DİNİ GRUPLARDA GÜÇ DEVŞİRME YÖNTEMLERİ: FETÖ ÖRNEĞİ

Çalışmamızın konusunu, Fetö/Pdy Terör Örgütü olarak resmi kayıtlara geçen, eski adıyla Gülen Cemaati'nin güç devşirme yöntemlerinin sosyolojik analizi oluşturmaktadır. Bu bağlamda öncelikle hareketin tarihi arka planına kısaca göz atılarak; hareketin liderlik anlayışı ve hiyerarşik yapısı incelenmiş; güç devşirmek için kullanmış olduğu semboller açıklanmıştır. Bu incelemeler neticesinde bu hareketin yapısı ve işleyişi ile ilgili sosyolojik birtakım sonuçlara ulaşılmıştır. 1950'lerden itibaren yeni dini hareketler şeklinde ortaya çıkan dini gruplar bulunmaktadır. Yeni dini hareketler ortaya çıkışlarıyla beraber din sosyologlarının ilgisini çekmeye başlamıştır. Bu hareketler kültürel çeşitliliğin bir yansımasıdır. Üye sayısı açısından genel nüfusa oranla fazla bir yekûn teşkil etmediklerinden, 'uç' gruplar olarak görülmektedirler. Ancak toplum planında, büyük oranda dini farklılaşma yarattığı gerçeği göz önüne alındığında, bu yapıların araştırılmaya ve anlaşılmaya değer olduğu görülmektedir . Yeni bir dini hareket olarak betimlediğimiz Gülen Cemaati de Türkiye başta olmak üzere birçok ülkede faaliyetlerde bulunmaktadır. Bu hareketlerin üye kazanırken kullandıkları yöntemlerin araştırılması ve anlaşılması din sosyolojisinin çalışma sahasına girmektedir. Fetö Örgüt'ü içerisinde uzun yıllar 'hizmet' etmiş üyelerin anlatılarından yola çıkılarak analizler yapılmıştır. Bu analizler neticesinde örgütün dini, paravan olarak kullandığı görülmüştür. Dini, istismar aracı olarak kullanan örgütün hiyerarşik yapısının oluşturulmasında, örgütün siyasi gündeminin çok daha belirleyici olduğu saptanmıştır. Bu gerekçelerle örgüt, çok yüzlü yeni dini hareket olarak tanımlanmıştır

POWER TRANSFER METHODS IN RELIGIOUS GROUPS: THE EXAMPLE OF FETO

The subject of our paper constitutes the sociological structure of the power transfer methods of the Gülen Community, formerly known as the Fetö / Pdy Terrorist Organization's official records. In this context, first of all, Understanding of leadership and hierarchical structure of movement are examined; The symbols used to power up are explained. As a result of these examinations, sociological results related to the structure and function of this movement has been reached. From the 1950s onwards, it offered new religious movements. New religious movements have begun to attract the interest of religious sociologists with their output. These movements are a reflection of your cultural diversity. Since the number of members is not much more than the general population, they are seen as 'end' groups. However, given the fact that these plans are created by large differences, these structures are worthy of being investigated and understood. The Gülen community, which we describe as a new religious movement, is also active in many countries, especially in Turkey. The exploration and understanding of the ways in which these movements use member acquisition are within the sphere of study of sociology. Throughout the Fetö Organization, analyzes have been made by explaining the ways of the members who have 'served' for many years. As a result of these analyzes, it was seen that the organization used religion as a cover. The use of religion as a means of exploitation has been found to constitute the hierarchical structure of the organization, which is much more decisive than the political agenda. For this reason the organization defined the definition of a new multifaceted religious movement

___

  • Akyüz, N. (2007) Dinin Örgütsel İklimi- Dini Gruplar, Gündüz Yay., Ankara.
  • Arslan, H. (2012) Dini Gruplar ve Siyaset – 1 Yeni Asya Grubu, Ankara Okulu Yay., Ankara.
  • Arslan, H. (2016) Dini Gruplar ve Siyaset – 2 Fetö/Pdy, Ankara Okulu Yay., Ankara.
  • Battal, E. (2016) ‘’İnanç Uğruna Ölme/Öldürme: Yeni Dinî Hareketler ve Şiddet.’’, İnsan ve Toplum, c. 6, S. 1., s.7;22.
  • Bayyiğit, M. (2014) Din Sosyolojisi, Palet Yay., Konya.
  • Bodur, H. Ezber. (2003) "Moonculuk Hareketi ve Türkiye’de Benzer Bir Hareketin Sosyolojik Analizi." Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c.1., s. 13;39.
  • Borlandi, M., vd. (2011) Sosyolojik Düşünce Sözlüğü, çev. Bülent Arıbaş, İletişim Yay.,1. Baskı, İstanbul.
  • Bulut, F. (1997) İslamcı Örgütler-2, Doruk Yay., Ankara.
  • Çakır, R. (1990) Ayet ve Slogan, Metis Yay., İstanbul.
  • Ebaugh, H.,R. (Ed.) (2006) Handbook of Religion and Social Institutions, Springer Science+Business Media, Inc., 2006.
  • Eren, M. (2010) Sembol Dilinin Bir Örneği Olarak Rüyalar: Türk Kültüründe Ölüme Yorumlanan Rüyalar, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 5/4 Fall 2010, p. 1074- 1099, ISSN: 1308-2140, Doi Number :10.7827/TurkishStudies.1464 , Ankara- Turkey.
  • Freedman, J., vd. (1998) Sosyal Psikoloji, çev. Ali Dönmez, İmge Yay., Ankara.
  • Freyer, H. (2013) Din Sosyolojisi, çev. Turgut Kalpsüz, Doğu-Batı Yay., Ankara.
  • Hogg, M., A.; Vaughan, G., M. ( 2014) Sosyal Psikoloji, çev. İbrahim Yıldız; Aydın Gelmez, Ütopya Yay., Ankara.
  • Holton, C.; Lopez, C. (2015) The Gulen Movement: Turkey’s İslamıc Supremacist Cults and its Contribution to the Civilization Jihad, the Center For Security Policy Press.
  • Keleş, A. (2016) Feto’nun Günah Piramidi, Destek Yay., İstanbul.
  • Kirman, M. (2004) ‘’Beyin Yıkama Teorileri’’, A.Ü.İ.F. Dergisi, c.15, S.l., s. 107;132.
  • Kirman, M., ALİ. (2003) ‘’ Yeni Dini Hareketleri Tanımlama Problemi ve Tipolojik Yaklaşımlar’’, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, c. 3, S. 4., s. 27;43.
  • Kirman, M., Ali.(2011) Din Sosyolojisi Terimleri Sözlüğü, Rağbet Yay., İstanbul.
  • Marshall, G., vd. (1999) Sosyoloji Sözlüğü, çev. Osman Akınhay; Derya Kömürcü, 1. Baskı, Bilim ve Sanat Yay, Ankara.
  • Okumuş, E. (2014) Din ve Sosyalleşme, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 9/11 Fall 2014, p. 429-454,
  • ISSN: 1308-2140, Doi Number :10.7827/TurkishStudies.7398, Ankara-Turkey.
  • Özcan, A. (2017) Modern Zamanların Hasan Sabbah’ı Fetullah Gülen, Kopernik Yay., İstanbul.
  • Rafaeli, A.; Worline, M. (1999) ‘’ Symbols in Organizational Culture’’, Handbook Of Organizational Culter and Climate, SAGE Publications Inc.
  • Sherkat, E., D ( 2013) Dini Sosyalleşme: Etki Kaynakları ve Araçların Etkileri, çev. Özcan Güngör, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 8/3, Winter 2013, p. 279-297, ISSN: 1308-2140, Doi Number :10.7827/TurkishStudies.3956 , Ankara-Turkey.
  • Subaşı, N. (2014) Din Sosyolojisine Giriş, Dem Yay., İstanbul.
  • Şerif&Şerif (1996) Sosyal Psikolojiye Giriş I, çev. Mustafa Atakay; Aysun Yavuz, Sosyal Yay., İstanbul.
  • Veren, N. (2016) FETO-1966,2016-İsim ve Belgelerle, Destek Yay., İstanbul.
  • Wach, J. (1990) Din Sosyolojisi, çev. Ünver Günay, Erciyes Üniversitesi Basımevi, Kayseri.
  • Zuckerman, P. (2009) Din Sosyolojisine Giriş, çev. İhsan Çapcıoğlu- Halil Aydınalp, Birleşik Yay., 3. Baskı, Ankara.