TÜRKİYE’NİN DARBE GEÇMİŞİ VE 15 TEMMUZ KARŞI DARBESİ: ANAYASAL, TOPLUMSAL VE SİYASAL ÇERÇEVEDE KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ

Yirmibirinci yüzyılın hemen başında, demokratik adımların atıldığı, vesayet odaklarının gücünü yitirdiği düşünülen ve özellikle de "kitle iletişim ve bilgi çağı" olarak adlandırılan dönemde son derece düşük bir ihtimal verilen askeri darbe, Türkiye'de 15 Temmuz gecesi diğer darbelerden çok farklı bir biçimde gerçekleştirilmiştir. Darbenin nitelikleri ile beraber sonrasında yaşanan gelişmeler de Türkiye için farklı sonuçlar doğurmuştur. 15 Temmuz gecesi ordu içerisinde yapılanan FETÖ üyesi teröristlerin başlattığı darbe girişimi sivil halkın karşı duruşuyla bastırılırken geride 247 şehit ve binlerce gazi bırakmıştır. Elbette 15 Temmuz'u geçmiş muhtıra ve darbe girişimlerinden ayıran en önemli etken, milletin karşı darbeyi gerçekleştirmiş olmasıdır. Bunun yanı sıra 15 Temmuz'un sebebi, sonuçları, failleri ve yöntemi birçok açıdan analiz edilmeyi hak etmektedir. Çalışma iki yaklaşımı benimsemektedir. Birincisi Türkiye tarihinde gerçekleşen darbeler ve arkasından gelişen anayasal süreçlere ilişkin karşılaştırmalı bir değerlendirmeyi içermektedir. İkinci yaklaşım ise 15 Temmuz darbesinin başarısızlığı ve karşı darbenin gerçekleşmesinde rol oynayan siyasal ve toplumsal bir çözümlemeyi kapsamaktadır. Bu çerçevede çalışmada ilk olarak; kavramsal tanımlamalara yer verilecek, daha sonra Türkiye'nin yaşamış olduğu geçmiş darbeler, muhtıralar, darbe girişimleri ve bunların sebep oldukları anayasal-siyasal yapı, benzerlikler ve farklılıklar bağlamında karşılaştırmalı bir yöntemle incelenecek ve son olarak; 15 Temmuz darbe girişiminin milletin karşı darbesine evrilmesinin nedenleri, toplumsal ve siyasal açıdan analiz edilecektir

HISTORY OF COUPS OF TURKEY AND 15 JULY CONTRACOUP: A COMPARATIVE ANALYSIS AT THE FRAME OF CONSTITUTION, SOCIETY AND POLITICS

At the very beginning of twenty-first century -which is accepted as era of mass media and information- while democratic steps has been taken, tutelage forces regarded as weakened, and the probability of military coup considered minimum Turkey faced a coup attempt in a very different style from other onesin the night of July 15, 2016. Not only the character of coup attempt but alsothingsdeveloped aftermath of it was phenomenal. The coup attempt, which is organized by the members leaked to military- of FETO, suppressed by the civilians left 247 martyrs and thousands of veterans behind. Surely, one the most interestingdistinctions of July 15 coup attempt from other memorandum and coup attempts was civilian’s contra-coup stand. Additionally, the cause and effect, actor, and method of July 15 coup attempt needs to be studied. This study adopts two main approaches. First one includes a comparative evaluation of coups and constitutional processes aftermath of coups in the history of Turkey. Second approach contains an analysis of failure of July 15 coup attempt and the socio-political factors underlying the contra-coup. In this context; firstly conceptual descriptions will be discussed, then previous failed and successful coups and memorandums and constitutional-political structures caused by them will be discussed within the context ofcompare and contrast analysis. Finally, evolution of July 15 coup attempt -from military coup to civilian contra coup- will be discussed in terms of social and political ways

PDF

___

Ahmad, Feroz, (2014), Bir Kimlik Peşinde Türkiye, Çev: Sedat Cem Karadeli, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Aktan, Coşkun Can, (2016), Türkiye’de Statüko ve Değişime Direnç, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 1, ss. 49 – 71.
Aydın, Suavi & Taşkın, Yüksel, (2016), 1960’tan Günümüze Türkiye Tarihi, İletişim Yayınları, İstanbul.
Cansever, Niran & Kiriş, Hakan Mehmet, (2015), Türkiye’de Ordu – Siyaset İlişkileri Çerçevesinde Ak Parti – TSK Etkileşimine Bakış, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Yıl: 2015, Cilt: 20, Sayı: 3, ss. 361 – 384.
Çelebi, Mustafa Burak, (2015), Anayasal Dönemlere Göre Türkiye’de Cumhurbaşkanlığı Seçimleri ve Seçilen Cumhurbaşkanları, Cumhurbaşkanlığı Seçimi ve Medya: İletişim ve Siyaset Odaklı İncelemeler, Edt: Faruk Temel & Onur Önürmen, Nobel Akademik Yayıncılık, Konya.
Demirel, Tanel, (2011), Türkiye’nin Uzun On Yılı: Demokrat Parti İktidarı ve 27 Mayıs Darbesi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Erdoğan, Mustafa, (2003), Türkiye’de Anayasalar ve Siyaset, Liberte Yayınları, Ankara.
Karpat, Kemal H., (2010), Osmanlı’dan Günümüze Asker ve Siyaset, Timaş Yayınları, İstanbul.
Kaya, Mehmet Orhan, (2013), Vesayet Demokrasisi ve Türkiye Örneği, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt: XV, Sayı: II, ss. 491 – 538.
Özbudun, Ergun & Gençkaya, Ömer Faruk, (2010), Türkiye’de Demokratikleşme ve Anayasa Yapımı Politikası, Doğan Kitap, İstanbul.
Özbudun, Ergun, (2004), Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara.
Tanör, Bülent, (2013), İki Anayasa: 1961 – 1982, Oniki Levha Yayınları, İstanbul.
Tanör, Bülent, (2016), Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
Temel, Faruk & ÇELEBİ, Mustafa Burak (2016), 28 Şubat Sürecinde Egemen Güç ve Basın, 1. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Müslümanlar Kongresi Bildiriler Kitabı, ss.208 - 221, Konya.
Teziç, Erdoğan, (2009), Anayasa Hukuku, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
Toruk, İbrahim, (2011), Türkiye’de Başörtüsü Sorunu ve Yazılı Medyada Sunumu, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Yıl: 2011, Sayı: 30, ss. 483 – 514.
Yazıcı, Serap, (1997), Türkiye’de Askeri Müdahalelerin Anayasal Etkileri, Yetkin Yayınları, Ankara.
Zürcher, Eric Jan, (2015), Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, Çev: Yasemin Saner, İletişim Yayınları, İstanbul.
http://anayasadegisikligi.barobirlik.org.tr/Anayasa_Degisikligi.aspx,(erişim tarihi:10.Mart.2017)