TBMM HÜKÜMETİ İLE POLONYA CUMHURİYETİ İMZALANAN ANTLAŞMALAR VE TARAFLARIN DIŞPOLİTİKA YAKLAŞIMLARI

Türkiye ve Polonya arasında 600 yıla dayanan tarihi etkileşim,kadim bir dostluğun oluşmasında büyük rol oynamıştır. Her iki devlet de bulundukları jeopolitik konum itibariyle tarihsel arka planda sıkıntılı süreçlerden geçmek zorunda kalmış ve bu mücadeleler farkındalığını yaşamışlardır. Örneğin; XIX. yüzyılda Polonyalıların da içinde bulunduğu sığınmacılara kapılarını açan Osmanlı Devleti, bağımsızlıkları uğrunda mücadele eden milletlere en zor dönemlerinde yardımcı olmayı ilke edinmiştir

TREATIES CONCLUDED BETWEEN TURKISH GRAND NATIONAL ASSEMBLY (TGNA) GOVERNMENT AND REPUBLIC OF POLAND ON 23 JULY 1923 AND FOREIGN POLICY APPROACHES OF PARTIES

Historical interaction of 600 years between Turkey and Poland played a major role for developing an old friendship. Both countries had undergone adversities in historical background due to their geopolitical position and they had experienced awareness of mutual needing during these conflicts. For example; Ottoman Empire that opened doors to refugees including Polish people during the century XIX adopted helping to the nations fighting for their independence at the hardest times as a principle. Allied Powers recognized the independence of Poland after World War I and subsequently these Polish people had a chance to make their presence felt again on the stage of history during the period between two world wars. On the other hand, Ghazi Mustafa Kemal started the struggle of existence for Turkish Nation due to the inequitable attitudes of victorious states and concluded successfully the independence struggle of Turkey by his strategic steps on political-military-economical-cultural fields. The fact that Poland requested to conclude separate treaties with Turkish Delegacy in Lausanne during this struggle was a development which politically strengthened the hand of TGNA Government. This study emphasizes dynamics which were effective on foreign policy approaches of TGNA Government and Republic of Poland by giving information about the meetings held between them in Lausanne and the treaties concluded by them immediately afterwards. Main thesis of the article is to reveal the claim that security consideration in interstate relations was the first prior topic during the period between two world wars and in this context, Poland paid attention on Soviet Russia and Germany due to reactive foreign policy; and Turkey paid attention on East-West balance because of having been exposed to the wait and see policy

PDF

___

BaĢbakanlık Cumhuriyet ArĢivi

BaĢbakanlık Osmanlı ArĢivi

- Hariciye Nezareti Ġstanbul Murahhaslığı

- Hariciye Nezareti Siyasi Kısım

Dziennik Ustaw

Resmi Gazete

TBMM Zabıt Ceridesi, Devre:II Cilt:4 Ġçtima Senesi:1, AltmıĢaltıncı Ġçtima, 12 Kânunuevvel 1339.

United States Department of State Papers Relating to the Foreign Relations of the United States, (FRUS), The Paris Peace Conference, 1919, Volume XIII, U.S. Government Printing Office, Washington, 1947.

ARIK, Sabire, Kuruluşundan 17. Yüzyıla Polonya Tarihi, Köksav Yayınları, Ankara, 2010.

ARMAOĞLU, Fahir, 20.Yüzyıl Siyasi Tarihi,

ATAÇ, A. Muhtar, Polonya, K.K.K. Ġstanbul Askeri Basımevi, 1963.

GĠRGĠN, Kemal, Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemleri Hariciye Tarihimiz (Teşkilat ve Protokol), TTK, Ankara, 1994.

KUBIK, Jan, Power of Symbols Against the Symbols of Power: The Rise of Solidarity and the Fall of State Socialism in Poland, Pennsylvania State University, 1994.

KÜRKÇÜOĞLU, Ömer, Siyasi Tarih, I. Ünite, (Ed.Çağrı Erhan-Esra Yakut), Anadolu Üniversitesi Yayınları, EskiĢehir, 2013.

KÜRKÇÜOĞLU, Ömer; ERDEM, Gökhan, Siyasi Tarih, V. Ünite, (Ed.Çağrı Erhan-Esra Yakut), Anadolu Üniversitesi Yayınları, EskiĢehir, 2013.

Lehistan’dan Bugünkü Polonya’ya, BuluĢ Tasarım ve Matbaacılık Hizmetleri, Ankara, 2003.

MACMILLAN, Margaret, Paris 1919, 1919 Paris Barış Konferansı ve Dünyayı Değiştiren Altı Ayın Hikâyesi, (Çevr.Belkıs DiĢbudak), ODTÜ Yayıncılık, Ankara, 2003.

NAZIR, Bayram, Macar ve Polonyalı Mülteciler Osmanlı’ya Sığınanlar, Yeditepe Yayınevi, Ġstanbul, 2006.

Osmanlı İmparatorluğu ile Lehistan (Polonya) Arasındaki Münasebetlerle İlgili Tarihi Belgeler, (Haz.Nigar Anafarta), (Basım yeri ve tarihi belli değil).

Polonya Basınında Atatürk ve Türkiye (1919-1938), (Çevr.Ö. Aydın SÜER), Tiydem Yayınları, Ankara, 2012.

SOYSAL, Ġsmail, Tarihçeleri ve Açıklamaları İle Birlikte Türkiye'nin Siyasal Andlaşmaları, 1. Cilt (1920-1945), TTK, Ankara, 2000.

ġĠMġĠR, Bilal, Lozan Telgrafları, I, TTK, Ankara, 1990.

ġĠMġĠR, Bilal, Lozan Telgrafları, II, TTK, Ankara, 1994.

Uluslararası İlişkiler Sözlüğü, (Derl.Faruk Sönmezoğlu), Der Yayınları, Ġstanbul, 2010.

Uluslararası İlişkiler Tarihi -Diplomasi Tarihi-, III, (Çevr. Attila Tokatlı), EvrenselBasım Yayın, Ġstanbul, 2009.

UNAT, Faik ReĢit, Osmanlı Sefirleri ve Sefaretnameleri, TTK, Ankara, 2008.

YAKUT, Esra, Siyasi Tarih I, VIII. Ünite, (Ed.Çağrı Erhan-Esra Yakut), Anadolu Üniversitesi Yayınları, EskiĢehir, 2012.

Rusya ve Almanya’ya KarĢı Türkiye”, Resimli Mecmua Lehistan (Polonya) Sanayi ve Türkiye, (Ed.Ludwik Lydko-Joseph Stanach), Tıpkı basım yeri, Ankara, 2006, s.86-87.

“Polonya-Türkiye AntlaĢmasının Temelleri”, Resimli Mecmua Lehistan (Polonya) Sanayi ve Türkiye, (Ed.Ludwik Lydko-Joseph Stanach), Tıpkı basım yeri, Ankara, 2006, s.72-73.

“Türkiye ile Ticaret Manzaraları”, Resimli Mecmua Lehistan (Polonya) Sanayi ve Türkiye, (Ed.Ludwik Lydko-Joseph Stanach), Tıpkı basım yeri, Ankara, 2006, s.114-115.

ARIK, Sabire “Polonya-Litvanya Tatar Turkleri (Lipkalar)”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, Ankara 2008, Sayı 5/3, s.156-161.

ARIK, Sabire, “Polonya Kralı III. Jan Sobieski Hükümdarlık Dönemi (1674-1696)”, Tarih Araştırmaları Dergisi, Cilt 24, Sayı 38, Ankara, 2005, s.213-238.

ARMAOĞLU, Fahir, “Avrupa Politikasında Polonya (Bir Tarihî Perspektif)”, Belleten, Cilt LVII, Sayı 218, Nisan 1993, s.285-295.

CHMIELOWSKA, Danuta, “Polonya’da Atatürk Ġmajı”, XI. Türk Tarihi Kongresi, Ankara, 5-9 Eylül 1990, TTK, 1994, s.2497-2501.

CHMIELOWSKA, Danuta, “The Stand of Polish Government Towards the Stabilization of Turkey After the Versailles Treaty, Lausanne Conference in 1923”, Beşinci Uluslararası Atatürk Kongresi, 8-12 Aralık 2003, Atatürk AraĢtırma Merkezi, Ankara, 2005, s.705-709.

KAYMAZ, Ġhsan ġerif, “Wilson Prensipleri ve Liberal Emperyalizm”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt:23 (67-68-69), Ankara, 2007, s.145-174.

KURAT, Akdes Nimet, “Türk Diplomasisi ve Polonya Merkez ArĢivi’ndeki Türkçe Vesikalara Ait Lehçe Ġki Eser”, Belleten, Cilt XXX, Sayı 119, Temmuz 1966, s.439-457.

JEDRZEJOWSKI, Tadeusz, “Ġstanbul Polonya Sergisinin Düzenlenmesi”, Resimli Mecmua Lehistan (Polonya) Sanayi ve Türkiye, (Ed.Ludwik Lydko-Joseph Stanach), Tıpkı basım yeri, Ankara, 2006, s.66.

WARUNKIEWICZ, Jan “Polonya ve Türkiye”, Resimli Mecmua Lehistan (Polonya) Sanayi ve Türkiye, (Ed.Ludwik Lydko-Joseph Stanach), Tıpkı basım yeri, Ankara, 2006, s.20-21.

http://ankara.msz.gov.pl/tr/ikili_isbirligi/polonya_kulturu_ve_bilimi/polonyaturkiye/polonyal_tatar lar/ (Polonya Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği resmi sayfası)

http://ankara.msz.gov.pl/tr/elcilik/turkiyedeki_temsilciliklerimiz/sefaret_tarihinden/lehistandan_sef irler/ (Polonya Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği resmi sayfası)

http://ankara.msz.gov.pl/tr/elcilik/turkiyedeki_temsilciliklerimiz/sefaret_tarihinden/makam_tarihi/ (Polonya Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği resmi sayfası)

http://istanbul.mfa.gov.pl/tr/haber/600__y_ldonumune_geri_say_m?printMode=true(Polonya Cumhuriyeti Ġstanbul BaĢkonsolosluğu resmi sayfası)

http://sempozyum.ttk.gov.tr/2014-tr-sempozyum14.html

http://www.tff.org/default.aspx?pageID=400 (Türkiye Futbol Federasyonu Resmi Sayfası)

http://ua.mfa.gov.tr (Türkiye Cumhuriyeti DıĢiĢleri Bakanlığı resmi sayfası)

http://www.stampspoland.nl/index.html

http://varsova.be.mfa.gov.tr/MissionChiefHistory.aspx (Türkiye Cumhuriyeti VarĢova Büyükelçiliği resmi sayfası)

http://www.president.pl/en/president/polish-presidents/stanislaw-wojciechowski/(Polonya Cumhuriyeti CumhurbaĢkanlığı Resmi Sayfası)