TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ ‘KÜLTÜR DİL İLİŞKİSİ’NE YÖNELİK METAFORİK ALGILARI

Bu araştırma, Türkçe öğretmeni adaylarının 'kültür dil ilişkisi'ne yönelik algılarını metaforlar yoluyla ortaya çıkarma amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu araştırmada nitel araştırma yaklaşımı çerçevesinde olgubilim (fenomenoloji) araştırma deseni kullanılmış ve incelenecek veriler mecazlar yoluyla toplanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2012-2013 öğretim yılı bahar döneminde, Erciyes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe öğretmenliği bölümünde öğrenim gören 71 Türkçe öğretmeni adayı oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri, Türkçe öğretmeni adaylarının 'kültürün dil ile ilişkisi ... gibidir; çünkü ...' şeklinde verilen ifadeyi tamamlamalarıyla elde edilmiştir. Türkçe öğretmeni adayları ile yapılan görüşmelerle elde edilen veriler içerik analizi tekniğiyle incelenmiştir. Veriler analiz edilirken şu aşamalar takip edilmiştir: adlandırma aşaması, eleme ve arıtma aşaması, derleme ve kategori geliştirme aşaması ve geçerlik ve güvenirliği sağlama aşaması. Araştırma bulgularına göre, öğretmen adayları 'kültürün dil ile ilişkisi'ne yönelik toplam 66 adet geçerli metafor üretmişlerdir. Bu metaforlar nitelikleri açısından incelenerek farklı kavramsal kategoriler oluşturulmuştur. Araştırma sonucuna göre, Türkçe öğretmeni adayları kültürün dil ile ilişkisine 38 metafor geliştirmişlerdir. Türkçe öğretmeni adayları oluşturdukları metaforlara bakıldığında kültürün geleceğe aktarılmasında dilin taşıdığı önem vurgulanmıştır. Bunun yanında dilin serpilip gelişmesinde kültürün önemli bir kaynak olduğuna değinilmemiştir. Türkçe öğretmeni adaylarının oluşturduğu metaforlar 'parça-bütün ilişkisi', 'ayrılmazlık', 'işlevsellik', 'araç' ve 'uyum' gibi 9 kategori altında toplanmıştır. Sonuç olarak, öğretmen adaylarının 'kültür dil ilişkisi' ile ilgili yüksek düzeyde olumlu algılaya sahip oldukları belirlenmiştir

PERCEPTIONS OF TURKISH STUDENT TEACHERS ABOUT THE CONCEPT OF THE RELATIONSHIP BETWEEN LANGUAGE AND CULTURE

The aim of this study is to expose perceptions of teacher candidates about the concept of the relationship between language and culture through metaphors. The study was designed as a phenomenological study within the qualitative approach and the data were collected through metaphors. The participants for this study included 71 teacher candidates from department of Turkish Language Teaching Erciyes University Faculty of Education in the spring semester of 2012-2013 academic year. In order to collect data, teacher candidates were asked to complete the prompt “the relationship between language and culture is like ... because ...”. The data obtained from interviews with Turkish student teachers was analyzed with using the content analysis technique. When analyzing the data the following steps were followed: the naming stage, screening and purification stage, compile and category development stage, and to ensure the validity and reliability of the stage. According to the data, teacher candidates produced 66 valid metaphors about the concept of the relationship between language and culture. Analyzing the metaphors which were investigated in terms of qualifications, different conceptual categories were identified. According to the result of this study, Turkish teacher candidates developed 38 metaphors about the relationship between culture, and language. From metaphors, emphasized the importance of the language transmission of culture to the future. Besides, culture was not mentioned as an important source in the development of language. Metaphors created by Turkish teachers' are grouped under 9 categories such as 'Relationship between whole and part', 'indissolubility', 'functionality', 'tool' and 'harmony'. Consequently teacher candidates have high levels of positive perceptions towards the relationship between language and culture

PDF

___

AKARSU, Bedia (1998). Wilhelm Von Humboldt’da Dil-Kültür Bağlantısı. İstanbul: İnkılap Kitabevi.

AKSAN, Doğan (2007). Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim (4. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.

AKTURAN, Ulun ve Esen, Atakan (2008). Fenomenoloji (ss. 83-98), Nitel Araştırma Yöntemleri, (Editörler: Baş, T. ve Akturan, U.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.

ASLAN, Yasin (2008). Yabancı Dil Eğitiminde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar. Türkiye’de Yabancı Dil Eğitimi Ulusal Kongresi Bildiriler (Gazi Ü. Gazi Eğitim Fakültesi, Editörler: S. Ağıldere ve N. Ceviz): 118-123. Ankara.

ASUTAY, Hikmet (2007). Dil, Kültür ve Eğitim. Konya: Eğitim Kitabevi Yayınları.

BÜYÜKÖZTÜRK, Şener; Çakmak, Ebru; Akgün, Özcan; Karadeniz, Şirin ve Demirel, Funda (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (4. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.

DEVRİM, Hakkı (2004). Popüler Kültür ve Dil Soruşturması. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 57, 130-133.

ERGİN, Muharrem (2009). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak Basım Yayım Tanıtım.

GÖÇER, Ali (2012). Dil-Kültür İlişkisi ve Etkileşimi Üzerine. Türk Dili, 729, 50-57.

GÜLERYÜZ, Hasan (2004). Dil Kirlenmesinin Bir Başka Boyutu: İş Yeri Adları. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 57, 121-129.

GÜNAY, Doğan (1995). Roman Çözümlemesine Toplum-dilbilimsel Bir Yaklaşım. Dil Dergisi, 35, 5-24.

GÜVENÇ, Bozkurt (1994). İnsan ve Kültür (6. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.

GÜVENÇ, Bozkurt (2002). Kültürün ABC’si (2. Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

KAFESOĞLU, İbrahim (1998). Türk Milli Kültürü (4. Baskı). İstanbul: Ötüken Neşriyat.

KAPLAN, Mehmet (1993). Dil ve Kültür. Türk Dili, 500, 108-110.

KAPLAN, Mehmet (2010). Dil ve Kültür (26. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.

KARATAŞ, Turan (2009). Türk Dili. Ankara: Öncü Kitap Basımevi.

KIRKKILIÇ, Ahmet ve Sevim, Oğuzhan (2012). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Türk Kültür ve Edebiyatının Yeri (ss. 359-386), Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi, (2. Baskı, Editörler: A. Kılınç ve A. Şahin). Ankara: Pegem Akademi.

MILES, Matthew B. & Huberman, A. Michael (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook (2nd Ed). California: Sage Publications.

SABAN, Ahmet (2008a). Okula İlişkin Metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55, 459-496.

SABAN, Ahmet (2008b). İlköğretim I. kademe öğretmen ve öğrencilerinin bilgi kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. İlköğretim Online, 7 (2), 421-455. http://ilkogretimonline.org.tr/vol7say2/v7s2m15.pdf adresinden 16 Temmuz 201’te indirilmiştir.

SABAN, Ahmet (2009). Öğretmen Adaylarının Öğrenci Kavramına İlişkin Sahip Oldukları Zihinsel İmgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7 (2), 281-326.

YILDIRIM, Ali ve Şimşek, Hasan (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.