Ayberk Nuri BERKMAN, Seçkin ARSLAN, Tuğba KAYIKCIOĞLU

TÜRKİYE’DE VE DÜNYA’DA VARLIK FONU UYGULAMALARI

Bu çalışmada; dünyada birçok ülkede uygulanan ve 2000’li yıllardan itibaren sayıları hızla artış gösteren Ulusal Varlık Fonları hakkında genel bilgiler sunulmaktadır. Fon büyüklüğü açısından ilk üç sırada yer alan Norveç, Abu Dabi, Çin örneklerine yer verilmekte, Azerbaycan ile kısa süre önce kurulan Türkiye Varlık Fonu incelenmektedir. Verilen örnekler incelendikten sonra Türkiye Varlık Fonu ile geleneksel varlık fonları amaç ve kaynaklar açısından karşılaştırılarak, benzerlik veya farklılıkları saptamaya çalışılmıştır. Ulusak Varlık Fonları genel olarak, cari fazla, bütçe fazlası, doğal kaynaklar ile özelleştirme gelirlerinin büyük bir bölümünü gelecek nesillere aktarmak ve genellikle fon fazlalarını yurt dışında yatırım yaparak değerlendirmek amacıyla kullanılan kamu tasarrufları olarak ifade edilmektedir. Dünyadaki varlık fonu örnekleri incelendiğinde; Azerbaycan, Abu Dabi ve Norveç petrol gelirleriyle fona kaynak oluştururken, Çin emtia dışı kaynaklardan elde edilen gelirlerle fona kaynak oluşturmaktadır. Türkiye ise özelleştirme gelirleri ve kamuya ait gelirlerle fona kaynak sağlamaktadır. Fon kaynakları açısından Ulusal Varlık Fonunun %57’lik kısmı petrol ve gaz gelirlerine %43’lük kısmı ise emtia dışı gelirlere dayanmaktadır. Sonuç olarak, kısa süre önce kurulan Türkiye Varlık Fonu, Türkiye’nin 2023, 2053 ve 2071 hedeflerine ulaşabilmesi, dev projelerini gerçekleştirebilmesi, ülkenin kalkınması ve gelişmesi açısından önemli fırsatlar sunacaktır. Ayrıca Türkiye Varlık Fonu’nun etkin işleyişinin sağlanabilmesiyle uluslararası yatırımcıların Türkiye’ye yatırım yapması ve elde edilen gelirlerle Türkiye ekonomisinin büyümesine katkıda bulanacağı düşünülmektedir.

SOVEREIGN WEALTH FUND APPLICATIONS IN TURKEY AND THE WORLD

In the study, general information on Sovereign Wealth Funds (SWF)which are applied in many world countries and have been increasingrapidly since the year 2000 is provided. The examples of Norway, AbuDhabi, and China, which are in the first three ranks regarding the size ofthe fund, are included, and Azerbaijan and the recently establishedTurkey’s SWFs are examined. Upon examining the given examples, it istried to determine the similarities or differences between Turkey’s SWFsand conventional SWFs in terms of objectives and resources.SWFs, in general, are expressed as public savings of the countriesthat are allowed to be invested abroad using transferring a considerablepart of current account/budget surpluses, natural resources as well asprivatization revenues to future generations for them to live morecomfortable lives.It is seen that Azerbaijan, Abu Dhabi, and Norway provideresources for the fund by using oil revenues, while China utilizes non-commodity sources as the means of funding. Turkey, on the other hand, prefers resources such as privatization revenues and public revenues.Regarding funding resources, 57% of SWFs are based on oil and gasrevenues, and 43% are based on non-commodity revenues.Consequently, the recently established TSWF might be providingTurkey with crucial opportunities for achieving its targets over the years2023, 2053 and 2071; for performing its mega projects, along withdevelopment and improvement of the country. Moreover, it is thoughtthat international investors would invest in Turkey with the effectiveoperations of TSWF and contribute to the growth of the Turkish economyalong with the revenues.

PDF

___

ADIA (2016). Abu Dhabi Investment Authority 2016 Review A Legacy in Motion, Web: http://www.adia.ae/En/pr/2016/pdf/ADIA_2016_Review_01_FULL.pdf
ADIA (2017). Abu Dhabi Investment Authority, Web: http://www.adia.ae/En/About /About.aspx
Akbulak, S. (2008). Ulusal Varlık Fonları (Sovereign Wealth Funds): Gelişmeler ve Düzenleme Çalışmaları. Sermaye Piyasası Kurulu Araştırma Raporu, Sermaye Piyasası Kurulu Araştırma Dairesi, Ankara.
Aras, O.N., Süleymanov, E. and Zeynalov, A. (2014). Azerbaycan’ın Enerji Kaynakları Gelirlerinin Ülke Ekonomisine Etkisi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Uluslararası Avrasya Strateji Dergisi 2(2), 001-028.
Aykın, H. (2011). Ulusal Refah Fonları: Risk mi, Fırsat mı? Stratejik Düşünce Enstitüsü- SDE Analiz.
Aykın, H. (2017). Ulusal Refah Fonlarının Ekonomik Güvenlik Perspektifi ile Analizi.
Bayar, Y. and Yıldırım, M. (2013). Ulusal Varlık Fonlarının Regülasyonuna Yönelik Çabalar: Santiago Prensipleri, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 2013 Cilt: 50 Sayı: 585.
Beck, R. and Fidora, M. (2008). The Impact of Sovereign Wealth Funds On Global Financial Markets. European Central Bank Occasional Paper Series, No:91. Web: https://www.ecb.europa.eu/pub/pdf/scpops/ecbocp91.pdf
Bloomberg HT (2016). Petrol Fonu Norveç Ekonomisini Koruyor, Web: http://www. bloomberght.com/haberler/haber/1847498-petrol-fonu-norvec-ekonomisini-koruyor
China-Inv (2017). China Investment Corporation, Web: http://www.china-inv.cn/wps/portal/.
DEIK (Nisan, 2013). Azerbaycan Ülke Bülteni, Dış Web:www.deik.org.tr/uploads/azerbaycan-nisan-2013.pdf Ekonomik İlişkiler Kurulu,
Dünya Bülteni (2017). 11 Soruda Tüm Yönleriyle Türkiye Varlık Fonu, Web:www.dunya.com/ekonomi/11-soruda-tum-yonleriyle-turkiye-varlik-fonu-haberi-349431.
Gürsoy, C.T. (2007). Finansal Yönetim İlkeleri (1.Baskı). İstanbul: Doğuş Üniversitesi Yayınları.
Haberler (2014). Azerbaycan’ın Petrol Fonu’nda Yaklaşık 36 Milyar Dolar Birikti, Web: https://www.haberler.com/azerbaycan-in-petrol-fonu-nda-yaklasik-36-milyar-5887065-haberi.
Hürriyet (2017). Değeri Şimdiden 31 Milyarı Aştı, Web: http://www.hurriyet.com.tr /degeri-simdiden- 31-milyari-asti-40357548.
IMF (2007). Global Financial /ft/gfsr/2007/.../chap1.pdf Stability Report, Web: www.imf.org/external/pubs
Karagöl, E. Tanas ve Koç, Yusuf Emre (Ekim, 2016). Dünya’da ve Türkiye’de Varlık Fonu. Seta Analiz, Sayı: 169, İstanbul.
Kayıran, Meltem (2016). Türkiye Varlık Fonu’nun Kuruluş Amaçları ve Yapısı Üzerine Bir Değerlendirme. Eğitim Bilim ve Toplum Dergisi Cilt:14 Sayı:56, Ankara.
NBIM (2017). Government Pension Fund Global The Fund, Norges Bank Investment Management, Web: https://www.nbim.no/en/the-fund
NTV (2017). Varlık Fonu’na Devredilen Şirketler, Web:http://www.ntv.com.tr/galeri/ ekonomi/varlik- fonuna-devredilen sirketler,qPeYG7endkWbk4dmq6fAXA
Oilfund (2015). The State Oil Fund of The Republic of Azerbaijan Annual Report, Web: http://www.Oilfund.az/uploads/Annual_Report_2015_ENG.pdf
Resmi Gazete (2016). Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketinin Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Web:http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/08/20160826-1.htm
Sabah (2017). Varlık Fonu’na Uluslararası Görev /ekonomi/2017/05/17/varlik-fonuna-uluslararasi-gorev Web: http://www.sabah.com.tr
Sun, X., Li, J., Wang, Y. ve Clark, W. (2014). China’s Sovereign Wealth Fund Investments İn Overseas Energy: The Energy Security Perspective. An Institute of Policy and Management, Energy Policy, Sayı: 65, China.
Sürekli, A. M. ve Yalçıner, K. (2015). Ekonominin Çeşitlendirilmesinin Bir Aracı Olarak Ulusal Refah Fonu Modelinin Türkiye Ekonomisi Açısından Uygulanabilirliği. Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt:17, Sayı:3, Ankara.
SWFI Seçkin ARSLAN - Ayberk Nuri BERKMAN - Tuğba KAYIKCIOĞLU (2017). Sovereign Wealth Funds, Pensions and Institutional http://www.swfinstitute.org/sovereign-wealth-fund-rankings/ Investors, Web:
Şimşek, Z. (2015). Türkiye’de Yatırım Fonlarının Gelişimi. Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi S.B.E. Niğde.
Şimşek, O. (2017). Çin Yatırım Şirketi (CIC) Özelinde Finansal Küreselleşmede Devlet Sermayesi: Ulusal Varlık Fonları. Fiscaoeconomia, Vol.1(1), 46-64.
TBMM (2016). Kanun Tasarısı. Web: http://www2.tbmm.gov.tr/d26/1/1-0750.pdf
TRTHABER (2017). Norveç Varlık Fonu’ndan 1 Milyar Dolara Yakın Yatırım, Web: http://www.trthaber.com/haber/ekonomi/norvec-varlik-fonundan-1-milyar-dolara-yakin- yatirim-301961.html
Truman, E.M. (September 2008). Sovereign Wealth Funds: New Challenges from a Changing Landscape. Peterson Institute for International Economics, Washington D.C.
TSPAKB (Mart, 2008). Devlet Yatırım Fonları. Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği, Sermaye Piyasasında Gündem, Sayı:67, İstanbul.
Türkiye Varlık Fonu (2017). Türkiye Varlık Fonu Web: www.turkiyevarlikfonu.com.tr
Vural, Y. (2008), "Ulusal Varlık Fonları’na İlişkin Değerlendirmeler", Çatı Dergisi, Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu, Yıl: 6, Sayı: 27, Sayfa: 14-18, Temmuz-Ağustos-Eylül.