TURGUT UYAR’IN “KURTARMAK BÜTÜN KAYGILARI” ADLI ŞİİRİNDE POLİTİK SÖYLEM: DÜZENDEN KAÇIŞ VE DİRENİŞ

Modern Türk Şiirinin önemli şairlerinden birisi olarak kabul edilen Turgut Uyar, şiire 1940'lı yıllarda Garip Hareketi'nin etkisinde başlamıştır. Özellikle Arz-ı Hal (1949) ve Türkiyem (1952) adlı eserlerinde bu etkileri görmek mümkündür. Bu dönemde özellikle ilk eseri olan Arz-ı Hal'de, Garip şiirinin etkileri belirgin bir şekilde kendini gösterirken, Türkiyem adlı eserinde ise Garip şiirinin etkisinin yanında hamasi içerikli, memleket ve Atatürk sevgisini ön plâna çıkaran bir söylemin de etkisi söz konusudur. Daha sonra şiir anlayışında ciddi bir değişim yaşayan Turgut Uyar'ın ikinci dönem olarak adlandırılabilecek şiirlerinde ise İkinci Yeni şiir anlayışının etkileri görülmeye başlanır. Şairin İkinci Yeni'yle yakınlaşması Dünyanın En Güzel Arabistanı (1959) adlı eseriyle başlar. Uyar'ın bu çizgideki ikinci eseri Tütünler Islak (1962)'tır. İlk eserinde oluşturduğu dilsel ve söylemsel değişim bu eserinde de hız kesmeden devam eder. Turgut Uyar, bu dönem şiirlerinde anlamı bir ölçüde arka plana atar, şiirin bir dil meselesi olduğunu belirtir. İkinci Yeni şairlerinin çoğunda görülen, yazımsal ve sözcüksel sapmalar, soyutluk, ters çevirmeler, anıştırmalar, alışılmamış bağdaştırmalar, mantık dışı söyleyişler Turgut Uyar'ın şiirinde de sıkça başvurduğu unsurlar olarak karşımıza çıkar. Diğer taraftan, bu dönem şiirlerinde şairin toplumsal ve siyasal söyleme yaslandığını, bu söylemin kendisini geleceğe duyulan umut, değişim isteği, direniş, kentten kaçış, yeniden dirilme ve uyanış gibi temaler etrafında gösterdiğini söylemek mümkündür.Bu açıdan şairin "Kurtarmak Bütün Kaygıları" adlı şiiri, onun şiir anlayışındaki ve hayata bakışındaki değişimi göstermesi bakımından önemli bir örnektir. Modern dünyanın gerçeğine yabancılaşmış, ondan kaçmak isteyen Uyar'ın şiiri salt bir kaçışı öncelemez. Aynı zamanda, içinde dönüşü ve tekrar dirilmeyi de taşıyan fütürist bir tavrı da barındırmaktadır. Bu çalışma, Turgut Uyar'ın "Kurtarmak Bütün Kaygıları" adlı şiirinden yola çıkarak; onun şiir anlayışında yaşadığı değişimi, şiiri üzerinden hayatı, toplumu ve geleceği ele alış biçimini, politik tutumunu okur merkezli bir bakış açısıyla değerlendirme çabasıdır

POLITICAL DISCOURSE IN TURGUT UYAR’S POEM CALLED “KURTARMAK BÜTÜN KAYGILARI”: FLIGHT FROM THE SYSTEM AND RESISTANCE

Turgut Uyar, who is considered as one of the most important poets in Modern Turkish poetry, has begun poetry in 1940s under the influence of Garip movement in poetry. It is possible to see the influences of this movement in his works “Arz-ı Hal (1949)” and “Türkiyem (1952)”. In this period, while the effects of Garip poetry shows itself obviously, especially in his first work “Arz-ı Hal”, , his work “Türkiyem” has an epic style and it emphasizes the love of country and Atatürk. In Turgut Uyar’s poetry in second term, which experienced a significant change later, the effects of Second New poets begin to be seen. His approach to Second New starts with his work named “Dünyanın En Güzel Arabistanı (1959)”. His second work, in this line, is “Tütünler Islak (1962)”. Linguistic and discursive change in his first work continues in his second work, too. Meaning, to some extent, remains in the second plan in his poetry in this period and he states that poetry is an issue of language. Textual and lexical deviations, abstraction, inversion, allusions, unusual associations, illogical sayings are techniques used by Uyar frequently, like most of the Second New poets. On the other hand, it can be stated that the poet, in this period of his poetry, mostly focused on social and political discourse, and this style makes his poetry to be considered around the themes such as hope about future, desire for change, resistance, flight away from the urban places, revival and awakening. The change in his language is clearly seen in the content and thematic elements of the poems. In this respect, his work named “Kurtarmak Bütün Kaygıları” is a good example which shows the change in his poetry and view of life. Uyar’s poems do not only alienate towards modern world and escape from it but also it includes a futuristic attitude which has a return and revival. In this respect, “Kurtamak bütün kaygıları” is the poetry of the hope and thought that is tried to be revived by the poet who calls for the struggle again, and believes that he has no way other than changing the system. This study tries to examine the changes in Turgut Uyar’s view of poetry, his life over his poetry, his way of handling society and the future from a reader centered perspective through his work “Kurtarmak Bütün Kaygıları”

___

  • Akatlı, F. (1999). Düşünce Ufkunda Pupayelken (Edebiyat üzerine denemeler/denemeler üzerine yazılar), Boyut Yayınları, İstanbul.
  • Akın, G. (2004). Şiir Üzerine Notlar, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
  • Asiltürk, B. (2014). Hilesiz Terazi (Şiir Yazıları) Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
  • Caner, F. (2006). “Turgut Uyar’ın Huzursuzluğu”, Bilkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
  • Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
  • Cengiz, M. (2011). Modernleşme ve Modern Türk Şiiri, Şiirden Yayınları, İstanbul.
  • Ecevit, Y. (2012). Türk Romanında Postmodernist Açılımlar, İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Karaca, A. (2005). İkinci Yeni Poetikası, Hece Yayınları, Ankara . Karaca, A. (2010). İkinci Yeni Şiiri ve Resim, Turkish Studies - International Periodical for the
  • Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 5/2 Spring 2010, p. 281- 312, ISSN:1308-2140,www.turkishstudies.net, DOI Number:
  • http://dx.doi.org/10.7827/ TurkishStudies.8020, ANKARA-TURKEY.
  • Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü, (Çev. Osman Akınhay/Derya Kömürcü), Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
  • Oktay, A. (2001). Şairin Kanı (Yazınsal Eleştiriler-1), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul. Özgüven, F. (1985). “Hangi Soru Niye?”, Sonsuz ve Öbürü, Haz. Tomris Uyar-Seyit Nezir, Broy
  • Yayınları, İstanbul.
  • Süreya, C. (2012). Şapkam Dolu Çiçekle (Toplu Yazılar-1), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
  • Uyar, T. (2008). Büyük Saat (Bütün Şiirleri), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
  • Yilmaz, M. (2011). Kente Alışamayan Uyumsuz Bireyin Öyküsü: Turgut Uyar’ın Geyikli Gece
  • Şiiri Üzerine Bir Tahlil Denemesi, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 6/3Summer 2011, p. 1893-1906, ISSN:1308-2140,www.turkishstudies.net, DOI Number:
  • http://dx.doi.org/10.7827/ TurkishStudies.8020, ANKARA-TURKEY.