Tiki Tiki tempo: uzun adlı çocuğun Türkiye yolculuğu

“Uzun adlı çocuk” masalı, Amerika ve Japonya gibi Türkiye‟de de anlatılmaktadır. Bu çalışmanın ilk amacı da bu masalın Türkiye‟deki tarihi ve coğrafi yolculuğunu betimlemektir. Bu amaca ulaşmak için bu masalın kökeni, yayılma ve aktarım kanalları belirlenmiştir. Metnin Türkiye‟deki varyantlarının motif ve diğer göstergeleri saptanmıştır. Ayrıca masalın Türkiye varyantı ile Amerika ve Japonya varyantları kıyaslanmıştır. Makalenin ikinci amacı, bu masaldaki adın kullanımı ve adla yapılan mizah biçiminin Türk mizah geleneğindeki yerinin tanımlanmasıdır. Bu amaçla da tarafımdan geliştirilmiş Türk anlatı ve mizahında ad kullanım kümelemesi ile masaldaki adın kullanımı kıyaslanmıştır. Çalışma sonunda, masalın Türkçe bağlamında ilk kez nasıl tanındığı -bir Amerikan çizgi film olarak-, yaklaşık 20 yıl içinde sözlü geleneğe nasıl geçtiği anlatılmıştır. Bunun yanı sıra masaldaki ad kullanımının masal ve fıkra geleneğindekinden farklı olsa da söz oyunlarındakiyle uyumlu olduğu açıklanmıştır.

Tiki Tiki tempo: the journey of the child with a long name in Turkey

As in America and Japan, “The child with a long name” is one of the folk tales told in Turkey. The first aim of this paper is to define the historical and geographical journey of this tale in Turkey. In order to achieve this aim, the source of the tale, the channels by which it was distributed and told are identified. The local elements and other items peculiar to the Turkish version of the tale are determined. Furthermore, the Turkish version of the tale is compared to the American and Japan versions. Second aim of the paper is to define the use of the name in the tale and situate the humorous use of this name in the Turkish humor folklore. In order to do so, the use of the name in the tale has been compared to the cluster -which I have developed myself- to analyze use of names in Turkish narration and humor. At the end of the article, it is explained how the tale- which was first introduced as an American cartoon- was introduced into Turkish context and how it became a part of the oral folklore in 20 years. Besides it is explained that the use of name in the tale is similar to the use of names in wordplays and different from the use of names in tales or jokes.

PDF

___

AARNE, Antti and Stith THOMPSON, The Types Of The Folktale, FF Communications No: 184, Helsinki 1964.
BORATAV, Pertev Naili, “Bey Börek Hikâyesine Ait Metinler”, Folklor ve Edebiyat Vol. 2, Adam Yayınları, İstanbul 1991, p. 141-210.
BORATAV, Pertev Naili, Tekerleme, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul 2000.
BRAU, Lorie, Rakugo – Performing Comedy And Cultural Heritage İn Contemporary Tokyo, Lexington Books, Lanham 2008.
BULUT, Cumhur, “Tiki Tiki Tempo Travma Geçirmiş”, Avaiable: http://www.millethaber.com/ 38938Cumhur_BULUT_Tiki_Tiki_Tempo_Travma_Gecirmis!_yazilar.html (added 26 Jun 2008, accessed 18 July 2008), 2008.
CLEMENTS, William M., “Oikotype/Oicotype”, Folklore: An Encyclopedia of Beliefs, Customs, Tales, Music, and Art Vol.1, Ed. Thomas A. Green, ABC-CLIO, Santa Barbara, 1997.
EBERHARD, Wolfram and BORATAV, Pertev Naili, Typen Türkischer Volksmärchen, Franz Steiner Verlag GMBH, Wiesbaden 1953.
KIBAR, Osman, Türk Kültüründe Ad Verme, Akçağ, Ankara 2005.
KOESTLER, Arthur, Mizah Yaratma Eylemi, Trans. Sevinç Kabakçıoğlu and Özcan Kabakçıoğlu, İris Yayıncılık, İstanbul 1997.
KUINO, Yanagita, The Yanagita Kuino Guide To The Japanese Folk Tale, Trans. and Ed., Fanny Hagin Mayer. Indiana University Press, Bloomington [1948] 1986.
MORIOKA, Heinz and SASAKİ, Miyoko, Rakugo: The Popular Narrative Art of Japan, Harvard University Press, Cambridge 1990.
MORREALL, John, Gülmeyi Ciddiye Almak, Trans. Kubilay Aysevener and ġenay Soyer, İstanbul: İris Yayıncılık 1997.
MOSEL, Arlene, Tikki Tikki Tembo, Ills. Blair Lent. Square Fish, New York 2007.
NOBUHIRO, Shinji “Rakugo: Japan‟s Talking Art”, Japanecho, 31(2). Avaiable: http://www. japanecho.co.jp/ sum/2004/310217.html, (accessed 26 February 2008), 2004.
OLRIK, Axel, “Epic Laws of Folk Narrative”, International Folkloristics, Ed. Alan Dundes, Rowan & Littlefield Publishers, Lanham 1999, p.83-97.
OSHIMA, Kimie, “Rakugo and Humor in Japanese Interpersonal Communication”, Undertanding Humor in Japan, Ed. Jessica Milner Davis, Wayne State University Press, Detroit 2006, p. 99-109.
PROPP, Vladimir, Masalın Biçimbilimi, Trans. Mehmet Rifat and Sema Rifat, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2008.
SASAKI, Miyoko and MORİOKA, Heinz, “Rakugo: Popular Narrative Art of the Grotesque”, Harvard Journal of Asiatic Studies, 41(2): 417-459, 1981.
SEKI, Keigo, “Types of Japanese Folktales”, Asian Folklore Studies, (25):1-220, 1966.
UTHER, Hans-Jörg, The Types of International Folktales – A Classification and Bibliography, Part I, Academia Scientiarum Fennica, Helsinki 2004a.
UTHER, Hans-Jörg, The Types of International Folktales – A Classification and Bibliography, Part II. Academia Scientiarum Fennica, Helsinki 2004b.