TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ FARKLI TÜRLERDEKİ CÜMLELERDE VURGULU SÖZCÜKLERİ BELİRLEYEBİLME BECERİLERİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Anlaşılır ve akıcı konuşma becerisine bağlı olarak vurgulu konuşma/okuma Türkçe öğretmeni adaylarının kazanması gereken mesleki nitelikleri arasındadır. Bu nedenle araştırma konumuzu, Türkçe öğretmeni adaylarının farklı türlerdeki cümlelerde vurgulu söylenmesi gereken sözcükleri belirleyebilme becerileri oluşturmaktadır. Araştırma, 2010 - 2011 eğitim-öğretim yılında Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümünde okuyan 31 öğretmen adayı üzerinde gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların Türkiye Türkçesinde teorik olarak belirlenen cümledeki vurgulu sözcükle aynı sözcükleri belirleme durumları, eksiltili cümlede katılımcıların vurgulu sözcük tercihlerinin yoğunlaştığı sözcük türü ve katılımcıların belirttiği vurgulanması gereken sözcüklerin görevleri frekans tablosu ile gösterilmiştir. Katılımcıların tercih ettikleri vurgulu sözcüklerle Türkçe dil bilgisi kurallarına göre vurgulanması gereken sözcükler arasındaki farklılık ilişkisel araştırma düzeneklerinden yalnız son testli karşılaştırma gruplu düzenek, Türkçenin dil bilgisi kurallarına göre vurgulanan sözcüklerle dinleyicilerin bu vurgulu okunan sözcükleri belirleyebilme becerileri arasındaki ilişki ise tek grubun birden çok değişkenler arası ilişkisinin incelenmesi düzeneği uygulanmıştır. Çalışmada olasılığı bilinmeyen örnekleme yoluna başvurulmuştur. Araştırma sonucunda katılımcıların Türkiye Türkçesindeki teorik olarak belirlenen cümledeki vurgulu sözcükleri ağırlıklı olarak vurgulamadıkları, eksiltili cümlede vurguyu birbiri ile anlamsal olarak bağımlı son sözcük grubunda yoğunlaştırdıkları, cümlede vurguyu daha çok edat, bağlaç, ünlem üzerine yoğunlaştırdıkları, sesli okumalarda ise vurgulu okunan sözcükleri belirleyebilme oranlarının düşük olduğu, teorik olarak vurgulanması gereken sözcüklerin özel isimler olduğunda hem cümlede hem sesli okumada dinleyiciler tarafından belirleyebilme oranlarının arttığı görülmüştür.

Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic

In relation to comprehensible and fluent speaking skills, the professional qualifications, which Turkish teacher candidates need to improve, also include emphatic speaking/reading. In professional sense, particularly Turkish teacher candidates engaged in improving speaking/reading skills of primary school second stage students are required to be aware of their above-mentioned primary duty. Therefore, the subject of our investigation comprises the skills of Turkish teacher candidates for determining the words need to be stressed in different types of sentences. This investigation was conducted on 30 teacher candidates studying in Turkish Language Department, Teacher Training Faculty of Mersin University. As a result of this investigation, it has been demonstrated that the participants do not predominantly stress the words, theoretically deemed as stressed words, in Turkish language, and focus stress on semantically related last phrase in elliptical sentence, and further focus stress mostly on prepositions, conjunctions and exclamations in the sentences, and that the ratios of the participants who are able to determine stressed words in loud readings are ranked low, and that in the cases that the words theoretically required to be stressed are proper names, the ratios of the listeners who are able to determine stressed words both in sentences and in loud readings increase.

PDF

___

BALTA?, A. (1984). "Disfazik türde konu?ma bozukluklarının lokalizasyonunda psikometrik testlerin değeri." Pedagoji, 2, 221-238

BALTA?, Z. Balta?, A. (2009). Bedenin Dili. Remzi Kitapevi: ?stanbul.

BANGUOĞLU, T. (1986). Türkçenin Grameri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.

B?LG?N, M. (2002). Anlamdan Anlatıma Türkçemiz. Kültür Bakanlığı-Kültür Eserleri: Ankara

BURZ?O L. (2007). "Phonology and Phonetics of English Stress and Vowel Reduction." Language Sciences. Volume: 29 ss: 154-176

ÇEV?K, N. (2002). Konuşma Tekniği. Kültür Bakanlığı: Ankara.

DEM?R, T. (2010). "Konu?ma Eğitiminde Benmerkezci Konu?maya Yönelik Bir Değerlendirme." Kastamonu Eğitim Dergisi. C:18 No: 2 ss: 415-430.

DEM?RCAN, Ö. (1975). "Türk Dilinde Vurgu: Sözcük Vurgusu." Türk Dili c:31 S:284 ss:333-339

DEM?RCAN, Ö. (1976). "Türk Dilinde Ek Vurgusu." Türk Dili. C:33, S:294 SS:196-200

DEM?RCAN, Ö. (1976). "Türkiye Yer Adlarında Vurgu." Türk Dili. C:34 s: 300 SS: 402-411

DEM?REZEN, M. (2003). "Yabancı Dil ve Ana dil Öğreniminde Kritik Dönemler." Dil Dergisi. Sayı:118 ss:5-15

DOĞAN, Y. (2008). "?lköğretim Yedinci Sınıf Öğrencilerinin Dinleme Becerisini Geli?tirmede Etkinlik Temelli Çalı?maların Etkililiği." Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. (6) 2. SS: 261- 286

DRANAS, A, M. (2000). Yazılar. Yapı Kredi Yayınları: ?stanbul.

DURSUNOĞLU, H. (2006). "Türkiye Türkçesinde Vurgu." Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi / Journal Of Graduate School Of Socıal Scıences, Cılt 7, Sayı 1 (2006).

ED?SKUN, H. (2004). Türk Dil bilgisi Sesbilgisi-Biçimbilgisi-Cümlebilgisi. Remzi Kitapevi: ?stanbul.

ERDEM, ?., Deniz, K. (2008). "Güzel Konu?ma Kurslarında Verimliliği Arttırmaya Yönelik Bir Alan Ara?tırması." Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Yıl/Year: 2008 ¨ Cilt/Volume: 5 ¨ Sayı/Issue: 10

ERGENÇ, ?. (2002). Konuşma Dili ve Türkçenin Söyleyiş Sözlüğü. Multilingual Yay.: ?stanbul

ERG?N, M. (2005). Türk Dil Bilgisi. Bayrak Yay: Ankara

ERKU?, A. (2009). Davranış Bilimleri için Bilimsel Araştırma Süreci. Seçkin Kitap:Ankara.

GÜNAYDIN Y. (2006). Ana dili öğretiminde diksiyon uygulamaları. Atatürk Üniversitesi Sosyal bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi.

ÖZBAY, M. (2006). Türkçe Özel Öğretim Yöntemleri 1. Öncü Kitap. Ankara.

ÖZÇ?MEN, A. (2008). "Etkili-Anla?ılır Konu?ma Eğitimi ?çin Temel Faktörler." Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı 26, Sayfa 155 -166, 2008

SEL?MHOCAOĞLU, A. (2004). "?leti?im Ve Sınıf ?çi ?leti?imin Önemi." XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya.

SÉNÉCHAL M, Le Fevre, J, A. (2002). "Parental involvement in the development of children's reading skill: A five-year longitudinal Study." Child development, March/April Volume 73, number 2 page: 445-460

TANRIDAĞ, O. (1993). Afazi, Ankara: GATA Basımevi.

TA?ER, S. (2009). Konuşma Eğitimi. Pegasus Yayınları: ?stanbul.

TEM?ZYÜREk, F. Erdem, ?. Temizkan, M. (2007). Konuşma Eğitimi. Öncü Kitap: Ankara.

UÇGUn, D. (2007). "Konu?ma Eğitimini Etkileyen Faktörler." Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı:22, Cilt:1 ss:59-67

VARDAR, B. (2002). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. Multilingual: ?stanbul.

YALÇINKAYA, F. MULUK, Balay, Nuray. ?AH?N, Semra. (2009). "Effect of Listining Ability on Speaking, Writing and Reading Skill of Children Who were Suspected of Auditory Processing Difficulty." International Journal of Pediatric Otorhinolaryngology. S:73 ss: 1137-1142

YILDIZ, C. (2003). Türkçe Öğretiminde Alternatif Yöntemler. Anı Yayıncılık: Ankara.