sahîhayn, Dâru’l-Kutubi’lIlmiyye, Beyrut, 1411/1990.
HATÎB el-Bağdâdî, Tarîhu Bağdâd, Beyrut, t.y.
HENNÂD b. es-Serî, Kitâbu’z-Zühd, Dâru’l-Hulefâ li’l-Kitâbi’l-İslâmî, Kuveyt 1406.
ICLÎ, Ahmed b. Abdillah; Ma’rifetu’s-Sikât, Medine, 1405/1985.
IRÂKÎ, Ebü'z-Zur'â; Tuhfetü't-tahsîl fî zikri ruvâti'l-merâsîl, Thk.: Abdullah Nevvâre, Riyad, 1999.
İBN ABDİLBERR; el-İstîâb fî Ma’rifeti’l-Ashâb, Dâru’l-Ceyl, Beyrut, 1410.
………; et-Temhîd, Mağrib, 1387.
İBN ADİY, Abdullah, el-Curcânî; el-Kâmil fî Duafâir-Ricâl, Dâru’l-Fikr, Beyrut. 1409/1988.
İBN EBÎ ÂSIM, Amr, ed-Dahhâk eş-Şeybânî, Kitâbu’s-Sünne, el-Mektebetu’l-İslâmî, Beyrut 1400.
İBN EBÎ HÂTİM, Abdurrahman; Kitâbul-Cerh ve’t-Ta’dîl, İhyâu’t-Turâs el-Arabî, Beyrut, 1271/1952.
……….; el-Merâsîl, Thk.: Şükrullah Nimetullah Kûcânî, Muessetu’r-Risâle, Beyrut, 1397.
İBN EBÎ ŞEYBE; el-Musannaf, Mektebetu’r-Ruşd, Riyad,1409.
İBN HACER, el-Askalani; el-İsâbe fî Ma’rifeti’s-Sahâbe, Dâru’l-Ceyl, Beyrut, 1412/1992.
………; Lisânu’l Mizan, Müessesetü’l-Ilmî li’l-Matbuat, Beyrut, 1406/1986.
………; Tabakâtu’l-Mudellisîn, Mektebetu’l-Menâr, Amman, 1303/1983.
………; Takrîbu’t-Tehzîb, Dâru’r-Ruşd, Suriye, 1406/1986.
………; Tehzîbu’t-Tehzîb, Dâru’l-Fikr, Beyrut, 1404/1984.
İBN HANBEL, Ahmed; Kitâbu Bahru’d-Dem, Thk.: Ebû Üsâme Vasiyyullah, Dâru’r-Râye, Riyâd, 1989
; el-Ilel ve Ma’rifeti’r-Ricâl, Mektebetu’l-İslâmî, Beyrut, 1408/1988.
………..; el-Müsned, Muessesetu Kurtuba, Mısır t.y.
İBN HIBBAN, Muhammed, Kitâbu’s-Sikât, Dâru’l Fikr Thk.: es-Seyyid Şerefuddin Ahmed, Beyrut, 1395/1975.
……….; Muhammed; el-Mecrûhîn, Thk.: Mahmûd İbrahim Zâyed, Dâru’l-Va’y, Haleb, t.y.
……….; Meşâhîru Ulemâi’l-Emsar, Dâru’l-Kutubu’l-Ilmiyye, Beyrut, 1959.
İBN MÂCE, Muhammed b. Yezid, es-Sünen, Thk.: M. F. Abdulbaki, Dâru’l-Fikr, Beyrut, t.y.,
İBN RECEB, Ebu’l-Ferac, Câmiu’l-Ulûm ve’l-Hikem, Dâru’l-Ma’rife, Beyrut 1408, s. 438.
İBN SA’D, Muhammed; et-Tabakatu’l Kübrâ, Dâru Sâdır, Beyrut, ty.
………..; et-Tabakâtu’l-Kubrâ (el-Kısmu’l-Mutemmim), Thk.: Ziyâd Muhammed Mansur, Mektebetu’l-Ulûm ve’l-Hıkem, Medine, 1408.
İBN ŞAHİN, Ömer b. Ahmed Ebû Hafs; Thk.: Subhi es-Sâmirî, Târih-i Esmâ-i Sikât mimmen Nukile anhüm’ül-Ilm,Dâru’s-Selefiyye, Kuveyt, 1404/1984.
İBNU’L-CA’D, Ali b. el-Ca’d b. Ubeyd el-Cevherî, el-Müsned, Thk.: Âmir Ahmed Haydar, Müessesetu Nâdir, Beyrut 1410/1990.
İBNU’L-CEVZİ, Abdurrahman b. Ali b. Muhammed, ed-Duafa ve’l Metrûkîn, Thk.: Abdullah elKadî, Dâru’l-Kütübi’l Ilmiyye, Beyrut, 1406.
……….., Safvetu’s-Safve, Thk.:Mahmud Fâhûrî, Dr. Muhammed Revvâs Kal’acî, Dâru’l-Ma’rife, Beyrut, 1399/1979.
İBNU’L-KAYSERÂNÎ, Muhammed b. Tahir; Tezkiratu’l-Huffâz, Dâru’s-Samîî, Riyad, 1415.
İSHAK B. RÂHÛYE, el-Müsned, Mektebetu’l-Eymân, Medîne 1995.
MA’MER B. RÂŞİD el-Ezdî, el-Câmi’, el-Mektebetu’l-İslâmî, Beyrut 1403.
MİZZÎ, Yusuf b. ez-Zekî; et-Tehzîbu’l-Kemâl, Muessesetu’r-Risâle, Beyrut, 1400/1980.
MUSLİM b. el-Haccac; el-Munferidât ve’l-Vuhdân, Dâru’l-Kutubi’l-Ilmiyye, Beyrut, 1408/1988.
……….; es-Sahîh, Thk.: M. F. Abdulbaki, Dâru İhyâi’t- Turâsi’l-Arabî, Beyrut t.y.
NESAÎ, Ebû Abdurrahman, es-Sünenu’l-Kubrâ, Dâru’l-Kutubi’l-Ilmiyye, Beyrut 1411/1991.
.……..; ed-Duafâ’ ve’l-Metrûkîn, Thk.: Mahmûd İbrahim Zâyed, Dâru’l-Va’y, Haleb,1369.
NEVEVÎ, Ebû Zekeriyya Yahya; Şerhu Sahihi Muslim, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrut, 1392.
SUYÛTÎ, Abdurrahman b. Ebî Bekr; Takabâtu’l-Huffâz, Dâru’l-Kutubi’l-Ilmiyye, Beyrut, 1403.
TABERÂNÎ, Suleyman b. Ahmed; el-Mu’cemu’l-Kebîr, Thk.: Hamdi b. Abdilmecîd, Mektebetu’lUlûm ve’l-Hikem, Musul, 1404/1983.
TAHÂVÎ, Ebû Cafer Ahmet b. Muhammed; Şerhu Meâni’l-Âsâr, Thk.: Muhammed Zuhrî enNeccâr, Dâru’l-Kutubi’l-Ilmiyye, Beyrut, 1399.
TAYÂLÎSÎ, Süleymân b. Dâvud Ebû Davud, el-Müsned, Dâru’l-Ma’rife, Beyrut t.y.
TİRMİZÎ, Muhammed b. Îsâ, es-Sünen (el-Câmiu’s-Sahîh), Thk.: A. M. Şakir, Dâru İhyâi’t-Türâs el-Arabî, Beyrut t.y.
UKAYLÎ, Ebû Ca’fer; Kitâbu’d-Duafâi’l-Kebîr, Beyrut, 1404/1984.
YÜCEL, Ahmet, Hadis Usûlü, İstanbul, 2011.
ZEHEBÎ, Şemsuddin Muhammed b. Ahmed Ebû Abdullah, el-Kâşif, Dâru’l-Kıbleti li’s-Sekâfeti’lİslâmiyye, Cidde, 1412/1992.
………..; Mizânu’l İtidal fi Nakdi’r-Rical, Dâru’l Kutubi’l Ilmiyye, Beyrut, 1995.
……….; el-Muğnî fi’d-Duafâ’, Thk. Nûruddin Itr, b.y., t.y.
………..;er-Ruvâtu’s-Sikât el-Mutekellem fîhim bi mâ lâ Yûceb, Thk.: Muhammed İbrahim elMavsılî, Dâru’l-Beşâiri’l-İslâmiyye, Beyrut, 1992.
………..; Siyeru A’lâmi’n-Nubelâ, Beyrut, 1413.
………; Zikru Esmâin men Tukullime fîhî, Mektebetu’l-Menâr, Zerkâ, 1406