ÇAĞDAŞ KIRGIZ ŞİİRİNİN STİLİSTİK HUSUSİYETLERİ ÜZERİNE

Şairlerin kullandığı kelimeler şairin bir şeye, bir duruma bakışını yansıttığı gibi bir bakıma mensup olduğu toplumun da bakış açısını yansıtmaktadır. Dolayısıyla şair ve toplum arasında birçok bakımdan yakın münasebet kurulabilmektedir. Söz konusu durum şiirlerin stilistik hususiyetlerini temelden etkilemekte ve kelime kadrolarını da yönlendirebilmektedir. Makale iki bölüm ve bir sonuç bölümünden oluşmaktadır. Birinci bölümde şiirlerde işlenen temalar, kelime dünyası gibi özellikler tespit edilmeye çalışılmıştır. Kırgız şiirinin önde gelen temsilcilerinin şiirleri incelenmiş, şiirlerdeki ortaklıklar ve farklılıklar tespit edilmeye çalışılmıştır. Stilistiğin geniş anlamda bir çağın, bir ülkenin, bir milletin, görüş, duyuş ve hayata bakışında kendini gösteren; dar anlamada ise edebiyat, dil ve dilbilim üçgeninde kendine yer bulabilen bir kavram olduğuna değinilmiştir. Stilistik incelemeler yapılırken önem arz eden hususlar belirlenmiştir. Kırgız şiirinden bahsederken onun hayati önem taşıyan belli başlı unsurlarını hesaba katmanın ve buna dayanarak stilistik değerlendirmeler yapmanın gerekliliği üzerinde durulmuştur. Bu bölüm altı madde olarak ele alınmıştır. İkinci bölümde Kırgız şiirinde dikkat çeken bazı stilistik görünüşler tespit edilmeye çalışılmış ve bölüm beş başlık altında incelenmiştir. Kırgız şiirinin önemli temsilcilerinden örnekler alınarak elde edilen veriler somutlaştırılmıştır. Şiirlerin kelime kadrolarının oluşumunda siyasi değişmelerin ve gelişmelerin önemli bir etken olduğu tespit edilmiştir. Şiirlerin söz varlığını oluşturan bazı kelimeler üzerinde durulmuştur. Tüm bunların bir bütünlük içerisinde değerlendirilerek stilistik araştırmaların yapılabileceği vurgulanmıştır.

ON STYLISTIC FEATURES OF MODERN KYRGYZ POETRY

The words used by poet not only reflect poet's view of a situation, but also they show a view of society in which the poet lives. Thus, we can establish versatile link between the poet and the society. This situation influences stylistic of the poems fundamentally and it also shapes vocabulary of the poems. This article consists of two main sections and one conclusion. We tried to determine features of the vocabularies and themes written in Kyrgyz poems. Poems of the leading poets have been observed and similarities and differences in the poems have been determined. The stylistic in the wider sense means an era, a country, a nation, an opinion, a feeling and in the narrow understanding it belongs to literature, language and linguistics. Important stylistic issues have been identified in our research. When talking about Kyrgyz literature or poems, particularly, their major elements should be taken into consideration and the result is to be based on it. This matter is discussed in six chapters. In the second part some notable features of Kyrgyz songs have been determined and analyzed in five chapters. Samples taken from the works of Kyrgyz poets were given and particularized. Finally, it has become clear that life style of the society, its historical backgrounds and political periods should be known when researching a characteristic of a nation. It has been determined that stylistic research can be done if we evaluate them altogether.

PDF

___

AKSAN, Doğan. (1995). Şiir Dili ve Türk Şiir Dili. Ankara: Engin Yayınevi.
ALAHAN, Sadık. (2004). Beş Moldo. Bişkek.
ARICAN, Osman. (2007). Süyünbay Eraliyev'in Seçme Şiirlerinde Kelime Dünyası. Bişkek: Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) (Danışman: Yrd. Doç. Dr. Hüseyin Özbay).
AŞİRBAYEV, Toktosun. (2000a). Kırgız Tilinin Stilistikası. 3.Kitep. Bişkek
AŞİRBAYEV, Toktosun. (2000a). Kırgız Tilinin Stilistikası. 4.Kitep.Bişkek
AŞİRBAYEV, Toktosun. (2000a). Kırgız Tilinin Stilistikası. Bişkek - Oş.
AŞİRBAYEV, Toktosun. (2000b). Kırgız Tilinin Stilistikası: Fonetikalık, Söz Casoo Cana Leksikalık Stilistika, 2. Kitep. Bişkek.
ERALİYEV, Süyünbay, (1974). Kırgız Canı: Irlar, Poemalar, Frunze: Kırgızstan Basması.
ERALİYEV, Süyünbay, (1978). Tandalmalar. Irlar cana Poemalar, Frunze: Kırgızstan Basması.
ERALİYEV, Süyünbay, (1981). Tandalgan Çıgarmalar 1: Irlar, Poemalar, Frunze: Kırgızstan Basımevi.
Kırgız - Sovyet Adabiyatının Tarhı. (1990). 2. Tom, Funze: İlim Basması.
Kırgız Poyeziyasının Antologiyası I (1999). Bişkek: Kırgızistan Soros Fondu.
Kırgız Poyeziyasının Antologiyası II (2000). Bişkek: Kırgızistan Soros Fondu.
Kırgızstan Entsiklopediya (2001). Kırgız Respublikasının Prezidentine Karaştuu Mamlekettik Til Boyunça Uluttuk Komissiya, Baş Redaktör: O. İbraimov ve diğerleri, Bişkek: Al Salam Basma Üyü.
MANAS, (1984). Sayakbay Karalayevdin Varyantı Boyunça, I c. Frunze: Kırgızstan Basması. OSMONOV, Alıkul. (1972). Köl Tolkunu. Frunze: Kırgızstan Basması.
RISALİYEV, Kulan. (1965). Kırgız Irlarının Tüzülüşü. Frunze: Mektep Basması.
RISKUL, Akbar. (2003). Kuduret. Bişkek: Biyiktik Basması.
SARNOGOYEV, Baydılda. (1974). Tandalgan Çıgarmalar. Frunze: Kırgızstan Basması.
SÖYLEMEZ, O. - GÖZ, K. (2006). Salican Cigitov ve Dünyası. Bişkek: Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi Yayınları.
TOKOMBAYEV, Aalı. (1980). Tandalgan Irlar, Dastandar. Frunze: Kırgızstan Basması.