TÜRKİYE VE MISIR SOSYAL BİLGİLER DERS KİTAPLARINDA MİLLİYETÇİ DEĞERLER: KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ

Bu araştırmanın temel amacı Türkiye'de 2007-2008 öğretim senesinde ilköğretim kademesi 6. ve 7. sınıflarda ve Mısır'da bu seviyelerin karşılığı olan ilköğretim birinci kademe 6. sınıf ile ilköğretim ikinci kademe 1. sınıfta okutulan sosyal bilgiler ders kitaplarındaki milliyetçi değerlerin karşılaştırmalı olarak incelenmesidir. Bu bağlamda milliyetçi değerlerdeki benzerlik ve farklılıkların tespit edilmesi araştırmanın temel problemini oluşturmuştur. Çalışma yöntemi nitel araştırma prosedürlerine göre şekillendirilmiştir. Nitel araştırmanın tabiatına uygun olarak evren belirtilmemiş, amaçlı örnekleme yöntemi tercih edilmiştir. Belirlenen sınıflarda okutulan öğrenci ders kitapları örneklem olarak seçilmiştir. Veriler doküman analizi tekniğine uygun olarak toplanmış ve içerik analizi uygulanarak çözümlenmiştir. İçerik analizinde söz konusu kategoriler İnal'ın çalışmasından alınmış, ayrıca ilave edilen alt kategorilerin geçerliğini sağlamak için literatür taraması yapılmış ve uzman görüşü alınmış, kategorilerin tanımları yazılarak herkesin ulaşabilirliğine açılmıştır. Bununla birlikte, ders kitapları içerisinde yer alan ana metinler kayıt birimi olarak seçilerek istisnasız çalışılmıştır. Böylece metinlerin konunun işlenmesi için yeterli kapsam ve boyutları içermesi sağlanmıştır. Kelimelerin pozitif, negatif ve nötr olarak sınıflandırılmasında bağlam birimi olarak cümle seçilmiştir. Tespit edilen her kelimeye 1 puan verilmiş, her bir kategorinin frekans ve yüzdelik dağılımını belirlemenin yanında hangi nitelikte ele alındığının belirlenmesi de sağlanmıştır. Çeteleme güvenirliğinin artırılması için metinler sadece araştırmacı tarafından farklı zamanlarda çetelenmiş, çetelemeler arası ilişkinin yüksek olduğu görülmüştür. Ayrıca çeteleme alanda uzmanlara da yaptırılarak aradaki görüş birlikteliği test edilmiştir. Araştırma sonucunda Türkiye'de en yoğundan en aza doğru sırasıyla Millet, Vatan, Devlet, Ordu ve Kahramanlık kategorilerine, Mısır'da ise Vatan, Devlet, Millet, Ordu ve Kahramanlık kategorilerine yer verildiği, Türkiye'nin Mısır'a göre daha demokratik, objektif olduğu ve daha az milliyetçi söylem kullandığı, orduyu daha çok önemsediği tespit edilmiştir

NATIONALIST VALUES APPEARING IN THE SOCIAL STUDIES TEXTBOOKS TAUGHT IN TURKEY AND EGYPT: A COMPARATIVE STUDY

The main purpose of this research is to compare the perception of religion in social studies text books used in 6th and 7th grades of the Turkish education system to their Egyptian equivalent which are grade1 class 6 and grade 2 class1. In this context, determining similarities and differencies of books are main problem of the research. Qualitative procedures are applied in the study. Accordingly, population didn’t specified and purposing sampling was preffered. Textbooks that used in 6th and 7th grades of the Turkey and their Egyptian equivalent which are grade1 class 6 and grade 2 class1 was selected as sampling. Datas were collected according to document analyze technique and analyzed with content analyze. To provide the validity of content analyze, categories were formed according to İnal’s study. Also, sub-categories were formed with reviewing literature, experts’ judgments’ and provided attainability of category definitions. The main texts have been selected as the unit of record and all of them were studied without exception. Sentences were selected as context unit for classification of words to understand their positive, negative and neutral meaning. One point is given to every identified word, than the distribution of frequencies and percentages of each category was determined. Beside this, words were defined to their qualification. To increase the validity of coding, text was coded only by the researcher in different times. It was seen that the relations between coding were enough high. The coding proposed in this study was also compared with those performed by two independent field experts. As a result of research, it was determined that, in context of categories, in Turkey from most dense to low dense is Nation, State, Motherland, Army and Heroism categories, respectively; Motherland, State, Nation, Army and Heroism categories are in Egypt. Also, it was understood that, Turkey is more democratic, objective than Egypt, comparatively and Turkey used less nationalist rhetoric but attaches importance to army more than Egypt

PDF

___

BAKKAR Nadia Ahmad, Qualitative Aspects of Egyptian Social Studies Textbooks. University of Illinois at Urbana-Champaign). ProQuest Dissertations and Theses, 138 p. 1985. http://search.proquest.com/docview/303380810?accountid=12251
BIYIKLI Kemal, Batı İşgalleri Karşısında Türkiye’nin Ortadoğu Politikaları – Atatürk Dönemi, Gökkubbe, İstanbul 2006.
CEVİZLİ Nurettin, Osmanlı Döneminde Arap Coğrafyasının Edebî ve Kültürel Yönden Geri Kalmışlığı İddiaları: Mısır Eyaleti örneği, Birinci Ortadoğu Semineri, Fırat Üniversitesi Orta Doğu Araştırmaları Merkezi, Elazığ 2004.
DEMİREL Özcan, Öğretme Sanatı, PegemA, Ankara 2006.
ERGUN Mustafa, Karşılaştırmalı Eğitim, http://www.egitim.aku.edu.tr/kegitim.pdf (ET:25.04.2007).
EVCİOĞLU Kemal, Amerika Birleşik Devletlerinin Büyük Ortadoğu Projesi: Alfa-Kaos-OmegaTapınak, Umay Yay., İzmir 2005.
FARE’A Hasan Mohammad, SAMER Mostafa Solayman, SA’AD Sayyed Mohammad al-Fajjal, MAMDOH Mohammad Redwab Khalel, HAJJACE Abdolqader Ahmad, Derâsât alEjtema’iyya, al-Mavared wa’l-Shakhseyyât, al-Saff al-Sades, al-Fasl al-Derâse al-Awwal, Wuzarat al-Tarbeyya wa al-Ta’lem, al-Kahera 2007a.
FARE’A Hasan Mohammad, SAMER Mostafa Solayman, SA’AD Sayyed Mohammad al-Fajjal, MAMDOH Mohammad Redwab Khalel, HAJJACE Abdolqader Ahmad, Derâsât alEjtema’iyya, al-Mavared wa’l-Shakhseyyât, al-Saff al-Sades, al-Fasl al-Derâse al-Sane, Wuzarat al-Tarbeyya wa al-Ta’lem, al-Kahera 2007b.
GÖKÇE, Orhan, İçerik Analizi, Kuramsal ve Pratik Bilgiler, Siyasal Kitabevi, İstanbul 2006. İNAL Kemal, Eğitim ve İktidar, Ütopya, Ankara 2006
KOLUKISA Enver Aydın, TOKCAN Halil, AKBABA Bülent, İlköğretim 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı, A Yayınları, Ankara 2006.
KURŞUN Zekeriya, Uluslararası İlişkilerde Bir Araç Olarak Tarih Yazımı: Mısır Ders Kitaplarındaki Değişim Üzerine Tenkitçi Bir Yaklaşım, http://www.ordaf.org.tr, (ET:04.07.2010).
MEB, İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 6. Sınıf Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara 2006. MEMİŞ Ekrem, Kaynayan Kazan Ortadoğu, Çizgi, Konya 2002.
PINGEL Falk, Avrupa Evi: Ders Kitaplarında 20. Yüzyıl Avrupa'sı, Çev.: Nurettin Elhüseyni, Toplumsal Tarih Vakfı, İstanbul 2004.
URL,1: Dünya Bülteni, http://www.dunyabulteni.net, (ET:25.04.20011).
URL,2: Central Intelligence Agency, https://www.cia.gov/library/publications/the-worldfactbook/geos/eg.html, (ET:04.04.2013).
UYSAL Ahmet. Ortadoğu’da Türkiye Algısı: Mısır Örneği, Stratejik Düşünce Enstitüsü, Ankara 2011.
YILMAZ Ali ve OSMANOĞLU, Ahmed Emin. Mısır ders kitaplarında Türk imajı. IV. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi 7-9 Ekim 2009, İstanbul Bildiri Kitabı, 2, 46-53, İstanbul 2009.